El paisaje de la piedra en seco - Coordinadora d'Entitats per la ...

El paisaje de la piedra en seco - Coordinadora d'Entitats per la ... El paisaje de la piedra en seco - Coordinadora d'Entitats per la ...

coordinadorapedraseca.org
from coordinadorapedraseca.org More from this publisher

I si <strong>en</strong>trem al regal <strong>de</strong> l’ombra fèrtil<strong>de</strong> cada santuari <strong>de</strong> pedra,po<strong>de</strong>m llegir als r<strong>en</strong>gles <strong>de</strong> les llosanesel par<strong>en</strong>tiu que t<strong>en</strong><strong>en</strong>, <strong>per</strong> exemple, els motssàrries i necessitat,paciència i sèmo<strong>la</strong>,sacrifici i agu<strong>de</strong>sa.Barraques <strong>de</strong> pedra <strong>en</strong> secque coroneu el Maestrat <strong>de</strong>ls Castells,seguiu, seguiu amb el missatge sil<strong>en</strong>ciós<strong>de</strong> <strong>la</strong> santedat.I no us <strong>de</strong>tureu<strong>per</strong>què creiem <strong>en</strong> totes vosaltres,i <strong>per</strong>què <strong>en</strong>s heu donat <strong>de</strong>f<strong>en</strong>sai <strong>en</strong>s <strong>la</strong> doneu <strong>en</strong>cara.Jaume Rolín<strong>de</strong>z FonollosaCercant l’ànima <strong>de</strong>l Maestrat <strong>de</strong>ls CastellsC<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> Estudios <strong>de</strong>l Maestrazgo, 2004


¿Arquitectura popu<strong>la</strong>r?• Conjunto <strong>de</strong>construcciones que sonfruto <strong>de</strong>l arte <strong>de</strong> concebiry producir espacioshabitables o funcionalesque es propio <strong>de</strong>lPUEBLO.• Esta arquitectura, portanto, se <strong>en</strong>ti<strong>en</strong><strong>de</strong> comouna habilidad, un procesobasado <strong>en</strong> el <strong>en</strong>sayoerror-<strong>en</strong>sayo,fruto <strong>de</strong> unbagaje <strong>de</strong> conocimi<strong>en</strong>tos.García Lisón, 2004, 13-15


D<strong>en</strong>ominaciones múltiples• Arquitectura…– Popu<strong>la</strong>r– Étnica– Regional– Vernácu<strong>la</strong>– Rural– Tradicional– Primitiva– Anónima– CastizaUna realidad– Construccionesextremadam<strong>en</strong>teútiles y s<strong>en</strong>cil<strong>la</strong>s.– Económicas.– Integradas <strong>en</strong> el<strong>paisaje</strong>.– Predominio <strong>de</strong>dim<strong>en</strong>siones yvolúm<strong>en</strong>es mo<strong>de</strong>stos.


Tempranas apreciacionesLeopoldo Torres Balbás, <strong>en</strong> 1933, escribe…– La arquitectura popu<strong>la</strong>r es el arte espontáneocon el que <strong>la</strong> gran muchedumbre <strong>de</strong> <strong>la</strong>s g<strong>en</strong>teshan construido y acondicionado sus hogares.– Son obreros anónimos, formados <strong>en</strong> <strong>la</strong> calle,<strong>en</strong>tre el pueblo.– Y construy<strong>en</strong> obras humil<strong>de</strong>s, mo<strong>de</strong>stas, sinmostrar preocupación alguna por el arte o <strong>la</strong>arquitectura.


¿Problemas complejos?Des<strong>de</strong> el punto <strong>de</strong> vista <strong>de</strong> <strong>la</strong> arquitectura, <strong>la</strong>s<strong>en</strong>cillez constructiva <strong>de</strong> <strong>la</strong>s arquitecturaspopu<strong>la</strong>res se fundam<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> un principioelem<strong>en</strong>tal:– Un problema complejo (cómo cubrir un rectángulocon una cúpu<strong>la</strong>) se resuelve mediante el<strong>en</strong>ca<strong>de</strong>nami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> soluciones aplicadas a variosproblemas más simples (se convierte el rectángulo <strong>en</strong>círculo mediante trompas, se aproximan hi<strong>la</strong>das <strong>de</strong><strong>piedra</strong>, etc.).Flores, 2004, 125-126


Teorías sobreel orig<strong>en</strong>1. Algunos autores <strong>de</strong>fi<strong>en</strong><strong>de</strong>n que <strong>la</strong>técnica está vincu<strong>la</strong>da a <strong>la</strong>scivilizaciones que practicaban el cultivo<strong>de</strong>l olivo <strong>en</strong> el segundo mil<strong>en</strong>io antes<strong>de</strong> Cristo.2. Otras hipótesis apuntan a un orig<strong>en</strong> <strong>en</strong>Ori<strong>en</strong>te Medio asociado al nacimi<strong>en</strong>to<strong>de</strong> <strong>la</strong> agricultura y el regadío… hace4.000 0 5.000 años.3. La exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> monum<strong>en</strong>tos <strong>en</strong>Cretas y Mic<strong>en</strong>as erigidos con gran<strong>de</strong>sbloques <strong>de</strong> <strong>piedra</strong> dispuestos sinningún elem<strong>en</strong>to cohesionador aportauna tercera vía interpretativa.


En M<strong>en</strong>orca…MegalitosPonts <strong>de</strong> bestiar


Pero <strong>en</strong>realidad es unedificio confinalidadpecuariaconstruido consuma<strong>de</strong>lica<strong>de</strong>za,aunque con<strong>piedra</strong>sabsolutam<strong>en</strong>teirregu<strong>la</strong>res.Cerca <strong>de</strong> Maó.Parece unmonum<strong>en</strong>to


Otrashipótesis• ¿Orig<strong>en</strong> celta o celtíbero?• ¿Orig<strong>en</strong> etrusco?• ¿Orig<strong>en</strong> celta y etrusco?• ¿Proce<strong>de</strong>ncia árabe?• ¿Proce<strong>de</strong>ncia incaica?• <strong>El</strong> topónimo ‘Baleares’ proce<strong>de</strong> <strong>de</strong> ‘ballein’ (arrojar <strong>piedra</strong>s),apar<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te por <strong>la</strong> habilidad <strong>de</strong> los lugareños <strong>de</strong><strong>de</strong>f<strong>en</strong><strong>de</strong>rse con hondas <strong>de</strong> sus <strong>en</strong>emigos. Los ta<strong>la</strong>iotspodían servir <strong>de</strong> faros <strong>en</strong> <strong>la</strong> antigüedad.


Remoto, <strong>en</strong> cualquier casoLa técnica constructiva parece <strong>en</strong>troncar con <strong>la</strong>s culturasmegalíticas. Esa teoría explicaría <strong>la</strong> similitud <strong>de</strong> tiposarquitectónicos <strong>en</strong> lugares tan distantes como España oGales, Estados Unidos o Italia, <strong>en</strong> M<strong>en</strong>orca o Zamora,etc.Zaragozá, 2004, 105-123


Es un auténtico <strong>de</strong>spilfarro• La técnica <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>piedra</strong> <strong>en</strong> <strong>seco</strong> es fruto <strong>de</strong><strong>la</strong> creatividad y ex<strong>per</strong>im<strong>en</strong>tación <strong>de</strong>millones <strong>de</strong> <strong>per</strong>sonas a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> <strong>la</strong>historia.Zaragozá, 2004, 105-123• Demuestra el <strong>de</strong>spilfarro <strong>de</strong>l trabajo <strong>de</strong> loshabitantes <strong>de</strong>l mundo mediterráneo, <strong>en</strong> unesfuerzo continuo e int<strong>en</strong>sivo.Simó, 2004, 85-91


Paisajeconstruido=agricultor‘arquitecto’


Muros <strong>de</strong>limitadores <strong>de</strong> caminosJunto a los muros asociados a los bancales, <strong>la</strong>s pare<strong>de</strong>s que separan loscaminos y <strong>la</strong>s vías pecuarias <strong>de</strong> los cultivos o parce<strong>la</strong>s <strong>de</strong> bosque juegan unpapel primordial <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> Edad Media para regu<strong>la</strong>r los difer<strong>en</strong>tes usos <strong>de</strong>lsuelo.


Compartim<strong>en</strong>tarel territorio• Los pastos <strong>de</strong> verano soncodiciados por los pastoresy sus rebaños.• De ahí su fragm<strong>en</strong>taciónpara optimizar suaprovechami<strong>en</strong>to.• Pero también losbancales mo<strong>de</strong><strong>la</strong>n elterritorio y el <strong>paisaje</strong>.


Augec<strong>la</strong>ve<strong>en</strong> elsigloXVIIILa gran época constructiva <strong>en</strong> nuestra tierra parte <strong>de</strong>l sigloXVIII y <strong>la</strong> tradición constructiva <strong>per</strong>dura hasta poco <strong>de</strong>spués<strong>de</strong> <strong>la</strong> Guerra Civil.En cualquier caso, hay kilómetros <strong>de</strong> pare<strong>de</strong>s y miles <strong>de</strong>bancales que, con toda seguridad, se diseñaron yconstruyeron <strong>en</strong> pl<strong>en</strong>a Edad Media.


Carácter y <strong>per</strong>sonalidad• La arquitectura <strong>de</strong> <strong>piedra</strong> <strong>en</strong> <strong>seco</strong> es unarealidad consustancial a nuestros <strong>paisaje</strong>smediterráneos y aporta un sello <strong>de</strong> calidada un ext<strong>en</strong>so territorio.• A pocos kilómetros <strong>de</strong> <strong>la</strong> costa o <strong>en</strong> <strong>la</strong>scomarcas <strong>de</strong>l interior esas peculiaresconstrucciones otorgan <strong>per</strong>sonalidadpropia a nuestro medio rural.


Sobriedad y riqueza• Son <strong>paisaje</strong>s sobrios y austeros,con escaso valor económico, <strong>per</strong>oespecialm<strong>en</strong>te ricos. Y frágiles a<strong>la</strong> vez, porque el ser humanohace décadas que ha <strong>de</strong>jado <strong>de</strong>utilizar esas tierras y esasedificaciones.• La arquitectura <strong>de</strong> <strong>piedra</strong> <strong>en</strong> <strong>seco</strong>constituye uno <strong>de</strong> esospatrimonios ignorados que <strong>la</strong>humanidad diseñó para satisfacersus necesida<strong>de</strong>s básicas –refugio,agricultura, manejo <strong>de</strong> losrebaños…- y que ahora <strong>seco</strong>nvierte <strong>en</strong> un legado que nosomos capaces <strong>de</strong> aprovechar.


La técnica <strong>en</strong> sí misma• Ninguna <strong>piedra</strong> es ma<strong>la</strong>… Cualquiera pue<strong>de</strong><strong>en</strong>cajarse <strong>en</strong> el conjunto como un puzzle.• Pero se prefiere <strong>la</strong> <strong>piedra</strong> caliza.• En algunos casos se retocan mediante golpes <strong>de</strong>martillo.• ‘Tota pedra fa paret’• Principio <strong>de</strong> obligado cumplimi<strong>en</strong>to:– Toda <strong>piedra</strong> <strong>de</strong>be colocarse <strong>en</strong>cima <strong>de</strong> dos;– Y, a su vez, estar <strong>de</strong>bajo <strong>de</strong> dos.Miralles; Monfort; Marín, 2002, 35


• La <strong>piedra</strong> estrabada/colocada porsu peso y su forma.• Las <strong>piedra</strong>s ejerc<strong>en</strong>presión unas sobreotras, sobre todo <strong>la</strong>sdispuestas <strong>en</strong> forma<strong>de</strong> cuña.• Pero también <strong>la</strong>scoronacionesverticales (‘<strong>en</strong>rastell’) <strong>de</strong> murosdominados por <strong>la</strong>horizontalidad.Juego <strong>de</strong> presiones


¿Qué <strong>piedra</strong>?• Las mejores: losas p<strong>la</strong>nas (su<strong>per</strong>posición s<strong>en</strong>cil<strong>la</strong>).• También se utilizan <strong>piedra</strong>s absolutam<strong>en</strong>teirregu<strong>la</strong>res, como los cantos rodados proce<strong>de</strong>ntes<strong>de</strong> los cauces fluviales.• La fórmu<strong>la</strong> mágica es as<strong>en</strong>tar <strong>piedra</strong> sobre <strong>piedra</strong>para conseguir…– Estabilidad + Funcionalidad + EstéticaMiralles; Monfort; Marín, 2002, 35


Materia prima inagotable• Se calcu<strong>la</strong> que <strong>en</strong> elnorte <strong>de</strong> Castellón hay<strong>en</strong>tre 15.000 y 20.000barracas.• Hasta cierto punto no esextraño por <strong>la</strong>scondiciones <strong>de</strong>l medionatural y, sobre todo, porel exceso <strong>de</strong> <strong>piedra</strong>exist<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>la</strong> tierra.• Términos como Tírig,Vi<strong>la</strong>franca, Ares,B<strong>en</strong>afigos… ti<strong>en</strong><strong>en</strong>c<strong>en</strong>sadas 1.000 o máscada uno. En Vistabel<strong>la</strong>,710.La <strong>piedra</strong> es dura<strong>de</strong>ra, <strong>per</strong>petua oeterna, no sufre variaciones con elpaso <strong>de</strong>l tiempo.En muchos lugares aflora <strong>la</strong> rocamadre <strong>en</strong> su<strong>per</strong>ficie… Es <strong>la</strong> máximaexpresión <strong>de</strong> <strong>la</strong> pedregosidad.


Despedregar y amontonar• Los agricultores y pastores no <strong>de</strong>bían necesitar tantasconstrucciones <strong>de</strong> estas características… ¿O sí?• Cabe <strong>la</strong> posibilidad <strong>de</strong> que algunas se erigieran simplem<strong>en</strong>tepor gusto o para obt<strong>en</strong>er un cierto prestigio social. Quizás seestablece, dado el ing<strong>en</strong>te esfuerzo <strong>per</strong>sonal invertido <strong>en</strong> <strong>la</strong>construcción, una re<strong>la</strong>ción afectiva con <strong>la</strong> obra.• A veces <strong>la</strong> <strong>piedra</strong> simplem<strong>en</strong>te se amontonaba <strong>en</strong> el campopara no dificultar el cultivo y para crear reductos <strong>de</strong>conc<strong>en</strong>tración <strong>de</strong> <strong>la</strong> humedad.


Trabajar con el oído• Las <strong>piedra</strong>s son comocampanas… “Una bona pedrafa un so net, t<strong>en</strong>s, metàl·lic; si<strong>en</strong> colpir <strong>la</strong> pedra no sona bé, japo<strong>de</strong>m <strong>de</strong>ixar-<strong>la</strong> <strong>per</strong> dol<strong>en</strong>ta, ésque té vetes a dins que faranque es tr<strong>en</strong>que <strong>en</strong> les mansquan siga picada”.• “Nosaltres treballem amb l’orel<strong>la</strong>tant com amb l’ull, <strong>per</strong> aixòpo<strong>de</strong>m aclucar els ulls quan <strong>la</strong>pols <strong>en</strong>s molesta, <strong>la</strong> pedra <strong>en</strong>sdiu si anem bé”.Martí, 2007, 25


Seleccionary apuntar• Los constructoresseleccionan a conci<strong>en</strong>ciacada <strong>piedra</strong> para ubicar<strong>la</strong> <strong>en</strong>el lugar idóneo y ahorrar <strong>de</strong>esa forma tiempo <strong>en</strong> <strong>la</strong>ejecución <strong>de</strong> <strong>la</strong> obra.• También es frecu<strong>en</strong>te utilizarcascajo o <strong>piedra</strong> pequeñapara colocar cuñas <strong>en</strong>tre<strong>piedra</strong>s y garantizar <strong>la</strong>estabilidad <strong>de</strong> un muro o unacubierta.


Rozami<strong>en</strong>to total<strong>El</strong> color es un bu<strong>en</strong> indicador <strong>de</strong> <strong>la</strong>cronología constructiva, ya que <strong>la</strong><strong>piedra</strong> está expuesta a <strong>la</strong>meteorización y, por tanto, se oxida yes colonizada por difer<strong>en</strong>tes especiesvegetales.La <strong>piedra</strong>caliza esidónea porqueofrece unrozami<strong>en</strong>toabsoluto y, portanto, ajusta a<strong>la</strong> <strong>per</strong>fección<strong>en</strong> cualquierconstruccióncuando <strong>seco</strong>mbinan<strong>piedra</strong>s <strong>de</strong> esematerial.Otros materialesno brindan esacualidad.


‘Memoria <strong>de</strong> calida<strong>de</strong>s’• La técnica garantiza <strong>la</strong>infiltración <strong>de</strong> agua <strong>en</strong> <strong>la</strong>spare<strong>de</strong>s o bancales(actúa como regu<strong>la</strong>dora<strong>de</strong> <strong>la</strong> escorr<strong>en</strong>tía) o suevacuación hacia elexterior <strong>en</strong> <strong>la</strong>s barracas(actúa como ais<strong>la</strong>ntemediante <strong>la</strong> hábilinclinación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s losas).• En <strong>la</strong>s pare<strong>de</strong>s <strong>la</strong>s<strong>piedra</strong>s se <strong>en</strong>cajan parapropiciar el paso <strong>de</strong>lvi<strong>en</strong>to.Son formas intelig<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> evitar<strong>de</strong>rrumbes por av<strong>en</strong>idas <strong>de</strong> agua ofuertes rachas <strong>de</strong> vi<strong>en</strong>to.


La falsa cúpu<strong>la</strong>• Inv<strong>en</strong>to mediterráneoconstruido por <strong>la</strong>colocación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<strong>piedra</strong>s por anillossucesivos que sedispon<strong>en</strong> <strong>en</strong> saledizohacia el interior.• De esa forma, unas<strong>piedra</strong>s (<strong>la</strong>ssu<strong>per</strong>iores) sosti<strong>en</strong><strong>en</strong>a <strong>la</strong>s <strong>de</strong>más(inferiores) paraconfigurar unacubierta <strong>per</strong>fecta,im<strong>per</strong>meable yaerodinámica.La construcción se realiza sin andamios,sin cimbras u otras estructuras. Y, porsupuesto, sin mortero <strong>de</strong> cal, cem<strong>en</strong>to uotra sustancia adhesiva.


Un prodigio• Falsa bóveda querepres<strong>en</strong>ta unaauténtica lección <strong>de</strong>mecánica estructuralpara <strong>la</strong> arquitectura.• Construcciónrealizada sin ayuda<strong>de</strong> grúas ni máquinas.• Ejemplo <strong>de</strong> paci<strong>en</strong>cia,diseño y creatividad.


Y diseñando un arco <strong>de</strong> <strong>de</strong>scargaFoto: Ramón Nebot (UJI Majors)Un monum<strong>en</strong>tal arco <strong>de</strong> medio punto o rebajado ayuda a fraccionarlos espacios interiores <strong>de</strong> una monum<strong>en</strong>tal barraca y, a <strong>la</strong> vez, actúacomo elem<strong>en</strong>to para <strong>de</strong>scargar <strong>la</strong>s t<strong>en</strong>siones <strong>de</strong> <strong>la</strong> bóveda.


Ing<strong>en</strong>io, creatividad, intelig<strong>en</strong>cia…


¿Casoúnico?• Casi todas <strong>la</strong>sbarracas secubr<strong>en</strong> con falsascúpu<strong>la</strong>s, <strong>per</strong>o <strong>en</strong>esta ocasión setrata <strong>de</strong> una falsabóveda apuntada.• Exquisito ejemplomuy simi<strong>la</strong>r a <strong>la</strong>sbóvedas góticas<strong>de</strong> <strong>la</strong>s catedralesmedievales.


Arquitectura <strong>de</strong> <strong>la</strong> diversidad,<strong>paisaje</strong>s c<strong>en</strong>t<strong>en</strong>arios


En rastrilloCoronación peculiar que obe<strong>de</strong>ce a diversos fines: marcar límite <strong>de</strong>propiedad, evitar que los animales salt<strong>en</strong> el muro, ofrecer m<strong>en</strong>osresist<strong>en</strong>cia al vi<strong>en</strong>to, consolidar <strong>la</strong> estructura constructiva y propiciar <strong>la</strong>evacuación <strong>de</strong>l agua <strong>de</strong> lluvia hacia el exterior <strong>de</strong> <strong>la</strong> pared


Gatellà (Catí)• Barraca ycorraliza• Dispuesta <strong>en</strong> unazagadorsecundario <strong>de</strong>acceso hacia<strong>El</strong>s Ports


Falsa cúpu<strong>la</strong>Aproximación <strong>de</strong>hi<strong>la</strong>das <strong>de</strong> losas


Anillosescalonados


DesagüesPara evitar <strong>la</strong> resist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l muro ante posibles ava<strong>la</strong>nchas <strong>de</strong> agua (<strong>la</strong>stípicas crecidas <strong>de</strong> torr<strong>en</strong>tes, tanto <strong>en</strong> otoño como <strong>en</strong> primavera), sediseñan esos orificios <strong>en</strong> <strong>la</strong> base <strong>de</strong> los muros que <strong>de</strong>limitan fincas ycaminos.Las <strong>piedra</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> pared son harto irregu<strong>la</strong>res y, <strong>en</strong> cambio, los<strong>de</strong>sagües, un elem<strong>en</strong>to estratégico para <strong>la</strong> durabilidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> obra, ti<strong>en</strong><strong>en</strong>una fábrica mucho más cuidada.


Pasos paraconejosEn <strong>la</strong> parte inferior <strong>de</strong> algunosli<strong>en</strong>zos <strong>de</strong> muro también se<strong>de</strong>jan agujeros para el paso <strong>de</strong><strong>la</strong> pequeña fauna local, comolos conejos y <strong>la</strong>s liebres, tanapreciados <strong>en</strong> <strong>la</strong> gastronomíay, por tanto, por los cazadores.<strong>El</strong> binomio <strong>per</strong>fecto:Máxima utilidad=Extrema s<strong>en</strong>cillez


Almac<strong>en</strong>araguaNecesida<strong>de</strong>sestratégicas bi<strong>en</strong>cubiertas: ing<strong>en</strong>iorural


‘Aguaits’ o ‘recers’Acecha<strong>de</strong>ros o abrigosSimplicidad constructiva, reducidas dim<strong>en</strong>siones y punto <strong>de</strong> observación.Protección contra los fríos vi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>l Norte (cierzos).Doble función: para pastores (vigi<strong>la</strong>ncia) y cazadores (avistami<strong>en</strong>to).


Pequeños refugiosEstanquidad, ais<strong>la</strong>mi<strong>en</strong>to, posibilidad <strong>de</strong> hacer fuego, im<strong>per</strong>meabilidad…


La Naveta, juntoa <strong>la</strong> Mo<strong>la</strong> d’AresInaudito: masíamegalítica


EstructurasciclópeasDRAE: Aplícase a ciertasconstrucciones antiquísimasque se distingu<strong>en</strong> por el<strong>en</strong>orme tamaño <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<strong>piedra</strong>s que <strong>en</strong>tran <strong>en</strong> el<strong>la</strong>s,por lo común sin argamasa(ciclópeo).


Utilización <strong>de</strong> sil<strong>la</strong>res o sil<strong>la</strong>rejos <strong>en</strong> puntos concretos<strong>de</strong> <strong>la</strong> fábrica.Impon<strong>en</strong>te eimpresionante


La Naveta (Ares)Estructura <strong>en</strong> <strong>piedra</strong> <strong>en</strong> <strong>seco</strong> soportada por un muro c<strong>en</strong>tral que divi<strong>de</strong> elespacio <strong>en</strong> dos mita<strong>de</strong>s a<strong>la</strong>rgadas.Losas gigantes <strong>en</strong> <strong>la</strong> cubierta, el dintel, <strong>la</strong>s esquinas...Falsa bóveda realizada por aproximación <strong>de</strong> hi<strong>la</strong>das <strong>de</strong> <strong>en</strong>ormes losascalcáreas.Era <strong>en</strong> <strong>la</strong> parte <strong>la</strong>teral y pozo para disponer <strong>de</strong> agua.


Era <strong>en</strong>losada incluida<strong>El</strong> conjunto, que utiliza <strong>en</strong> todas sus zonas bloquesprácticam<strong>en</strong>te megalíticos, ti<strong>en</strong>e una impresionante era<strong>de</strong> gran<strong>de</strong>s losas protegida <strong>de</strong> los vi<strong>en</strong>tos dominantespor un muro como complem<strong>en</strong>to agríco<strong>la</strong> básico.La cubierta, queestá parcialm<strong>en</strong>te<strong>en</strong> ruinas, es una<strong>de</strong> <strong>la</strong>s<strong>de</strong>mostraciones<strong>de</strong> que estaarquitectura noconseguíasiempre susobjetivos y,ocasionam<strong>en</strong>te,pres<strong>en</strong>ta<strong>de</strong>fici<strong>en</strong>cias.


Una profesión¿Necesita un paredador?Se le ha caído una pared <strong>de</strong><strong>piedra</strong> <strong>en</strong> <strong>seco</strong> y necesitareparar<strong>la</strong>, o ti<strong>en</strong>e una caseta congraves <strong>de</strong>s<strong>per</strong>fectos, o quiereconstruir un muro <strong>de</strong> <strong>piedra</strong> <strong>en</strong><strong>seco</strong> alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> su finca, o seestá construy<strong>en</strong>do una casa yquiere una pared <strong>de</strong> <strong>piedra</strong> <strong>en</strong><strong>seco</strong>....Si necesita un paredador,póngase <strong>en</strong> contacto con el Taller<strong>de</strong> empleo al número <strong>de</strong> teléfono690955788 / 964 44 10 04http://taller<strong>de</strong><strong>piedra</strong><strong>en</strong><strong>seco</strong>.blogspot.com


ImprescindibleLa arquitectura <strong>de</strong> <strong>piedra</strong> <strong>en</strong> <strong>seco</strong> resultainsustituible <strong>en</strong> nuestra cultura pormúltiples razones:– D<strong>en</strong>ota <strong>per</strong>icia y sutileza <strong>en</strong> los constructores.– Es muestra <strong>de</strong> intelig<strong>en</strong>cia económica.– Es auténtica.– Muestra un diálogo único <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> lógicaeconómica y <strong>la</strong> lógica constructiva.García Lisón, 2004, 13-15


MUCHAS GRACIAS

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!