12.07.2015 Views

JOAN SANDALINAS - Biblioteca Centro de Documentación - Artium

JOAN SANDALINAS - Biblioteca Centro de Documentación - Artium

JOAN SANDALINAS - Biblioteca Centro de Documentación - Artium

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Liburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y Documentación<strong>JOAN</strong> <strong>SANDALINAS</strong>El ciclista, 1923. Óleo/tela, 86 x 71 cm.ARTIUM- Arte Garaiki<strong>de</strong>ko Euskal Zentro-Museoa - <strong>Centro</strong>-Museo Vasco <strong>de</strong> Arte ContemporáneoLiburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y DcomentaciónFrancia, 24 - 01002 Vitoria-Gasteiz. Tf.945-209000http://www.artium.org/biblioteca.html1


Liburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y Documentación<strong>JOAN</strong> <strong>SANDALINAS</strong>BIOGRAFÍANació en Barcelona el 1 <strong>de</strong> marzo <strong>de</strong> 1903 y murió en la misma ciudad, el 5<strong>de</strong> mayo <strong>de</strong> 1991.Se forma en el Ateneo Obrero y en el Cercle Artístic <strong>de</strong> Sant Lluc, enBarcelona. Es uno <strong>de</strong> los representantes <strong>de</strong> la vanguardia catalana más interesantey <strong>de</strong>sconocido. Se dio a conocer en la Exposició d’Art <strong>de</strong> Barcelona, <strong>de</strong> 1923 y através <strong>de</strong> la revista “L’Amic <strong>de</strong> les Arts”, en la que colaboró como ilustrador.Siempre trabajó al margen <strong>de</strong> los circuitos comerciales, hombre <strong>de</strong> pocarelación social, encerrado en su mundo y en su hogar, nunca se planteó la actividadartística como medio <strong>de</strong> vida y alternó su trabajo en Telefónica con su tareapictórica.No realizó ninguna exposición individual hasta 1985. En este año se organizóuna exposición comercial en Figueras, con obras <strong>de</strong> un solo coleccionista. En 1986se celebró en la sala <strong>de</strong> Caja Madrid en Barcelona una muestra <strong>de</strong> homenajeorganizada por la entidad, a cuya inauguración no pudo asistir el pintor por su<strong>de</strong>licada salud. Sin embargo, participó en muestras colectivas, como el PrimerSalón <strong>de</strong> Octubre <strong>de</strong> Barcelona (1948), suscitando su obra la polémica <strong>de</strong> la crítica.Figura, 1948. Lápiz sobre papel, 26 x 20 cm.ARTIUM- Arte Garaiki<strong>de</strong>ko Euskal Zentro-Museoa - <strong>Centro</strong>-Museo Vasco <strong>de</strong> Arte ContemporáneoLiburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y DcomentaciónFrancia, 24 - 01002 Vitoria-Gasteiz. Tf.945-209000http://www.artium.org/biblioteca.html2


Liburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y DocumentaciónEXPOSICIONES INDIVIDUALES (selección)1994 Galería Blanquerna, Madrid1986 Exposición Homenaje en la Sala <strong>de</strong> Caja Madrid en Barcelona1985 Exposición comercial <strong>de</strong> FiguerasEXPOSICIONES COLECTIVAS (selección)2004 Surrealismos, Galería Guillermo <strong>de</strong> Osma, MadridHuellas Dalinianas, Museo Nacional <strong>Centro</strong> <strong>de</strong> Arte Reina Sofía,Madrid; <strong>Artium</strong>, <strong>Centro</strong> Museo Vasco <strong>de</strong> Arte Contemporáneo,Vitoria-Gasteiz2003 Entre dous sécalos, <strong>Centro</strong> <strong>de</strong> Arte Atlántica da Coruña2003 Surrealismos, Oriol Galeria d’Art, Barcelona1999 Vanguardias históricas: arte español 1918-1939 en la ColecciónArte Contemporáneo, Sala Municipal <strong>de</strong> Exposiciones Museo <strong>de</strong>Pasión, Valladolid1989 Peces <strong>de</strong>l segle XX, fons <strong>de</strong>l museo 10, Museo <strong>de</strong> Granollers1988 Surrealisme a Catalunya, 1924-1936: d L’Amic <strong>de</strong> les Artes alLogicofobisme, Centre d’Art Santa Mónica, Barcelona1975 Galería Dau al Set, Barcelona1975 Galería Bonanova <strong>de</strong> Barcelona1948 Primer Salón <strong>de</strong> Octubre <strong>de</strong> Barcelona1929 Exposición <strong>de</strong> Arte Mo<strong>de</strong>rno Nacional y Extranjero, GaleríasDalmau, Barcelona1923 Exposició d’Art <strong>de</strong> BarcelonaLa mo<strong>de</strong>lo, 1926.ARTIUM- Arte Garaiki<strong>de</strong>ko Euskal Zentro-Museoa - <strong>Centro</strong>-Museo Vasco <strong>de</strong> Arte ContemporáneoLiburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y DcomentaciónFrancia, 24 - 01002 Vitoria-Gasteiz. Tf.945-209000http://www.artium.org/biblioteca.html3


Liburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y DocumentaciónSU OBRAA lo largo <strong>de</strong> su trayectoria artística Sandalinas experimentó casi todas lasnuevas propuestas vanguardistas: el cubismo, el constructivismo, el orfismo, elsurrealismo, la abstracción y el futurismo. Sin embargo, su principal influencia, seráGiorgio <strong>de</strong> Chirico.Su obra plantea un problema <strong>de</strong> datación, pues Sandalinas pasaba <strong>de</strong> unestilo a otro, volviendo a retomarlo años <strong>de</strong>spués, <strong>de</strong> forma que planteamientosestilísticos diferentes se yuxtaponen, autocopiándose y repitiéndose en los temas,fechándolos según su criterio. En esta repetición y reelaboración <strong>de</strong> motivos, elartista sigue a Giorgio <strong>de</strong> Chirico, cuya pintura influirá notablemente en el conjunto<strong>de</strong> su obra, y a quien <strong>de</strong>dicará varios cuadros homenaje. Otro <strong>de</strong> los pintores queinfluyen en su obra es Torres-García.Sandalinas tuvo su mejor momento, en lo que a la aceptación crítica serefiere, en el año 1929, cuando el influyente Sebastiá Gasch celebró los cuadroscon los que participó en dos exposiciones <strong>de</strong> la Galería Dalmau: la <strong>de</strong> ArteAbstracto y la <strong>de</strong> Arte Mo<strong>de</strong>rno Nacional y Extranjero. El crítico dice <strong>de</strong>l artista“...se siente empujado invenciblemente hacia el dinamismo. No hacia el dinamismoanecdótico <strong>de</strong>l futurismo, sino hacia un dinamismo más profundo; el dinamismo <strong>de</strong>las formas”. Alexandre Cirici, en cambio, resalta su <strong>de</strong>dicación al realismo social,mientras Carlos Antonio Areán subraya su etapa constructivista y su aproximacióna lo abstracto, y Lucía García <strong>de</strong> Carpi afirma: “pero en líneas generales Sandalinas<strong>de</strong>be <strong>de</strong> ser consi<strong>de</strong>rado más como cubista que como surrealista”.Entre principios <strong>de</strong> los años treinta y 1948 tuvo unos años <strong>de</strong> oclusión. LaGuerra Civil le marcó profundamente y aunque siguió trabajando en los temas ylenguajes anteriores, inició una nueva vía <strong>de</strong> expresión a través <strong>de</strong>l paisaje,interpretándolo <strong>de</strong> una manera muy personalHomenaje a Giorgio <strong>de</strong> Chirico, 1948. Óleo sobretela, 37 x 42 cm.Bañistas, 1923. Óleo sobre lienzo; 37 x 47 cm.ARTIUM- Arte Garaiki<strong>de</strong>ko Euskal Zentro-Museoa - <strong>Centro</strong>-Museo Vasco <strong>de</strong> Arte ContemporáneoLiburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y DcomentaciónFrancia, 24 - 01002 Vitoria-Gasteiz. Tf.945-209000http://www.artium.org/biblioteca.html4


Liburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y DocumentaciónFigura, 1927. Acuarela sobre papel, 31 x 24 cm.Pescador tocant l’acor<strong>de</strong>ón, 1980. 52 x 43 cm.En 1975 se inicia la recuperación <strong>de</strong> su figura, en dos exposiciones que serealizaron en las galerías Dau al Set y Bonanova <strong>de</strong> Barcelona, conmemorando elcincuentenario <strong>de</strong>l manifiesto surrealista, y a partir <strong>de</strong> entonces su obra figurará entodas las muestras <strong>de</strong> la vanguardia catalana.ARTIUM- Arte Garaiki<strong>de</strong>ko Euskal Zentro-Museoa - <strong>Centro</strong>-Museo Vasco <strong>de</strong> Arte ContemporáneoLiburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y DcomentaciónFrancia, 24 - 01002 Vitoria-Gasteiz. Tf.945-209000http://www.artium.org/biblioteca.html5


Liburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y DocumentaciónCarrer <strong>de</strong> les mosques, 1928Carrer <strong>de</strong> les mosques, 1928. Óleo sobre lienzo, 151 x 80 cm. Museo Patio Herreriano, ValladolidEn el Carrer <strong>de</strong> les mosques Sandalinas muestra su personal asimilación <strong>de</strong>los movimientos <strong>de</strong> vanguardia europeos. Por una parte, realiza una interpretaciónestructurada <strong>de</strong> las formas y una nítida <strong>de</strong>limitación <strong>de</strong> planos proce<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong>lcubismo <strong>de</strong> Juan Gris.Por otra, las verticales distorsionadas y la tensión dinámica creada por lasdiagonales y las casas curvadas, representadas con colores ácidos y contrastados,evocan el sentido expresionista <strong>de</strong> esta obra.A<strong>de</strong>más, la visión <strong>de</strong>solada <strong>de</strong> la ciudad, a través <strong>de</strong> la representación <strong>de</strong> una callevacía, nos recuerda la estética "novecentista" <strong>de</strong> la periferia urbana <strong>de</strong> Mario Sironiy los paisajes metafísicos <strong>de</strong> Chirico.En esta obra Sandalinas emplea el punto <strong>de</strong> vista oblicuo y una organizacióncompositiva emparentada con la "Nueva Objetividad" alemana <strong>de</strong> los años veinte,aunque sin el <strong>de</strong>sgarro y el dramatismo <strong>de</strong> ese movimiento. Ya en 1928 el críticoSebastiá Gasch había <strong>de</strong>stacado este aspecto <strong>de</strong> la pintura <strong>de</strong> Sandalinas, quecompartía con otros artistas el interés por las ten<strong>de</strong>ncias realistas y expresionistasproce<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> Alemania.ARTIUM- Arte Garaiki<strong>de</strong>ko Euskal Zentro-Museoa - <strong>Centro</strong>-Museo Vasco <strong>de</strong> Arte ContemporáneoLiburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y DcomentaciónFrancia, 24 - 01002 Vitoria-Gasteiz. Tf.945-209000http://www.artium.org/biblioteca.html6


Liburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y DocumentaciónLa MasiaLa Masía, 1927. Óleo sobre lienzo, 60 x80 cm. Museo Patio Herreriano, ValladolidEn este cuadro, que aborda un tema típicamente catalán, que ya trataratambién Miró en su famoso cuadro <strong>de</strong> 1922, se percibe una estructuración enplanos que es reflejo <strong>de</strong>l Cubismo. Los elementos que constituyen el paisaje sehallan reducidos a sus formas esenciales, presididas por rectas y curvas queestablecen una alternancia <strong>de</strong> ritmos, entre el dinamismo solidificado <strong>de</strong> las formasnaturales curvas y la sensación estática <strong>de</strong> la casa con las horizontales <strong>de</strong>l primerplano. En este sentido pue<strong>de</strong> hablarse también <strong>de</strong> una influencia <strong>de</strong> las vanguardiasitalianas, especialmente <strong>de</strong>l segundo Futurismo <strong>de</strong> los años 20, así como <strong>de</strong> laescuela Metafísica.ARTIUM- Arte Garaiki<strong>de</strong>ko Euskal Zentro-Museoa - <strong>Centro</strong>-Museo Vasco <strong>de</strong> Arte ContemporáneoLiburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y DcomentaciónFrancia, 24 - 01002 Vitoria-Gasteiz. Tf.945-209000http://www.artium.org/biblioteca.html7


Liburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y Documentación…EN HUELLAS DALINIANASLa vida i la mortLa vida i la mort, s.f. Óleo sobre ma<strong>de</strong>ra, 26 x22 cm. Colección Josep María Joan Rosa, Girona.ARTIUM- Arte Garaiki<strong>de</strong>ko Euskal Zentro-Museoa - <strong>Centro</strong>-Museo Vasco <strong>de</strong> Arte ContemporáneoLiburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y DcomentaciónFrancia, 24 - 01002 Vitoria-Gasteiz. Tf.945-209000http://www.artium.org/biblioteca.html8


Liburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y DocumentaciónRECURSOSRECURSOS EN LÍNEAPatio Herreriano, Museo <strong>de</strong> Arte Contemporáneo Español [Recurso en línea].Dirección URL: [Consulta: 6 <strong>de</strong> agosto <strong>de</strong>2004]*Página en la que encontramos los datos biográficos <strong>de</strong> Joan Sandalinas.Patio Herreriano, Museo <strong>de</strong> Arte Contemporáneo Español [Recurso en línea].Dirección URL: [Consulta: 6 <strong>de</strong> agosto <strong>de</strong> 2004]*Página en la que se comenta la obra <strong>de</strong> Joan Sandalinas Carrer <strong>de</strong> les mosques,perteneciente a la colección <strong>de</strong>l museo.Patio Herreriano, Museo <strong>de</strong> Arte Contemporáneo Español [Recurso en línea].Dirección URL: [Consulta: 6 <strong>de</strong> agosto <strong>de</strong> 2004]*Página en la que se comenta la obra <strong>de</strong> Joan Sandalinas La masía, perteneciente ala colección <strong>de</strong>l museo.Ubicarte.com [Recurso en línea]. Dirección URL: [Consulta: 6 <strong>de</strong> agosto<strong>de</strong> 2004]*Página en la que encontramos una crítica sobre la exposición Huellas dalinianas.BIBLIOGRAFÍAAREÁN, Carlos Antonio. La escuela pictórica barcelonesa. Madrid: Publicacionesespañolas, 1961.BONET, J.M. “Joan Sandalinas. La vanguardia secreta”. ABC <strong>de</strong> las artes, 25 <strong>de</strong>febrero, 1994.BONET, J.M. Diccionario <strong>de</strong> las vanguardias en España (1907-1936). Madrid, 1995,p. 559.CIRICI, Alexandre. L’art catalá contemporani. Barcelona: Ediciones 62, 1970El surrealismo en España. Madrid: Museo Nacional <strong>Centro</strong> <strong>de</strong> Arte Reina Sofía,1994.Exposición <strong>de</strong> Arte Mo<strong>de</strong>rno Nacional y Extranjero: Galerías Dalmau, temporada1929-1930. Barcelona: Galerías Dalmau, 1929.GARCÍA DE CARPI, Lucía. La pintura surrealista española: 1924-1936. Madrid: Istmo,1986.ARTIUM- Arte Garaiki<strong>de</strong>ko Euskal Zentro-Museoa - <strong>Centro</strong>-Museo Vasco <strong>de</strong> Arte ContemporáneoLiburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y DcomentaciónFrancia, 24 - 01002 Vitoria-Gasteiz. Tf.945-209000http://www.artium.org/biblioteca.html9


Liburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y DocumentaciónGASCH, S. “Els pintors nous”. L’Amic <strong>de</strong> les Arts, 31 <strong>de</strong> marzo, 1928, n. 23.Ismos: arte <strong>de</strong> vanguardia (1910-1936) en España. Madrid: Guillermo <strong>de</strong> OsmaGalería, 1993.Joan Sandalinas. Miralles, F. (ed.). Barcelona: Sala <strong>de</strong> Exposiciones Caja Madrid,1986.MIRALLES, F.; J. BRIHUEGA. Joan Sandalinas. Madrid: Sala Blanquerna, 1994.Precursores <strong>de</strong>l Arte Contemporáneo. Barcelona: Manuel Barbie, 1975.Sexto Salón <strong>de</strong> los Once, otoño 1948. Madrid: Museo Nacional <strong>de</strong> Arte Mo<strong>de</strong>rno,1948.Surrealisme a Catalunya, 1924-1936: d L’Amic <strong>de</strong> les Artes al Logicofobisme:Centre d’Art Santa Mònica, Barcelona, maig-juny 1988. Barcelona: Departament<strong>de</strong> Cultura, Generalitat <strong>de</strong> Catalunya, 1988.La Guitarra: visiones en la vanguardia. Granada: Ayuntamiento, 1996.RECURSOS EN NUESTRO CENTRO DE DOCUMENTACIÓNCOLECCIÓN ARTE CONTEMPORÁNEO. Vanguardias históricas: arte español 1918-1939 enla Colección Arte Contemporáneo. Madrid: Ediciones <strong>de</strong>l Umbral, 1999EC 119De Picasso a Dalí: as raízes da vanguarda española = las raíces <strong>de</strong> la vanguardiaespañola (1907- 1936). Sociedad Estatal Lisboa’98, 1998EC 576GARCÍA YELO, María. “Surrealismos”. Blanco y negro cultural, 20 <strong>de</strong> marzo, 2004, n.634, p. 31Huellas Dalinianas. Madrid: Sociedad Estatal <strong>de</strong> Conmemoraciones Culturales,2004EC 2513MUSEU DE GRANOLLERS. Peces <strong>de</strong>l segle XX: fons <strong>de</strong>l museu 10. Granollers: Museu <strong>de</strong>Granollers, 1989EC 2134Postrimerías: alegorías <strong>de</strong> la muerte en el arte español contemporáneo. Madrid:Fundación Cultural Mapfre Vida, 1996.EC 1403Surrealismos. Madrid: Guillermo <strong>de</strong> Osma Galería, 2003EC 2278ARTIUM- Arte Garaiki<strong>de</strong>ko Euskal Zentro-Museoa - <strong>Centro</strong>-Museo Vasco <strong>de</strong> Arte ContemporáneoLiburutegia eta Dokumentazio Saila / Departamento <strong>de</strong> <strong>Biblioteca</strong> y DcomentaciónFrancia, 24 - 01002 Vitoria-Gasteiz. Tf.945-209000http://www.artium.org/biblioteca.html10

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!