11.07.2015 Views

El humanismo en tiempos de Carlos V - Lycée Chateaubriand

El humanismo en tiempos de Carlos V - Lycée Chateaubriand

El humanismo en tiempos de Carlos V - Lycée Chateaubriand

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Francisco As<strong>en</strong>si : <strong>El</strong> Humanimo <strong>en</strong> <strong>tiempos</strong> <strong>de</strong> <strong>Carlos</strong> V - Reproduction et utilisation interdites sans l’accord explicite <strong>de</strong> l’auteur ou du C.R.U.recoge parte <strong>de</strong> sus i<strong>de</strong>ales; aunque Erasmo aún t<strong>en</strong>ía una visión mucho más amplia. Con los dosúltimos pontífices, la Iglesia ha retrocedido a antes <strong>de</strong> Tr<strong>en</strong>to, ¡que ya es retroce<strong>de</strong>r!].Sus contemporáneos no ahorraron epítetos laudatorios para calificarlo: Doctor universalis, virincomparabilis, doctorum pho<strong>en</strong>ix (Doctor universal, varón incomparable, fénix <strong>de</strong> los doctores). Almismísimo Melanchton, mano <strong>de</strong>recha <strong>de</strong> Lutero, no le duel<strong>en</strong> pr<strong>en</strong>das y dice <strong>de</strong> él que es hombre<strong>de</strong> suma sabiduría, optimum et maximum, lo mejor y más sublime que pueda p<strong>en</strong>sarse. Y aFrancisco Sánchez, el Broc<strong>en</strong>se (1523-1600), catedrático <strong>de</strong> Retórica y Griego <strong>en</strong> el ColegioTrilingüe <strong>de</strong> Salamanca, gran erasmista, que sufrió tres procesos inquisitoriales, se le atribuye lacélebre frase: “Qui<strong>en</strong> dice mal <strong>de</strong> Erasmo o es fraile o es un asno”.Ninguna autoridad moral pue<strong>de</strong> compararse con la suya. Jamás un hombre particular poseyó <strong>en</strong>Europa un po<strong>de</strong>r universal merced sólo a su persona y su valía. Para su tiempo, llegó a ser elsímbolo <strong>de</strong> los anhelos espirituales colectivos. Por primera vez, el po<strong>de</strong>r ético y espiritual tuvo lapreced<strong>en</strong>cia sobre el po<strong>de</strong>r político (por poco tiempo, <strong>de</strong>sgraciadam<strong>en</strong>te). Él y su obra tuvierongran trasc<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> toda Europa. Sus escritos eran leídos at<strong>en</strong>tam<strong>en</strong>te, sopesados y discutidos.A nadie <strong>de</strong>jaron indifer<strong>en</strong>te. <strong>Carlos</strong> V, Enrique VIII y Francisco I pidieron sus consejos. Cincouniversida<strong>de</strong>s le ofrecieron cátedra. Tres reformadores: Lutero, Melanchton y Zuinglio lo cortejaronpara obt<strong>en</strong>er una palabra <strong>de</strong> aprobación. Tres papas: Adriano VI (1522-1523), Clem<strong>en</strong>te VII (1523-1534) y Paulo III (1534-1549) le escribieron cartas respetuosas. Este último incluso le ofreció elcapelo card<strong>en</strong>alicio con rica preb<strong>en</strong>da, honor que Erasmo agra<strong>de</strong>ció pero <strong>de</strong>clinó con cortesía.Durante su vida había rechazado con <strong>de</strong>sprecio todos los cargos <strong>de</strong> este mundo, a causa <strong>de</strong> sulibertad, ¿cómo iba a aceptar semejante honor, precisam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> esa hora, retirado, <strong>en</strong>fermo y ya alas puertas <strong>de</strong> la muerte? Erasmo era un hombre prud<strong>en</strong>te, íntegro e insobornable. Cualida<strong>de</strong>s que,a su juicio, <strong>de</strong>berán t<strong>en</strong>er los verda<strong>de</strong>ros humanistas, esos hombres espirituales que con su rectitudmoral y su sabiduría han <strong>de</strong> cambiar el mundo. Aceptaba los honores, <strong>de</strong>jaba que le halagas<strong>en</strong>,cosa que le gustaba, pero nunca se v<strong>en</strong>dió. Por <strong>en</strong>cima <strong>de</strong> todo, prefirió su libertad y suin<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia, indisp<strong>en</strong>sables para el mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> su autoridad moral. Siempre permaneciófiel a su lema Concedo nulli (No cedo ante nadie). O, como lo <strong>de</strong>finió un contemporáneo: Erasmusest homo pro se (Erasmo es un hombre aparte). Él fue el humanista que <strong>en</strong>carnó, como nadie <strong>en</strong>su tiempo, el po<strong>de</strong>r invisible <strong>de</strong>l espíritu. En sus últimos años, Erasmo se volvió escéptico, tuvo laimpresión <strong>de</strong> que su obra había sido baldía y esto le amargó <strong>en</strong> el lecho <strong>de</strong> su muerte. Loscatólicos no lo invitaban, los protestantes se mofaban <strong>de</strong> él. Nadie requería ya su opinión. Como élmismo se quejará <strong>en</strong> sus últimas cartas: Mis <strong>en</strong>emigos aum<strong>en</strong>tan y mis amigos <strong>de</strong>saparec<strong>en</strong>. Enesos mom<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> extrema soledad (soledad que ha <strong>de</strong> pagar el humanista íntegro ein<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te), llega a su casa <strong>de</strong> Basilea, una carta <strong>de</strong> un humanista francés, jov<strong>en</strong> admiradorsuyo: François Rabelais (1494-1553):Salve itaque etiam atque etiam, pater amantissime, pater <strong>de</strong>cusque patriae, literarumassertor, veritais propugnator invictissime. Te saludo una y otra vez, padre amantísimo,3-Cercle <strong>de</strong> Réflexion Universitaire du lycée <strong>Chateaubriand</strong> <strong>de</strong> R<strong>en</strong>nes

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!