Iztueta´ren olerkiak.. - Euskerazaintza

ITZ-AURREA 13iñork baño leenago : 1806'gn urte-inguruan, Logroño'ko Inkisizioarenkartzelan egin bait-zuan bere lana, eta andik laister samar banatu bertso-paperetan,eta bereziki 1825'gnean norbaitek Londres'en argitalduliburu batean, gure onen egilleak adierazten digunez,* * *Ritmoari buruz, gogora dezagun berriro ere "Kontzezi'ri"ren lenengobertsoa:Maite bat maitatzen det maitagarria;begia ederra du, guztiz argia.daukat urruti;bañan ezin det kendu burutiaren itxura;saldu al baliteke pixura,urrearen trukenork erosi faltako ez luke.Gauza bitxi asko señala litezke bertso ontan; leen aipatu dítugubertsoaren rimak: urruti, buruti; itxura, pixura adibidez... Bañan neretzatoso gauza bitxia, tarte ortan dabillen ritmo-pkua da: erderaz "piequebrado" esan oi dana. Guk "oin errena" esaten bait diogu. Oin errena.Joku orrek bertsoaren ritmoa eten egiten bait du. IbilUa eten, eta,leen esan degun bezela, puntu rima berriak sarrerazi.Geienean erabiltzen ditugun bertsoetan, ritmoa ta rima, asi ta buka,beti berak izan oi dira bertsoaren barru-art: Bañan Iztueta'ren ontan ezda ola.Puntu-aldatze orrek eta ritmoaren aldatze onek, astindu bat em-atendio bertsoari; eta betiko puntuak eta betiko ritmoak ematen digun logale-antxaastindu guri. Eta orixe da "oin errenaren" egitekoa bertsolaritzaru.Eta gauza onen osagarri, eta leen atpatutako peiotariaren irudiarijarraituaz, esan bait liteke beste au ere; bertsolaritzan geienetan erabiltz,erídan kanta-eran, bertsolaria, pelota-jokoan beti ere pelota, lasai, atzerabotatzen duan pelotariaren antzekoa dala; bañan oin errenarekikokanta-eran, bertsolariak aurre-]okua egiten duala, eta oin erren bat kantatzenduanean, pelota atzera bearrean, aurrean ziplora botatzen duala,