Los parques tecnológicos vascos siguen creciendo - Red de ...
Los parques tecnológicos vascos siguen creciendo - Red de ...
Los parques tecnológicos vascos siguen creciendo - Red de ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
52<br />
2012 udaberria<br />
<strong>Los</strong> <strong>parques</strong> tecnológicos<br />
<strong>vascos</strong> <strong>siguen</strong> <strong>creciendo</strong><br />
La facturación aumenta un 5% y supera los 3.700 millones <strong>de</strong> euros<br />
> Nuevo servicio <strong>de</strong> autobús lanza<strong>de</strong>ra<br />
en Miramón<br />
> Un huerto ecológico en el Parque<br />
Tecnológico <strong>de</strong> Bizkaia<br />
> Polo Garaia implanta la Telepresencia
Punto <strong>de</strong> Encuentro<br />
Naturaleza<br />
Tecnología<br />
y Arte<br />
Innovación y Desarrollo<br />
Empresarial<br />
Paseo Mikeletegi, 53 - Parque Miramón<br />
20009 DONOSTIA-SAN SEBASTIÁN<br />
Tel: 943 011 000 Fax: 943 011 010<br />
E-mail: miramon@miramon.es<br />
http://www.miramon.es
nº 52 aurkibi<strong>de</strong>a<br />
4 <strong>Los</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong> Euskadi han cerrado<br />
2011 con un incremento <strong>de</strong>l 5% en facturación y<br />
aumento <strong>de</strong>l empleo, unos datos positivos en un<br />
contexto <strong>de</strong> crisis generalizado.<br />
7 El Parque Tecnológico <strong>de</strong> Álava ultima el programa<br />
<strong>de</strong> la X Conferencia Internacional <strong>de</strong> APTE.<br />
8 Nuevo servicio <strong>de</strong> autobús en el Parque Tecnológico<br />
<strong>de</strong> San Sebastián.<br />
9 BIOESKOLA-BBK un proyecto innovador para<br />
personas en riesgo <strong>de</strong> exclusión social, en el Parque<br />
Científico y Tecnológico <strong>de</strong> Bizkaia.<br />
10 Presentado el nuevo servicio <strong>de</strong> TelePresencia <strong>de</strong>l<br />
Polo <strong>de</strong> Innovación Garaia.<br />
16 Oferta <strong>de</strong> espacios <strong>de</strong>l Parque Tecnológico <strong>de</strong> San<br />
Sebastián.<br />
18 Elkarrizketa: Norberto Santiago, presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> ZIV.<br />
26 Iritzia: Joseba Jauregizar, Director General<br />
<strong>de</strong> Tecnalia.<br />
28 Relación <strong>de</strong> empresas instaladas en los <strong>parques</strong><br />
tecnológicos <strong>vascos</strong>.<br />
EDITA<br />
Euskadiko Parke<br />
Teknologikoen Sarea<br />
<strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos<br />
<strong>de</strong>l País Vasco<br />
DIRECTOR<br />
Francisco Berjón<br />
COMITÉ EDITORIAL<br />
Estefanía Morcillo<br />
Txaber Ouro<br />
José Manuel Nogales<br />
Andoni Gartzia<br />
COORDINA<br />
Teknologi Parkeen<br />
Komunikazio arloa<br />
Área <strong>de</strong> Comunicación<br />
<strong>de</strong> los Parques Tecnológicos<br />
Tel.: 94 403 95 00<br />
komunikazioa@parque-tecnologico.net<br />
©<strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos<br />
<strong>de</strong>l País Vasco<br />
Ningún artículo <strong>de</strong> esta revista<br />
pue<strong>de</strong> ser reproducido, total o parcialmente,<br />
en cualquier forma o por cualquier medio,<br />
sin autorización escrita <strong>de</strong>l editor.<br />
<strong>Los</strong> editores no se hacen<br />
responsables <strong>de</strong> las opiniones<br />
vertidas por los autores<br />
en esta publicación, ni comparten<br />
necesariamente sus criterios.<br />
Depósito legal: SS-616/98<br />
ISSN: 1139-0298
Euskotek: <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong>l País Vasco<br />
<strong>Los</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong><br />
Euskadi crecieron en empleo<br />
y facturación en 2011<br />
Fakturazioan %5eko<br />
igoerarekin eta lanpostu<br />
gehitzearekin itxi zuten<br />
2011.urtea Euskadiko<br />
Teknologi Parkeek. Krisi<br />
orokorreko egoera batean,<br />
lau parkeetako enpresek<br />
3.706 milioi fakturatu zuten,<br />
aurreko urtean baino 176<br />
milioi gehiago eta lanpostu<br />
kopuruak ere gora egin<br />
zuen, 14.436ra iritsiz.<br />
Enpresa kopurua 420tik<br />
gora mantendu zen.<br />
<strong>Los</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong> Álava, Bizkaia y San<br />
Sebastián, y el Polo <strong>de</strong> Innovación Garaia, que<br />
conforman la <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong><br />
Euskadi cerraron el ejercicio 2011 con un 5%<br />
más <strong>de</strong> facturación y crecimiento <strong>de</strong>l empleo,<br />
unos datos positivos en un contexto <strong>de</strong> crisis<br />
generalizado.<br />
Si bien el número <strong>de</strong> empresas ubicadas en<br />
los <strong>parques</strong> tuvo un ligero <strong>de</strong>scenso, pasando<br />
<strong>de</strong> las 428 a las 424, el empleo tuvo un buen<br />
comportamiento y alcanzó los 14.436 puestos<br />
directos, frente a los 14.418 <strong>de</strong> 2010. La<br />
facturación conjunta <strong>de</strong> las empresas <strong>de</strong> los<br />
<strong>parques</strong> ha arrojado los mejores datos <strong>de</strong>l<br />
año 2011: 3.706 millones <strong>de</strong> €, 176 millones<br />
más que el año anterior, lo que supone un<br />
crecimiento <strong>de</strong>l 5%.<br />
Otro <strong>de</strong> los datos <strong>de</strong>stacables que ha <strong>de</strong>jado el<br />
balance <strong>de</strong> los <strong>parques</strong> ha sido el <strong>de</strong>l presupuesto<br />
<strong>de</strong>stinado a Investigación y Desarrollo; las<br />
empresas <strong>de</strong> los cuatro <strong>parques</strong> tecnológicos<br />
<strong>vascos</strong> invirtieron 476 millones <strong>de</strong> euros en I+D,<br />
51 millones más que el año anterior, lo que<br />
significa que las empresas <strong>de</strong>stinan un 13%<br />
<strong>de</strong> su facturación a I+D. Extrapolando los datos<br />
recogidos por Eustat sobre el gasto en I+D en<br />
Euskadi en el año 2010, po<strong>de</strong>mos concluir que<br />
el 31,25% <strong>de</strong>l gasto total <strong>de</strong> I+D <strong>de</strong> Euskadi se<br />
realiza en los <strong>parques</strong> tecnológicos, así como<br />
el 40,51% <strong>de</strong>l gasto que realizan las empresas<br />
vascas.<br />
En relación a la edad <strong>de</strong> las personas que<br />
trabajan en los <strong>parques</strong>, el 21% tiene menos<br />
<strong>de</strong> 30 años, el 46% es titulado superior y el<br />
31% <strong>de</strong> la plantilla total está <strong>de</strong>dicada a I+D.<br />
El número <strong>de</strong> becarios y doctores con los que<br />
cuentan las empresas y centros <strong>de</strong> investigación<br />
<strong>de</strong> los <strong>parques</strong> se ha incrementado en un 20%,<br />
llegando a los 967 y 1.194 respectivamente.<br />
El número <strong>de</strong> patentes también ha crecido<br />
consi<strong>de</strong>rablemente, llegando a la cifra <strong>de</strong> 1.062<br />
patentes, un 22% más que el ejercicio anterior.<br />
Por sectores <strong>de</strong> actividad, las Tecnologías <strong>de</strong> la<br />
Información y las Comunicaciones sigue siendo<br />
el sector con más peso <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> los <strong>parques</strong>,<br />
con un 29%; el 16% correspon<strong>de</strong> a los Centros<br />
<strong>de</strong> Investigación; el 13% a la Medicina y las<br />
Biociencias; Aeronáutica ocupa el cuarto lugar<br />
con el 10%, seguido por la Electrónica con<br />
el mismo porcentaje; <strong>de</strong>spués está el sector<br />
<strong>de</strong> Energía y Medioambiente con el 9% y la<br />
automoción con el 1%. Otros sectores, como los<br />
<strong>de</strong> servicios avanzados, consultorías, ingenierías<br />
etc., copan el 12% <strong>de</strong> la actividad.<br />
En la actualidad los cuatro <strong>parques</strong> que<br />
conforman la red cuentan con unos espacios<br />
<strong>de</strong> casi 147.000 metros cuadrados en<br />
total, distribuidos en los distintos edificios<br />
propiedad <strong>de</strong> los <strong>parques</strong> para la instalación<br />
<strong>de</strong> empresas. El grado <strong>de</strong> ocupación <strong>de</strong> estos<br />
edificios es <strong>de</strong>l 70%.<br />
Un año <strong>de</strong> actividad<br />
2011 ha sido un año satisfactorio en lo que a<br />
la actividad <strong>de</strong> las socieda<strong>de</strong>s gestoras <strong>de</strong> los<br />
<strong>parques</strong> se refiere. Miramón puso en marcha<br />
las obras <strong>de</strong> urbanización <strong>de</strong> la primera fase<br />
<strong>de</strong> la ampliación <strong>de</strong> Galarreta y finalizó la<br />
construcción <strong>de</strong> los nuevos edificios 4c-100,<br />
que acogerá la bioincubadora <strong>de</strong> Bic Gipuzkoa<br />
Berrilan, Biokutxa y Basque Culinary Center.<br />
En Álava, el parque realizó el seguimiento<br />
<strong>de</strong>l proyecto <strong>de</strong> or<strong>de</strong>nación urbanística <strong>de</strong><br />
los terrenos adquiridos para la ampliación<br />
<strong>de</strong>l parque y se inició la comercialización<br />
4
elkarrizketa azalean<br />
Pie <strong>de</strong> foto<br />
Actividad por sectores<br />
TIC’s: 29%<br />
Aeronáutica: 10%<br />
Centros I+D: 16%<br />
Medicina y Biociencias: 13%<br />
Electrónica: 10%<br />
Energía y M.A.: 9%<br />
Automoción: 10%<br />
Otros: 12%<br />
<strong>de</strong>l nuevo edificio E8 para la implantación<br />
<strong>de</strong> empresas. Bizkaia, por su parte, puso<br />
en marcha las obras <strong>de</strong> construcción <strong>de</strong>l<br />
edificio se<strong>de</strong> y <strong>de</strong>l <strong>de</strong> Biofísica en el Parque<br />
Científico <strong>de</strong> la UPV/EHU en Leioa, a<strong>de</strong>más<br />
<strong>de</strong> comenzar el acondicionamiento <strong>de</strong>l 612,<br />
una infraestructura <strong>de</strong>stinada a incubación <strong>de</strong><br />
nuevas empresas <strong>de</strong> base tecnológica.<br />
<strong>Los</strong> Parques Tecnológicos asumieron la<br />
coordinación <strong>de</strong> los nodos territoriales <strong>de</strong> la<br />
<strong>Red</strong> Innovanet y participaron activamente<br />
en APTE e IASP, así como en el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong>l<br />
proyecto COPIT, cuyo objetivo es conseguir<br />
la mejora <strong>de</strong> la competitividad y fomentar<br />
el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> negocio <strong>de</strong> las empresas a<br />
través <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> cooperación. A<strong>de</strong>más<br />
acogieron cerca <strong>de</strong> 1.700 eventos en los que<br />
participaron más <strong>de</strong> 65.000 personas.<br />
Nº <strong>de</strong> empresas, empleo y facturación:<br />
PCT PT PT POLO<br />
BIZKAIA ÁLAVA SAN SEBASTIÁN GARAIA TOTAL<br />
Empresas 220 102 76 26 424<br />
Empleo directo<br />
estimado 7.575 2.715 3.280 866 14.436<br />
Facturación<br />
estimada (M€) 2.500 604 533 69 3.706<br />
Superficies y ocupación<br />
PCT PT PT POLO<br />
Edificios BIZKAIA ÁLAVA SAN SEBASTIÁN GARAIA TOTAL<br />
De los <strong>parques</strong><br />
para empresas m² 24.353 79.135 32.255 11.043 146.786<br />
De las empresas m² 143.095 264.192 152.960 23.419 583.666<br />
Total construido m² 167.448 343.327 185.215 34.462 730.452<br />
Grado<br />
<strong>de</strong> ocupación edificios 63 69 83 58 70%<br />
Calidad <strong>de</strong>l empleo e I+D en los <strong>parques</strong> tecnológicos <strong>de</strong> Euskadi<br />
PCT PT PT POLO<br />
ÁLAVA BIZKAIA SAN SEBASTIÁN GARAIA TOTAL<br />
% Personal inferior<br />
a 30 años 14% 21% 26% 29% 21%<br />
%Titulados superiores 34% 46% 53% 55% 46%<br />
%Personal<br />
<strong>de</strong>dicado a I+D 27% 25% 41% 57% 31%<br />
%Facturación<br />
<strong>de</strong>dicado a I+D 15% 11% 20% 17% 13%<br />
5
Euskotek: <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong>l País Vasco<br />
”Las empresas<br />
<strong>de</strong> los <strong>parques</strong><br />
cuentan con las<br />
claves <strong>de</strong>l futuro”<br />
Francisco Berjón, presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> la <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques<br />
Tecnológicos <strong>de</strong>l País Vasco<br />
El presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> la <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques<br />
Tecnológicos <strong>de</strong>l País Vasco hace un<br />
balance positivo <strong>de</strong> los resultados obtenidos<br />
por los <strong>parques</strong> en el año 2011 y señala que<br />
los <strong>parques</strong> están inmersos en el <strong>de</strong>sarrollo<br />
<strong>de</strong> proyectos <strong>de</strong> futuro importantes.<br />
¿Qué lectura hace usted <strong>de</strong>l resultado obtenido por los <strong>parques</strong><br />
tecnológicos el año pasado?<br />
Con la coyuntura actual solo puedo hacer una lectura positiva. Obtener<br />
en 2011 un 5% más <strong>de</strong> facturación y mantener el empleo es una<br />
buena noticia pero <strong>de</strong>bemos seguir trabajando. Tenemos la obligación<br />
<strong>de</strong> estar preparados para un crecimiento <strong>de</strong> la <strong>de</strong>manda <strong>de</strong> espacios e<br />
infraestructuras cuando se produzca una reactivación <strong>de</strong> la economía<br />
teniendo en cuenta que los procesos <strong>de</strong> planificación, urbanización, etc,<br />
lleva varios años, por lo que ya estamos trabajando en gran<strong>de</strong>s proyectos<br />
<strong>de</strong> futuro.<br />
En medio <strong>de</strong> la situación <strong>de</strong> crisis generalizada, ¿por qué<br />
cree que las empresas ubicadas en los <strong>parques</strong> ofrecen estos<br />
resultados?<br />
El mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> los <strong>parques</strong> no es la solución, pero es parte importante<br />
<strong>de</strong> la solución <strong>de</strong> la reactivación económica. Las empresas <strong>de</strong> los<br />
<strong>parques</strong> cuentan con las claves <strong>de</strong>l futuro, es <strong>de</strong>cir, transferencia <strong>de</strong><br />
conocimiento, innovación e internacionalización. A<strong>de</strong>más contamos con<br />
equipos preparados para ser competitivos y obtener estos resultados.<br />
En 2011 los <strong>parques</strong> acogieron casi 1.700 eventos en los que<br />
participaron más <strong>de</strong> 65.000 personas, cifras que reflejan, sin duda,<br />
que son espacios atractivos para celebrar eventos.<br />
Pue<strong>de</strong>n ser varios factores los que consigan que los <strong>parques</strong> sean<br />
espacios atractivos para la celebración <strong>de</strong> eventos. En primer lugar,<br />
el entorno privilegiado en el que se encuentran, en segundo lugar<br />
contamos con instalaciones preparadas y la colaboración <strong>de</strong> las<br />
empresas instaladas en los Parques para acoger cualquier tipo <strong>de</strong><br />
evento, es importante a<strong>de</strong>más <strong>de</strong>l entorno ofrecer infraestructuras<br />
suficientes y <strong>de</strong> calidad, <strong>de</strong> hecho, <strong>de</strong> los casi 1.700 eventos<br />
realizados, la variedad <strong>de</strong> los mismo es muy amplia con lo que queda<br />
patente que po<strong>de</strong>mos a<strong>de</strong>cuarnos a cualquier necesidad.<br />
A<strong>de</strong>más <strong>de</strong> todo esto, los <strong>parques</strong> se han convertido en los<br />
coordinadores <strong>de</strong> los nodos territoriales <strong>de</strong> la <strong>Red</strong> Innovanet.<br />
¿Qué aporta esta red?<br />
Esta red es un foro <strong>de</strong> encuentro entre los agentes que actúan en<br />
al ámbito <strong>de</strong> la promoción <strong>de</strong> la innovación en Euskadi. Cuenta con<br />
unos objetivos claros como son el compartir reflexiones, diagnósticos<br />
y experiencias, alinear los mensajes a transmitir a las empresas,<br />
compartir información sobre planes e instrumentos <strong>de</strong> cada una <strong>de</strong><br />
las instituciones y organismos, compartir la gestión <strong>de</strong> iniciativas en el<br />
campo <strong>de</strong> la innovación, facilitar la cualificación <strong>de</strong> los miembros <strong>de</strong> la<br />
red, organizar jornadas para las empresas, etc.<br />
Francisco Berjón<br />
“Nuestro mo<strong>de</strong>lo es parte importante<br />
<strong>de</strong> la solución <strong>de</strong> la reactivación<br />
económica”<br />
En <strong>de</strong>finitiva se trata <strong>de</strong> dar respuesta a la mejora <strong>de</strong> la competitividad<br />
en las pymes y actuar <strong>de</strong> forma coordinada y <strong>de</strong>s<strong>de</strong> luego es un<br />
concepto amplio <strong>de</strong> innovación.<br />
¿Cuáles son los proyectos <strong>de</strong> futuro que <strong>de</strong>stacaría en cada uno<br />
<strong>de</strong> los <strong>parques</strong>?<br />
En el Parque Tecnológico <strong>de</strong> Álava se está realizando la tramitación<br />
urbanística <strong>de</strong> los nuevos terrenos, con el objetivo <strong>de</strong> po<strong>de</strong>r comenzar<br />
la comercialización <strong>de</strong> los mismos a lo largo <strong>de</strong> 2013.Todo ello<br />
contribuirá a reforzar el posicionamiento <strong>de</strong>l Parque como entorno<br />
para la instalación <strong>de</strong> proyectos y empresas innovadoras y <strong>de</strong> base<br />
tecnológica, <strong>de</strong> esta forma continuaremos atrayendo proyectos en<br />
algunos <strong>de</strong> los sectores que están siendo promocionados, como el <strong>de</strong><br />
las biociencias o las energías alternativas.<br />
En cuanto al Parque Tecnológico <strong>de</strong> San Sebastián el proyecto estrella<br />
es el <strong>de</strong>nominado “Orona”, una apuesta institucional <strong>de</strong>l Gobierno<br />
Vasco, a través <strong>de</strong> Spri, y <strong>de</strong> la Diputación Foral <strong>de</strong> Gipuzkoa, así<br />
como una apuesta privada <strong>de</strong> la mano <strong>de</strong> Orona, principal cliente<br />
<strong>de</strong>l Parque. Se trata <strong>de</strong> una fuerte apuesta y compromiso por la<br />
innovación y su futuro, que atien<strong>de</strong> a las <strong>de</strong>mandas comarcales y que<br />
favorecerá sinergias <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s innovadoras en el ámbito local<br />
y comarcal, lo que, sin duda, ayudará al afianzamiento <strong>de</strong>l tejido<br />
empresarial, industrial y tecnológico <strong>de</strong> Gipuzkoa y Euskadi.<br />
Por último, el Parque Tecnológico <strong>de</strong> Bizkaia se encuentra en estos<br />
momentos inmerso con las ampliaciones <strong>de</strong> Zamudio y Derio, así<br />
como la puesta en marcha <strong>de</strong>l parque en los municipios <strong>de</strong> Abanto<br />
y Ortuella. Pero no puedo olvidarme <strong>de</strong>l Parque Científico <strong>de</strong> la UPV/<br />
EHU en Leioa don<strong>de</strong> ya se estamos construyendo el edificio se<strong>de</strong>,<br />
que estará terminado y acondicionado a principios <strong>de</strong>l próximo año,<br />
un edificio que albergará la incubadora <strong>de</strong> empresas, la oficina <strong>de</strong><br />
transferencia <strong>de</strong> resultados <strong>de</strong> investigación, OTRI, espacio para los<br />
primeros proyectos empresariales, etc. El Edificio <strong>de</strong> Biofísica también<br />
está en proceso <strong>de</strong> construcción y calculamos que podrá entrar en<br />
funcionamiento a finales <strong>de</strong>l 2013.<br />
6
parke teknologikoen elkarrizketa sarea<br />
Victoria <strong>de</strong>l Rio, Hector Cal<strong>de</strong>rón, Andoni Gartzia, Txaber Ouro, Francisco Berjón, Ebba Lund, Jose Manuel Nogales, Estefanía Morcillo, Marian Ibarrondo, Soledad Dïaz y Joseba Urbieta<br />
El Parque Tecnológico <strong>de</strong> Álava,<br />
inmerso en la organización <strong>de</strong> la X<br />
Conferencia Internacional <strong>de</strong> APTE<br />
El Parque Tecnológico <strong>de</strong> Álava,<br />
en colaboración con la <strong>Red</strong> <strong>de</strong><br />
Parques Tecnológicos <strong>de</strong> Euskadi,<br />
está ultimando el programa y todos<br />
los <strong>de</strong>talles <strong>de</strong> la X Conferencia<br />
Internacional <strong>de</strong> APTE, que se<br />
celebrará <strong>de</strong>l 17 al 19 <strong>de</strong> octubre en las<br />
instalaciones <strong>de</strong>l Parque, así como <strong>de</strong>l<br />
Workshop <strong>de</strong> IASP, que tendrá lugar los<br />
días 16 y 17 <strong>de</strong>l mismo mes.<br />
El 26 <strong>de</strong> marzo se celebró una reunión <strong>de</strong>l comité organizador <strong>de</strong> la<br />
Conferencia, un encuentro en el que participaron el presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong><br />
la <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong> Euskadi, junto con los directores<br />
gerentes y los directores <strong>de</strong> innovación <strong>de</strong> los cuatro <strong>parques</strong> que<br />
conforman la red, la directora gerente <strong>de</strong> APTE, Soledad Díaz<br />
y la directora <strong>de</strong> servicios y comunicación <strong>de</strong> IASP, Ebba Lund.<br />
En la reunión se avanzó en la <strong>de</strong>finición <strong>de</strong> los distintos eventos<br />
que completarán el programa <strong>de</strong> la Conferencia Internacional,<br />
un programa que contempla la celebración <strong>de</strong> mesas redondas<br />
y conferencias en torno al tema central <strong>de</strong>l evento: “Economía y<br />
Sostenibilidad: el mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> los Parques Científicos y Tecnológicos”.<br />
Des<strong>de</strong> las oportunida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> negocio en el sector <strong>de</strong> las energías<br />
renovables, hasta la movilidad, urbanismo y construcción como<br />
factores <strong>de</strong> sostenibilidad, pasando por el análisis <strong>de</strong> los Parques<br />
Tecnológicos como instrumentos <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> estrategias <strong>de</strong><br />
sostenibilidad, serán los temas <strong>de</strong> <strong>de</strong>bate en las tres mesas redondas<br />
previstas en el programa. A<strong>de</strong>más <strong>de</strong> una conferencia sobre la<br />
economía ver<strong>de</strong> y otra sobre las soluciones tecnológicas en la<br />
estrategia <strong>de</strong> economía sostenible.<br />
En las horas previas al inicio <strong>de</strong> la Conferencia Internacional <strong>de</strong> APTE,<br />
la Asociación Internacional <strong>de</strong> Parques Científicos y Tecnológicos,<br />
IASP celebrará su Workshop, bajo el lema “Retos y oportunida<strong>de</strong>s<br />
ver<strong>de</strong>s para los <strong>parques</strong> científicos y tecnológicos”.<br />
La X. Conferencia Internacional <strong>de</strong> APTE es una apuesta <strong>de</strong> los<br />
Parques Científicos y Tecnológicos por impulsar la economía<br />
sostenible y compartir su capacidad tractora para li<strong>de</strong>rar iniciativas<br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo sostenible. Un evento que quiere convertirse en un<br />
gran foro internacional para realizar un intercambio <strong>de</strong> información<br />
sobre diferentes iniciativas, proyectos <strong>de</strong> futuro y oportunida<strong>de</strong>s, que<br />
girarán en torno a las i<strong>de</strong>as que favorecen una economía sostenible.<br />
La celebración <strong>de</strong> la Conferencia en el Parque Tecnológico <strong>de</strong> Álava<br />
va unida a la capitalidad europea <strong>de</strong> Vitoria-Gasteiz, Green Capital<br />
2012, una ciudad que se ha convertido en emblema <strong>de</strong> las buenas<br />
prácticas medio ambientales. El Parque es, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el pasado mes <strong>de</strong><br />
enero, entidad protectora <strong>de</strong> Vitoria-Gasteiz Green Capital 2012.<br />
7
Euskotek: <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong>l País Vasco<br />
Estefanía Morcillo y Gerardo Lertxundi<br />
Nuevo autobús lanza<strong>de</strong>ra<br />
para las empresas <strong>de</strong>l parque<br />
tecnológico <strong>de</strong> San Sebastián<br />
El Parque Tecnológico<br />
<strong>de</strong> San Sebastián y la<br />
Compañía <strong>de</strong>l Tranvía<br />
han puesto en marcha<br />
un nuevo servicio <strong>de</strong><br />
autobús lanza<strong>de</strong>ra<br />
<strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l Parque que<br />
conectará las empresas<br />
con las paradas <strong>de</strong><br />
autobuses <strong>de</strong> las líneas<br />
28, 31 y 35 <strong>de</strong> DBUS.<br />
De esta manera y <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l Plan <strong>de</strong><br />
Movilidad <strong>de</strong>l Parque, todos los trabajadores<br />
y trabajadoras <strong>de</strong>l Parque Tecnológico<br />
<strong>de</strong> San Sebastián podrán acce<strong>de</strong>r a sus<br />
empresas <strong>de</strong> una forma más rápida y<br />
sencilla. Este nuevo servicio, que comenzó el<br />
7 <strong>de</strong> mayo, es fruto <strong>de</strong> la financiación en un<br />
60% por parte <strong>de</strong>l Ente Vasco <strong>de</strong> la Energía,<br />
EVE, y un 40 % por parte <strong>de</strong>l Parque<br />
Tecnológico <strong>de</strong> San Sebastián. Por otro lado,<br />
la Compañía <strong>de</strong>l Tranvía aporta el autobús<br />
con el cual se realizarán los trayectos. Las<br />
76 empresas ubicadas en el Parque se ven<br />
beneficiadas con este nuevo servicio y se<br />
pasa <strong>de</strong> las tres paradas actuales a un total<br />
<strong>de</strong> doce repartidas por todo el recinto. La<br />
nueva oferta <strong>de</strong> transporte será gratuita<br />
para los usuarios <strong>de</strong>l Parque hasta el mes <strong>de</strong><br />
noviembre.<br />
A<strong>de</strong>más <strong>de</strong> la puesta en marcha <strong>de</strong> la<br />
línea interna <strong>de</strong> autobús, se realizará una<br />
<strong>de</strong>finición <strong>de</strong>tallada <strong>de</strong> los aspectos técnicos<br />
y económicos <strong>de</strong> la línea que garanticen<br />
un servicio eficaz, y se hará un seguimiento<br />
continuo durante el funcionamiento <strong>de</strong> la<br />
línea que permita, por una parte, conocer<br />
el grado <strong>de</strong> satisfacción <strong>de</strong> los usuarios y,<br />
por otra, i<strong>de</strong>ntificar los aspectos susceptibles<br />
<strong>de</strong> mejora. Al mismo tiempo, se busca<br />
concienciar a las personas que trabajan en<br />
el parque sobre la problemática en materia<br />
<strong>de</strong> movilidad, para que el transporte público<br />
adquiera más protagonismo.<br />
El proyecto piloto <strong>de</strong>l servicio <strong>de</strong> autobús<br />
lanza<strong>de</strong>ra <strong>de</strong> Miramón se enmarca en el<br />
Plan <strong>de</strong> Movilidad <strong>de</strong>l Parque Tecnológico<br />
<strong>de</strong> San Sebastián, un plan cuyo objetivo es<br />
mejorar la movilidad a través <strong>de</strong> un plan<br />
<strong>de</strong> acción que recoge una serie <strong>de</strong> medidas<br />
y actuaciones en las cuales está el nuevo<br />
servicio <strong>de</strong> autobús lanza<strong>de</strong>ra o el servicio <strong>de</strong><br />
“Compartir Coche” puesto en marcha hace<br />
dos años.<br />
El autobús lanza<strong>de</strong>ra tiene 12 paradas en los<br />
dos tramos previstos:<br />
Tramo 1<br />
Policlínica 1 ➜ Miramón ➜ Kutxaespacio 1<br />
➜ Edificio C/ Torres Arbi<strong>de</strong>-Mikeletegi 59<br />
(calle trasera) ➜ Kutxaespacio 2<br />
➜ Sanitas ➜ Policlínica 2<br />
El tiempo <strong>de</strong> recorrido <strong>de</strong> este tramo<br />
es <strong>de</strong> 8 minutos.<br />
Horarios:<br />
<strong>de</strong> 08:00h a 10:30h y <strong>de</strong> 16:15h a 19:15h<br />
Frecuencia: 15 minutos<br />
Tramo 2<br />
Policlínica 2 ➜ EITB 1 ➜ Ikusi ➜ EITB 2<br />
➜ Policlínica 1<br />
El tiempo <strong>de</strong> recorrido <strong>de</strong> este tramo<br />
es <strong>de</strong> 7 minutos<br />
Horarios:<br />
<strong>de</strong> 08:08h a 10:38h y <strong>de</strong> 16:23 a 18:23<br />
Frecuencia: 15 minutos<br />
8
parke teknologikoen elkarrizketa sarea<br />
Txaber Ouro, Jorge Morquecho (BBK), Francisco Berjón y Rosa Gil (Emaus)<br />
BIOESKOLA BBK, un huerto<br />
ecológico para personas en<br />
riesgo <strong>de</strong> exclusión social<br />
Gizarte-bazterkeria arriskuan dau<strong>de</strong>n<br />
pertsonentzako ortu ekologikoa<br />
jarriko da Bizkaiko Zientzia eta<br />
Teknologia Parkean, parkeak,<br />
BBK Gizarte Ekintzak eta EMAUS<br />
elkarteak bultzatuta. BIOESKOLA BBK<br />
izena duen ekimena, nekazaritzaekologikoko<br />
ustiategi bat egitean<br />
datza: 10 negutegi izango ditu eta<br />
teknologia parkean salduko dituzte<br />
ortuan lortutako produktuak.<br />
El Parque Científico y Tecnológico <strong>de</strong> Bizkaia tendrá un huerto<br />
ecológico gracias al proyecto BIOESKOLA BBK, iniciativa <strong>de</strong> Emaús<br />
Bilbao, Obra Social BBK y el propio Parque, un proyecto en el que<br />
se enlazan integración, actividad agrícola, producción ecológica e<br />
innovación social. El huerto se instalará en dos parcelas propiedad<br />
<strong>de</strong>l Parque en el barrio Arteaga <strong>de</strong> Zamudio, don<strong>de</strong> trabajarán<br />
personas en riesgo <strong>de</strong> exclusión social. <strong>Los</strong> productos que se<br />
obtengan <strong>de</strong> la explotación agraria serán comercializados en el<br />
propio parque.<br />
El objetivo <strong>de</strong>l proyecto Bioeskola BBK es el <strong>de</strong> la mejora <strong>de</strong><br />
la calidad <strong>de</strong> vida en el medio rural y la generación <strong>de</strong> nuevas<br />
oportunida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> empleo en ese entorno para personas con<br />
enfermedad mental con difícil acceso al mercado <strong>de</strong> empleo, a<br />
través <strong>de</strong> la producción y comercialización <strong>de</strong> una producción<br />
ecológica diferenciada y reconocida. La <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Salud Mental <strong>de</strong><br />
Bizkaia-Osaki<strong>de</strong>tza <strong>de</strong>rivará a las personas susceptibles <strong>de</strong> ser<br />
contratadas para trabajar en Bioeskola BBK, 12 hombres y 12<br />
mujeres en situación o en riesgo <strong>de</strong> exclusión social, trabajándose<br />
la integración sociolaboral <strong>de</strong> estas personas a través <strong>de</strong><br />
itinerarios individualizados y puestos a<strong>de</strong>cuados a su nivel <strong>de</strong><br />
empleabilidad.<br />
La explotación agraria será posible mediante una cesión temporal<br />
y gratuita a Emaús por parte <strong>de</strong>l Parque Científico y Tecnológico <strong>de</strong><br />
Bizkaia <strong>de</strong>l terreno, un total <strong>de</strong> 30.000 metros cuadrados. Por su<br />
parte, Obra Social BBK realizará una aportación inicial <strong>de</strong> 375.000<br />
para la construcción <strong>de</strong> los equipamientos, la urbanización <strong>de</strong><br />
los terrenos, la compra <strong>de</strong> materiales, etc. Así, en dicho espacio<br />
se construirán 10 inverna<strong>de</strong>ros, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> aulas <strong>de</strong> formación,<br />
vestuarios y comedor. A<strong>de</strong>más, se pondrá en marcha un aula<br />
formativa en la Bioeskola BBK, <strong>de</strong>stinada a sensibilizar a los colegios<br />
<strong>de</strong> Bizkaia sobre este tipo <strong>de</strong> producción.<br />
El 30 <strong>de</strong> mayo se firmó el convenio <strong>de</strong> colaboración entre EMAUS<br />
y Obra Social BBK, el Parque Científico y Tecnológico <strong>de</strong> Bizkaia,<br />
Osaki<strong>de</strong>tza-<strong>Red</strong> <strong>de</strong> Salud Mental <strong>de</strong> Bizkaia, el Ayuntamiento <strong>de</strong><br />
Zamudio e Innobasque para la puesta en marcha <strong>de</strong>l proyecto.<br />
9
Euskotek: <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong>l País Vasco<br />
Reunión virtual en Polo Garaia – Arteman Komunikazioa<br />
Telepresencia para facilitar<br />
la colaboración empresarial<br />
en Polo Garaia<br />
Garaia Berrikuntza Guneak Estatuko lehen<br />
Telepresentzia-areto pribatua inauguratu du. Cisco<br />
TelePresence plataforman oinarritua, Euskadiko<br />
enpresek erabili ahal izango dute munduko edozein<br />
tokitako ki<strong>de</strong>, bezero edota hornitzaileekin konektatzeko.<br />
Polo <strong>de</strong> Innovación Garaia, situado en<br />
Mondragón y perteneciente a la <strong>Red</strong> <strong>de</strong><br />
Parques tecnológicos <strong>de</strong> Euskadi y a la<br />
APTE (asociación <strong>de</strong> Parques Tecnológicos<br />
<strong>de</strong> España), ha inaugurado la primera sala<br />
pública <strong>de</strong> Telepresencia <strong>de</strong> España <strong>de</strong> ámbito<br />
privado, basada en la plataforma Cisco<br />
TelePresence, que permitirá a las empresas<br />
<strong>de</strong> Euskadi conectarse con partners, clientes<br />
y proveedores ubicados en cualquier lugar<br />
<strong>de</strong>l mundo. La actividad <strong>de</strong> Polo Garaia<br />
está totalmente orientada a empresas <strong>de</strong><br />
I+D, Universida<strong>de</strong>s y centros tecnológicos,<br />
promoviendo una cultura social innovadora y<br />
actuando como punto <strong>de</strong> encuentro.<br />
Este nuevo servicio <strong>de</strong>l parque, en formato<br />
pago por uso, está abierto a todo el<br />
tejido empresarial <strong>de</strong>l País Vasco, con<br />
especial atención a las organizaciones<br />
con actividad en los cuatro <strong>parques</strong><br />
tecnológicos <strong>de</strong> la Comunidad (Bizkaia,<br />
Donostia, Álava y Polo Garaia), y tiene un<br />
claro objetivo dinamizador <strong>de</strong> la actividad<br />
empresarial.<br />
El servicio se ha puesto en marcha el 17 <strong>de</strong><br />
mayo mediante una reunión virtual que ha<br />
permitido conectar a los interlocutores ubicados<br />
en la se<strong>de</strong> <strong>de</strong> Garaia (Mondragón) con las<br />
oficinas <strong>de</strong> Cisco en Madrid, Londres y Shanghái<br />
en China. <strong>Los</strong> participantes mantuvieron<br />
una conversación ‘cara a cara’, con audio <strong>de</strong><br />
alta calidad y ví<strong>de</strong>o <strong>de</strong> alta <strong>de</strong>finición en una<br />
experiencia inmersiva sin interrupciones.<br />
La plataforma Cisco TelePresence, que<br />
utiliza la red IP <strong>de</strong> Garaia, recrea salas <strong>de</strong><br />
reuniones, consiguiendo unir a participantes<br />
que se encuentran en localizaciones<br />
remotas <strong>de</strong> una forma tan real como si<br />
estuviesen presentes en la misma ubicación<br />
y aportando importantes beneficios:<br />
◗ La organización <strong>de</strong> las reuniones resulta<br />
tan sencilla como realizar una llamada<br />
telefónica, y los controles <strong>de</strong> la sala son<br />
totalmente transparentes e intuitivos.<br />
◗ Se pue<strong>de</strong>n utilizar innovadoras<br />
herramientas <strong>de</strong> colaboración ‘Plug<br />
and Play’, con la posibilidad <strong>de</strong> grabar<br />
la sesión en ví<strong>de</strong>o <strong>de</strong> alta calidad o<br />
compartir el escritorio <strong>de</strong> un PC situado<br />
al otro lado <strong>de</strong>l mundo mediante la<br />
herramienta Cisco WebEx.<br />
◗ <strong>Los</strong> participantes pue<strong>de</strong>n conectarse hasta<br />
con 48 ubicaciones en la misma reunión.<br />
BTEK acoge el seminario sobre<br />
diversificación en sectores emergentes<br />
<strong>Los</strong> asistentes al seminario visitando BTEK<br />
El Centro <strong>de</strong> Interpretación <strong>de</strong> la Tecnología,<br />
BTEK, ha sido escenario <strong>de</strong>l seminario<br />
“Diversificación en sectores emergentes”<br />
organizado por el Parque Científico y<br />
Tecnológico <strong>de</strong> Bizkaia, en su calidad <strong>de</strong><br />
coordinador territorial <strong>de</strong> la <strong>Red</strong> Innovanet.<br />
La jornada, en la que participaron, entre<br />
otros, agentes <strong>de</strong> la <strong>Red</strong> y representantes<br />
<strong>de</strong> agencias <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo locales y centros<br />
<strong>de</strong> formación profesional, comenzó<br />
con una visita guiada al Centro <strong>de</strong><br />
Interpretación <strong>de</strong> la Tecnología, en la<br />
que los participantes tuvieron ocasión <strong>de</strong><br />
conocer los distintos módulos <strong>de</strong>l centro y<br />
<strong>de</strong> experimentar con las tecnologías que<br />
cada módulo <strong>de</strong>sarrolla.<br />
Tras la visita, la directora <strong>de</strong> iniciativas<br />
estratégicas, Cristina Oyón, abordó el<br />
tema principal <strong>de</strong>l seminario, a saber, la<br />
diversificación en sectores emergentes,<br />
dando a conocer la estrategia Bio-Micro-<br />
Nano <strong>de</strong> Euskadi.<br />
10
parke teknologikoen sarea<br />
RED<br />
DE PARQUES<br />
TECNOLÓGICOS<br />
DEL PAÍS VASCO<br />
noticias<br />
albisteak<br />
Adjudicadas<br />
las obras <strong>de</strong><br />
habilitación<br />
el edificio 612<br />
<strong>de</strong>l Parque<br />
<strong>de</strong> Bizkaia<br />
Bizkaiko Parkeko zuhaitzak<br />
ezagutzeko gidaliburua<br />
Bizkaiko Zientzia eta Teknologia Parkearen<br />
eremuan 91 espezie <strong>de</strong>sberdinetako<br />
5.000tik gora zuhaitz dau<strong>de</strong>, zuhaizti<br />
aberats eta ikusgarria osatzen dutenak.<br />
Orain <strong>de</strong>la hamarkada bat zuhaitz hauek<br />
bilduz egin zen argitalpena gaurkotu du<br />
parkeak. Urteotan landatu diren zuhaitz<br />
berriak jasotzeaz gain, argitalpen honetan<br />
zuhaitzak ikusteko ibilbi<strong>de</strong> berriak ere<br />
ezarri dira, orain bost ibilbi<strong>de</strong>tan banatuta<br />
dago liburua. Zientzia, Teknologia<br />
eta Berrikuntza arloko enpresarik<br />
aurreratuenekin elkarbizitza orekatu eta<br />
iraunkorra mantentzen duten zuhaitzak<br />
altxor preziatua dira Bizkaiko Zientzia<br />
eta Teknologia Parkearentzat. Altxor hau<br />
ezagutu eta gozatzeko aukera eskaintzen<br />
du argitalpen honek.<br />
Zuhaitzen liburuaren azala<br />
El Parque Científico y Tecnológico<br />
<strong>de</strong> Bizkaia ha adjudicado a la UTE<br />
formada por Sacyr y Febi<strong>de</strong> las obras<br />
<strong>de</strong> habilitación <strong>de</strong> la primera planta <strong>de</strong>l<br />
edificio 612, el último edificio construído<br />
por el Parque, por un importe <strong>de</strong><br />
3.150.000 €.<br />
Está previsto que las obras <strong>de</strong><br />
acondicionamiento duren un máximo<br />
<strong>de</strong> 12 meses, tras lo cual la nueva<br />
insfraestructura estará en condiciones <strong>de</strong><br />
acoger los primeros proyectos.<br />
El edificio, <strong>de</strong> 9.000 m 2 <strong>de</strong> superficie<br />
construida, dispondrá <strong>de</strong> espacios<br />
preparados para acoger iniciativas y<br />
proyectos <strong>de</strong> incubación <strong>de</strong> nuevas<br />
empresas <strong>de</strong> base tecnológica.<br />
La primera planta, objeto <strong>de</strong> la<br />
adjudicación, contará con unos módulos<br />
<strong>de</strong> laboratorios, diversas salas <strong>de</strong>stinadas<br />
a química instrumental, balanzas,<br />
microscopios, preparación <strong>de</strong> reactivos,<br />
gases medicinales etc.<br />
Esta nueva infraestructura <strong>de</strong>l Parque<br />
Científico y Tecnológico <strong>de</strong> Bizkaia,<br />
cuenta con uno <strong>de</strong> los reconocimientos<br />
internacionales más importantes en<br />
materia <strong>de</strong> eficiencia y sostenibilidad<br />
energéticas, la certificación LEED Silver.<br />
<strong>Los</strong> nuevos miembros <strong>de</strong>l Comité Ejecutivo <strong>de</strong> APTE<br />
<strong>Los</strong> <strong>parques</strong> <strong>vascos</strong> en el<br />
Comité Ejecutivo <strong>de</strong> APTE<br />
La Asamblea General <strong>de</strong> APTE eligió<br />
el pasado 8 <strong>de</strong> mayo a los nuevos<br />
integrantes <strong>de</strong>l Comité Ejecutivo <strong>de</strong> la<br />
asociación que, durante los próximos<br />
dos años, llevarán a cabo el programa<br />
<strong>de</strong> actuaciones <strong>de</strong> APTE. En el nuevo<br />
Comité Ejecutivo, encabezado por Felipe<br />
Romera, están el presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> la <strong>Red</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>parques</strong> <strong>vascos</strong>, Francisco Berjón como<br />
vicepresi<strong>de</strong>nte primero y Txaber Ouro,<br />
director <strong>de</strong>l Parque <strong>de</strong> Bizkaia, como<br />
vicepresi<strong>de</strong>nte y presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> la Comisión<br />
Delegada <strong>de</strong> Gobernanza.<br />
José Manuel Molinuevo en el recuerdo<br />
Recientemente ha fallecido quien fuera Director Técnico <strong>de</strong>l<br />
Parque Tecnológico <strong>de</strong> Bizkaia entre los años 1986 y 1996,<br />
José Manuel Molinuevo Isasi. A través <strong>de</strong> estas líneas queremos<br />
recordarle y agra<strong>de</strong>cerle su <strong>de</strong>dicación al proyecto <strong>de</strong>l actual<br />
Parque Científico y Tecnológico en sus inicios.<br />
Eskerrik asko “Moli”.<br />
Durante la asamblea, APTE presentó los<br />
datos anuales <strong>de</strong> la evolución <strong>de</strong> los <strong>parques</strong><br />
miembros <strong>de</strong> la asociación, unos datos muy<br />
positivos en aspectos tan importantes como<br />
el empleo, el número <strong>de</strong> empresas o la<br />
facturación. En 2011 se incrementaron un<br />
8,9% el número <strong>de</strong> empresas, superando<br />
la cifra <strong>de</strong> 6.000 empresas instaladas. El<br />
empleo ha crecido un 6% y se sitúa en más<br />
<strong>de</strong> 154.187. Por último, la facturación ha<br />
aumentado consi<strong>de</strong>rablemente, marcando<br />
una cifra record <strong>de</strong> 23.254 millones <strong>de</strong> euros<br />
facturados, con un incremento <strong>de</strong>l 8,2%.<br />
11
Euskotek: <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong>l País Vasco<br />
RED<br />
DE PARQUES<br />
TECNOLÓGICOS<br />
DEL PAÍS VASCO<br />
noticias<br />
albisteak<br />
Mirian Molina y Elisa Álvarez <strong>de</strong> ADIMAC y Jose Manuel Nogales, director <strong>de</strong>l Parque Tecnológico <strong>de</strong> Álava<br />
Primer encuentro <strong>de</strong> Grupos <strong>de</strong> Alto Rendimiento<br />
en el Parque Tecnológico <strong>de</strong> Álava<br />
El Parque Tecnológico<br />
<strong>de</strong> Álava ha acogido el<br />
primer encuentro <strong>de</strong> GAR,<br />
grupos <strong>de</strong> alto rendimiento<br />
intelectual, organizado<br />
por la asociación para<br />
el <strong>de</strong>sarrollo integral<br />
<strong>de</strong> menores con altas<br />
capacida<strong>de</strong>s.<br />
El proyecto GAR, es un proyecto <strong>de</strong><br />
innovación pedagógica, cuyo objetivo es<br />
facilitar el <strong>de</strong>sarrollo intelectual <strong>de</strong> menores<br />
con interés y curiosidad por apren<strong>de</strong>r.<br />
Se basa en la metodología científica,<br />
el pensamiento crítico y la creatividad,<br />
a fin <strong>de</strong> mejorar los recursos para las<br />
necesida<strong>de</strong>s educativas específicas; cuenta<br />
con un registro <strong>de</strong> la propiedad intelectual y<br />
comienza a ser conocido y reconocido.<br />
En esta jornada han participado niños y<br />
niñas <strong>de</strong> entre 4 y 15 años proce<strong>de</strong>ntes<br />
<strong>de</strong> los diferentes GAR existentes en los<br />
municipios <strong>de</strong> Erandio, Sestao, Muzkiz,<br />
Getxo, Bilbao, Castro Urdiales y Legutio.<br />
Entre los asistentes se ha contado con la<br />
presencia, entre otros, <strong>de</strong>l actor Mássimo<br />
Ferroni, el dibujante <strong>de</strong> cómics Unai<br />
<strong>de</strong> Zárate, Josu Maeztu, profesor <strong>de</strong> la<br />
UPV que ha realizado un espectáculo <strong>de</strong><br />
ciencia, el productor cinematográfico Juan<br />
Carlos Vinuesa e Il<strong>de</strong>fonso Martínez <strong>de</strong><br />
la Fuente, científico <strong>de</strong>l Consejo Superior<br />
<strong>de</strong> Investigaciones Científica, así como<br />
diferentes representantes municipales y <strong>de</strong><br />
empresas patrocinadoras y colaboradoras.<br />
Todos los asistentes han podido conocerse<br />
y compartir el tiempo y el espacio <strong>de</strong><br />
una actividad que preten<strong>de</strong> optimizar los<br />
potenciales individuales y colectivos, así<br />
como se han mostrado las competencias<br />
adquiridas por cada GAR <strong>de</strong>s<strong>de</strong> sus inicios.<br />
Este encuentro, celebrado a finales <strong>de</strong> mayo,<br />
se enmarca en el convenio <strong>de</strong> colaboración<br />
firmado por el Parque Tecnológico <strong>de</strong> Álava<br />
y ADIMAC, un acuerdo que facilitará la<br />
difusión <strong>de</strong>l proyecto GAR, así como <strong>de</strong> las<br />
activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> la asociación, para que su<br />
mensaje <strong>de</strong> incidir y mejorar en el <strong>de</strong>sarrollo<br />
<strong>de</strong> las habilida<strong>de</strong>s cognitivas <strong>de</strong> los menores<br />
llegue a la sociedad.<br />
Representantes <strong>de</strong>l BID con Jose Manuel Nogales y<br />
Victoria <strong>de</strong>l Rio<br />
Jornada sobre<br />
Ciuda<strong>de</strong>s<br />
Inteligentes<br />
en el Parque<br />
<strong>de</strong> Bizkaia<br />
El Parque Científico y Tecnológico<br />
<strong>de</strong> Bizkaia acogió el 10 <strong>de</strong> mayo una<br />
jornada técnica sobre Smart Cities-<br />
Ciuda<strong>de</strong>s Inteligentes, coincidiendo<br />
con la IV edición <strong>de</strong> la Noche <strong>de</strong> las<br />
TICs – Teleko Gaua, organizada por<br />
el Colegio Oficial <strong>de</strong> Ingenieros <strong>de</strong><br />
Telecomunicación y la Asociación <strong>de</strong><br />
Ingenieros <strong>de</strong> Telecomunicación <strong>de</strong>l<br />
País Vasco.<br />
En la jornada participaron, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong><br />
los ingenieros <strong>de</strong> telecomunicación,<br />
representantes <strong>de</strong>l Ente Vasco <strong>de</strong> la Energía,<br />
Iberdrola, Ormazabal, Idom y Tecnalia,<br />
entre otros, para ofrecer distintos puntos<br />
<strong>de</strong> vista sobre la materia: la visión y planes<br />
<strong>de</strong>l Gobierno Vasco, las oportunida<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> las re<strong>de</strong>s inteligentes, las<br />
telecomunicaciones habilitan el <strong>de</strong>sarrollo<br />
<strong>de</strong> las re<strong>de</strong>s inteligentes etc.<br />
12
parke teknologikoen sarea<br />
Markina-Xemeingo Beheko Bentako ikasleak kartelari begira<br />
Abian da BTEK-ATHLETIC<br />
sustapen kanpaina Bizkaiko<br />
heziketa zentroetan<br />
El cartel <strong>de</strong> promoción <strong>de</strong><br />
BTEK, con los jugadores<br />
<strong>de</strong>l Athletic An<strong>de</strong>r Herrera<br />
y Fernando Amorebieta<br />
como protagonistas,<br />
está ya en casi 300<br />
centros <strong>de</strong> ESO, Bachiller,<br />
FP, EPA y centros <strong>de</strong><br />
Educación Especial<br />
<strong>de</strong> Bizkaia. Des<strong>de</strong> el<br />
inicio <strong>de</strong> la campaña,<br />
se ha incrementado<br />
notablemente el número<br />
<strong>de</strong> solicitu<strong>de</strong>s recibidas<br />
para visitar BTEK.<br />
An<strong>de</strong>r Herrera eta Fernando Amorebieta,<br />
Athleticeko jokalariak protagonista diren<br />
BTEKen sustapen kartela Bizkaiko ia<br />
300 hezkuntza zentrotan dago, DBH,<br />
Batxillergo, Lanbi<strong>de</strong> Heziketa, Helduen<br />
zentro eta Heziketa bereziko zentroetan<br />
hain zuzen ere. Apirilean abiarazitako<br />
sustapen ekintza honek izan du eragina<br />
dagoeneko, izan ere azken asteotan<br />
nabarmen igo baitira Teknologiaren<br />
Interpretazio Zentroa bisitatzeko<br />
eskaerak, bereziki aipagarria orain arte<br />
hurbildu ez diren lanbi<strong>de</strong> heziketako<br />
zentroetatik erakutsitako interesa.<br />
Bizkaiko Zientzia eta Teknologia<br />
Parkeak eta Athletic Fundazioak joan<br />
<strong>de</strong>n otsailean egindako lanki<strong>de</strong>tza<br />
hitzarmena da ekimen honen iturburua;<br />
teknologia eta kirola uztartuz, gazteak<br />
teknologiara hurbiltzeko helburua<br />
finkatu zuen hitzarmenak, horretarako<br />
hainbat ekimen aipatuz, besteak beste<br />
heziketa zentroetako sustapen kanpaina.<br />
Ekimen honen barruan, BTEK bisitatzen<br />
duten heziketa zentroen artean San<br />
Mamesera joateko sarrerak zozketatu<br />
dira; orain arte 22 zentrok lortu dituzte<br />
sarrerak.<br />
Athletic Fundazioak antolatzen dituen<br />
Udaleku edota Kirol campusen egitarauaren<br />
barruan BTEKera bisitak programatzea<br />
eta fundazioaren ki<strong>de</strong> diren enpresekin<br />
urtean bisita bat egitea ere aurreikusten du<br />
hitzarmenak.<br />
Kanpamendu teknologikoak<br />
Iaz bezala, aurten ere, udako Kanpamendu<br />
Teknologikoak egingo dira BTEKen ekainaren<br />
25etik uztailaren 27raw. Errobotika izango da<br />
BTEKeko kanpamendu teknologikoaren gai<br />
nagusia eta parte-hartzaileek errobotak eraiki<br />
eta programatu ahal izango dituzte. 8 eta 14<br />
urte bitarteko umeei zuzenduta dago.<br />
Ameriketako Estatu Batuetako ikasle<br />
tal<strong>de</strong> bat BTEKen<br />
<strong>Los</strong> Angeles hiriko “Aca<strong>de</strong>mia Avance”<br />
heziketa zentroko gazte tal<strong>de</strong> bat izan da<br />
BTEKen bisitari. 15 eta 18 urte bitarteko 20<br />
gaztek eta hauen lau irakaslek osatutako<br />
tal<strong>de</strong>ak bertatik bertara ikusi, ezagutu eta<br />
erabili ahal izan zituzten Teknologiaren<br />
Interpretazio Zentroko modulu <strong>de</strong>sberdinak.<br />
Ikasle tal<strong>de</strong> estatubatuarrak Euskadira<br />
egindako aste beteko bidaiaren barruan<br />
kokatu da BTEKera egindako bisita.<br />
El Banco Interamericano <strong>de</strong> Desarrollo visitó el parque <strong>de</strong> Álava<br />
Representantes <strong>de</strong> BID con el director <strong>de</strong>l Parque<br />
Tecnológico <strong>de</strong> Álava<br />
El Parque Tecnológico <strong>de</strong> Álava recibió la visita<br />
<strong>de</strong> una <strong>de</strong>legación técnica <strong>de</strong> la principal<br />
organización financiera <strong>de</strong> Latinoamérica.<br />
La visita <strong>de</strong> la <strong>de</strong>legación <strong>de</strong>l BID tenía como<br />
objeto disponer <strong>de</strong> información <strong>de</strong> primera<br />
mano sobre los instrumentos y servicios que<br />
el Gobierno Vasco ha puesto en marcha para<br />
impulsar y consolidar la competitividad <strong>de</strong>l<br />
tejido empresarial. La misión empresarial <strong>de</strong>l<br />
lehendakari Patxi López en octubre <strong>de</strong>l año<br />
pasado a Estado Unidos fue el punto <strong>de</strong> partida<br />
para la suscripción <strong>de</strong> un acuerdo con el BID<br />
para mediar entre éste y las empresas vascas<br />
para acce<strong>de</strong>r a proyectos en Latinoamérica.<br />
En el Parque Tecnológico <strong>de</strong> Álava han podido<br />
conocer <strong>de</strong> primera mano el trabajo que se<br />
<strong>de</strong>sarrolla y a<strong>de</strong>más han visitado el resto <strong>de</strong><br />
Parques Tecnológicos <strong>de</strong> Euskadi así como otras<br />
empresas que conforman la red <strong>de</strong> agentes <strong>de</strong><br />
innovación <strong>de</strong>l País Vasco.<br />
13
Euskotek: <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong>l País Vasco<br />
RED<br />
DE PARQUES<br />
TECNOLÓGICOS<br />
DEL PAÍS VASCO<br />
noticias<br />
albisteak<br />
<strong>Los</strong> ganadores <strong>de</strong>l open con el director <strong>de</strong>l Parque Tecnológico <strong>de</strong> Álava<br />
I Open <strong>de</strong> pa<strong>de</strong>l Parque<br />
Tecnológico <strong>de</strong> Álava<br />
Arabako Teknologi Parkeak bere<br />
lehen Pa<strong>de</strong>l txapelketa antolatu du<br />
eta erantzun ona izan du, 53 bikotek<br />
hartu baitute parte.<br />
La primera edición <strong>de</strong>l Open <strong>de</strong> Pa<strong>de</strong>l Parque Tecnológico <strong>de</strong> Álava<br />
tuvo lugar el 19 <strong>de</strong> mayo en Pa<strong>de</strong>leku y contó con la participación<br />
<strong>de</strong> 53 parejas. El open comenzó con una liguilla <strong>de</strong> partidos <strong>de</strong><br />
20 minutos que clasificó a las parejas en los 9 cuadros <strong>de</strong> juego<br />
posteriores, 7 parejas masculinas y 2 femeninas.<br />
Por la tar<strong>de</strong> se disputaron las semifinales y finales correspondientes<br />
<strong>de</strong> cuadros, para terminar con las finales <strong>de</strong> primera categoría<br />
masculina y femenina. Fernando Miñón y Jordin Monreal se<br />
proclamaron campeones <strong>de</strong> la categoría masculina y Zuriñe Garcia y<br />
Raquel Mielgo en categoría femenina.<br />
Simulacros <strong>de</strong> emergencia<br />
en los edificios <strong>de</strong>l parque<br />
en Zamudio y Derio<br />
2012.urterako parkearen jabetzakoak diren 13 eraikinetan egingo dira larrialdi<br />
simulazioak Bizkaiko Zientzia eta Teknologia Parkean, autobabeserako araudia betez.<br />
En cumplimiento <strong>de</strong> la norma básica <strong>de</strong> autoprotección, que<br />
establece la obligación <strong>de</strong> realizar simulacros <strong>de</strong> emergencia al<br />
menos una vez al año, el Parque Científico y Tecnológico <strong>de</strong> Bizkaia<br />
ha llevado a cabo estas actuaciones en los edificios <strong>de</strong> su propiedad.<br />
El Plan <strong>de</strong> Emergencia <strong>de</strong>l parque ha establecido que en 2012 se<br />
realizarán los simulacros en 13 edificios, propiedad <strong>de</strong>l parque y<br />
ocupados por arrendatarios diferentes.<br />
El simulacro consiste en el disparo <strong>de</strong> una alarma <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> un<br />
edificio que pone en marcha todo el operativo <strong>de</strong> emergencia; el<br />
centro <strong>de</strong> control <strong>de</strong>l parque recibe el aviso <strong>de</strong> alarma y lo pone en<br />
conocimiento <strong>de</strong>l jefe <strong>de</strong> emergencias, que llama al 112 y <strong>de</strong> ahí se<br />
avisa a los medios externos, a saber, policía, bomberos, sanitarios<br />
etc… Simultáneamente se activa el procedimiento interno <strong>de</strong>l<br />
parque: mientras el jefe <strong>de</strong> emergencia y los miembros <strong>de</strong>l equipo <strong>de</strong><br />
primera intervención se trasladan al edificio, el vigilante <strong>de</strong>l puesto<br />
<strong>de</strong> control es el encargado <strong>de</strong> esperar a los medios externos para<br />
facilitarles los planos <strong>de</strong>l edificio. Se proce<strong>de</strong> a evacuar a todas las<br />
personas que se encuentran en el interior <strong>de</strong>l edificio, se comprueba<br />
que no queda nadie <strong>de</strong>ntro, se aseguran las entradas al edificio y se<br />
da por finalizado el simulacro.<br />
Una cuestión fundamental <strong>de</strong>l simulacro <strong>de</strong> emergencia es<br />
la realización posterior <strong>de</strong> una evaluación crítica que permita<br />
la valoración <strong>de</strong>l Plan <strong>de</strong> Emergencia <strong>de</strong>l edificio. Es por esto<br />
que en cada actuación <strong>de</strong> este tipo se contrata un observador<br />
in<strong>de</strong>pendiente que toma nota <strong>de</strong> toda la operación y emite un<br />
informe don<strong>de</strong> se realiza una valoración <strong>de</strong>l funcionamiento <strong>de</strong> los<br />
equipos y la coordinación interna y externa, y en caso <strong>de</strong> inci<strong>de</strong>ncias<br />
o <strong>de</strong>ficiencias, recomienda actuaciones para mejorar la respuesta en<br />
caso <strong>de</strong> emergencia.<br />
El Parque Científico y Tecnológico <strong>de</strong> Bizkaia comenzó a realizar<br />
los simulacros <strong>de</strong> emergencia en el año 2000 y en ellos participan<br />
los equipos <strong>de</strong> primera intervención, compuestos por el jefe <strong>de</strong><br />
emergencias y seis personas más, trabajadores y voluntarios <strong>de</strong>l<br />
parque, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong>l personal que se encuentra en el edificio en el<br />
momento <strong>de</strong>l simulacro.<br />
14
parke teknologikoen sarea<br />
Fermin Cacho, beste korrikalarien aurrean<br />
600dik gora korrikalarik hartu<br />
zuten parte VII. Herri Lasterketan<br />
Maiatzaren 5ean, larunbatez egin zen<br />
Aisiatekek antolatutako Herri Lasterketa<br />
Bizkaiko Zientzia eta Teknologia Parkean.<br />
Aurten bere zazpigarren edizioa izan duen<br />
lasterketan, adin guztietako 600dik gora<br />
korrikalarik hartu zuten parte, lasterketaren<br />
baitan aurreikusitako froga <strong>de</strong>sberdinetan.<br />
Herri Lasterketaren irabazlea Hicham Omalla<br />
izan zen, 31’55”ko <strong>de</strong>nborarekin gizonezkoen<br />
kategorian eta emakumeetan, Senayet<br />
Mesganaw irabazi zuen 38’57”tan lasterketa<br />
egin ondoren. Bizkaiko 3. Errepi<strong>de</strong>ko<br />
Lasterketa, 10.000 metroko frogan Mari<br />
Carmen Gartzia izan zen lehena emakumeen<br />
kategorian 39’24”ko <strong>de</strong>nborarekin;<br />
gizonezkoetan David Garcia iritsi zen lehena<br />
32’14”ko <strong>de</strong>nborarekin.<br />
Egokitutako Kross Laburra, emakumeetan,<br />
Nahikari Melen<strong>de</strong>z-ek irabazi zuen eta<br />
gizonezkoetan, Txaber Xabier <strong>de</strong> la Torrek.<br />
Egokitutako Kross Luzean berriz Asier Aguirre<br />
izan zen garaile. Haurren kategorian, 7<br />
urterarteko lasterketan Ekain Gorostolak izan<br />
zen garaile; 8-11 urte bitartekoetan Leire Perez<br />
eta 12-14 urte bitartekoetan berriz Eneko<br />
Perez. Patin lasterketan berriz, Enrique Leivak<br />
irabazi zuen gizonezkoen kategorian eta<br />
Ainhoa Gal<strong>de</strong>anok emakumeen artean.<br />
Lasterketako unerik hunkigarriena sari<br />
banaketa ostean gertatu zen, hain zuzen ere<br />
Fermin Cacho eta Javi Con<strong>de</strong>, lasterketan<br />
parte hartu zuten atletei omenaldia egin<br />
zitzaien duela 20 urte Bartzelonako joku<br />
olinpikoetan egindako gogoratuz.<br />
<strong>Los</strong> servicios<br />
<strong>de</strong> los Parques<br />
reciben una alta<br />
calificación <strong>de</strong><br />
las empresas<br />
Las empresas instaladas en los<br />
Parques Tecnológicos <strong>de</strong> Euskadi<br />
han valorado con un notable<br />
los servicios ofrecidos por los<br />
<strong>parques</strong>, a través <strong>de</strong> la encuesta<br />
<strong>de</strong> satisfacción que los <strong>parques</strong><br />
realizan anualmente. Se trata <strong>de</strong><br />
una herramienta con las que los<br />
<strong>parques</strong> pue<strong>de</strong>n conocer el grado<br />
<strong>de</strong> satisfacción <strong>de</strong> sus clientes e<br />
i<strong>de</strong>ntificar aquellos servicios que<br />
necesitan medidas <strong>de</strong> mejora.<br />
La encuesta, correspondiente a los<br />
servicios ofrecidos en 2011, evalúa<br />
tres ámbitos: atención al usuario,<br />
infraestructuras y servicios generales.<br />
El servicio <strong>de</strong> atención al usuario ha<br />
sido el mejor valorado en los tres<br />
<strong>parques</strong> <strong>vascos</strong>, con una puntuación<br />
<strong>de</strong> 8,9 en el Parque Tecnológico <strong>de</strong><br />
San Sebastián, 8,8 en el <strong>de</strong> Álava<br />
y 8,63 en el <strong>de</strong> Bizkaia. Servicios<br />
Generales e Infraestructuras han<br />
obtenido una calificación <strong>de</strong> entre 7<br />
y 8 puntos.<br />
La señalización, los aparcamientos<br />
y el transporte público son los<br />
servicios que peor puntuación<br />
reciben por parte <strong>de</strong> los usuarios.<br />
En este sentido, cabe <strong>de</strong>stacar<br />
que los tres Parques Tecnológicos<br />
han puesto en marcha iniciativas<br />
encaminadas a mejorar los aspectos<br />
que han recibido peor valoración<br />
<strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> la encuesta.<br />
Brasil, Peru, Txina, Mexikoko eta Eslobakiako<br />
bisitak hartu ditu Bizkaiko Parkeak<br />
Parkeko presi<strong>de</strong>ntea or<strong>de</strong>zkaritza txinatarrarekin<br />
Maiatzean atzerriko bost herrial<strong>de</strong>tako<br />
or<strong>de</strong>zkaritzak izan dira Bizkaiko Zientzia<br />
eta Teknologia Parkea bertatik bertara<br />
ikusi eta ezagutzen. Francisco Berjon,<br />
Euskadiko Parke Teknologikoen Sareko<br />
presi<strong>de</strong>nteak egin ziren harrera or<strong>de</strong>zkaritza<br />
hauei. Brasilgo Parana lurral<strong>de</strong>koa izan da<br />
hauetako bat; or<strong>de</strong>zkaritza brasildarraren<br />
buru lurral<strong>de</strong> horretako Zientzia, Teknologia<br />
eta Goi mailako Hezkuntzarako Estatu<br />
Idazkaria, Alipio Santos Leal Neto zela,<br />
Euskadiko Teknologia Parkeen garapena<br />
ezagutzea izan dute helburu, baita sare<br />
adimendunei buruz Euskadik emandako<br />
urrats garrantzitsuak ere.<br />
Maiatzean jasotako beste bisitetako bat<br />
Peruko Enbaxadorearena izan da; Francisco<br />
Eguigurenek bisitaldi instituzionala egin du<br />
Euskadira eta, besteak beste, Bizkaiko Zientzia<br />
eta Teknologia parkera egindako bisita izan<br />
da bere egitarauan. Mexikoko Artha Capital,<br />
inbertsio fondoetako konpainiaren bisita ere jaso<br />
du parqueak. Baita CCPIT Shanghai, nazioarteko<br />
merkataritza eta inbertsioak sustatzen dituen<br />
erakun<strong>de</strong>ko or<strong>de</strong>zkaritzarena ere. CCPITko<br />
or<strong>de</strong>zkariekin batera, beste hainbat erakun<strong>de</strong><br />
eta konpainiatako or<strong>de</strong>zkariek osatu dute<br />
txinatarren tal<strong>de</strong>a. Azkenik Eslobakiako<br />
or<strong>de</strong>zkariak izan dira bisitari, parkearen eredua<br />
ezagutzeko interesarekin.<br />
15
Euskotek: <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong>l País Vasco<br />
Vista aérea <strong>de</strong>l Parque Tecnológico <strong>de</strong> San Sebastián<br />
Oferta <strong>de</strong> espacios <strong>de</strong>l Parque<br />
Tecnológico <strong>de</strong> San Sebastián<br />
El parque tecnológico <strong>de</strong> San Sebastián, ubicado en el área <strong>de</strong><br />
Miramón, es un entorno urbano bien comunicado mediante transporte<br />
público y diversas vías <strong>de</strong> comunicación, cuenta con una superficie<br />
bruta <strong>de</strong> 130Ha, <strong>de</strong> las cuales 65Ha correspon<strong>de</strong>n a Parque natural, y el<br />
resto a albergar diversas entida<strong>de</strong>s, centros <strong>de</strong> investigación y empresas<br />
tecnológicas avanzadas.<br />
Con una capacidad edificatoria total <strong>de</strong> 264.971 m 2 t, la parcela mínima<br />
establecida cuenta con una edificabilidad <strong>de</strong> 2.700m 2 t y la máxima con<br />
13.500m 2 t.<br />
En la actualidad el Parque está en proceso <strong>de</strong> ampliación al área<br />
Galarreta <strong>de</strong> Hernani, que aportará 108.000m 2 t más, <strong>de</strong> los cuales<br />
60.000m 2 t serán directamente gestionados por el mismo.<br />
El Parque ofrece dos modalida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> instalación:<br />
◗ Compra <strong>de</strong> parcelas <strong>de</strong> terrenos por parte <strong>de</strong> las empresas<br />
para la construcción <strong>de</strong> sus propias instalaciones.<br />
En la actualidad están disponibles en el área <strong>de</strong> Miramón diversas<br />
parcelas urbanizadas <strong>de</strong> distintos tamaños, don<strong>de</strong> se pue<strong>de</strong>n adquirir<br />
superficies <strong>de</strong> suelo en función <strong>de</strong> las necesida<strong>de</strong>s. A partir <strong>de</strong> 2013, la<br />
oferta <strong>de</strong> parcela urbanizada, se exten<strong>de</strong>rá al área Galarreta <strong>de</strong> Hernani.<br />
◗ Compra y/o alquiler <strong>de</strong> locales en los edificios <strong>de</strong>l Parque.<br />
El Parque <strong>de</strong> San Sebastián, dispone <strong>de</strong> 9 edificios propios <strong>de</strong> gran<br />
calidad, para el alquiler o la venta <strong>de</strong> locales a empresas, en función<br />
<strong>de</strong> sus necesida<strong>de</strong>s. Estos edificios cuentan con los servicios e<br />
instalaciones más avanzados, para la implantación <strong>de</strong> empresas <strong>de</strong><br />
carácter innovador, científico y tecnológico.<br />
Compra <strong>de</strong><br />
parcelas<br />
El Parque<br />
dispone <strong>de</strong> parcelas<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> 3.225 m 2<br />
hasta 25.540 m 2<br />
16
oferta <strong>de</strong> espacios<br />
Compra/alquiler <strong>de</strong> locales<br />
En los 9 edificios propios <strong>de</strong>l Parque las empresas innovadoras disponen<br />
<strong>de</strong> una completa red <strong>de</strong> instalaciones.<br />
<strong>Los</strong> locales diáfanos cuentan con Instalaciones Telemáticas<br />
(Fibra óptica, inalámbrica, …), protección contra incendios,<br />
seguridad, vigilancia y control <strong>de</strong> accesos. De forma adicional, los<br />
<strong>de</strong>spachos acondicionados, cuentan con climatización interior y<br />
mobiliario.<br />
A<strong>de</strong>más, el parque tiene espacios propios para la realización <strong>de</strong> eventos,<br />
reuniones, congresos etc… tales como un auditorio para 250 personas, un<br />
hall <strong>de</strong> 600m 2 o salas polivalentes, aula digital con avanzadas instalaciones<br />
<strong>de</strong> audiovisuales y multivi<strong>de</strong>oconferencia, etc… que están a disposición <strong>de</strong><br />
las empresas o entida<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l Parque y externas, que así lo <strong>de</strong>seen.<br />
Edificio A 1.1<br />
Disponibilidad:<br />
alquiler y/o compra<br />
Superficie total construida:<br />
8.626 m 2<br />
Superficie alquilable total<br />
<strong>de</strong> oficinas:<br />
4.253 m 2<br />
Rango <strong>de</strong> módulos (m 2 ):<br />
Entre 90 y 1000 m 2 en una planta<br />
Número <strong>de</strong> plantas:<br />
sótano, semisótano, PB + 2<br />
Nº <strong>de</strong> plazas<br />
<strong>de</strong> aparcamiento:<br />
69 en sótano +<br />
parking público exterior<br />
Edificio A 1.2<br />
Disponibilidad:<br />
alquiler y/o compra<br />
Superficie total construida:<br />
8.563 m 2<br />
Superficie alquilable total<br />
<strong>de</strong> oficinas:<br />
4.716 m 2<br />
Rango <strong>de</strong> módulos (m 2 ):<br />
Entre 90 y 1000 m 2 en una planta<br />
Número <strong>de</strong> plantas:<br />
sótano, semisótano, PB + 2<br />
Nº <strong>de</strong> plazas<br />
<strong>de</strong> aparcamiento:<br />
68 en sótano +<br />
parking público exterior<br />
Edificio 4c100<br />
Disponibilidad:<br />
alquiler y/o compra<br />
Superficie total construida:<br />
7.088 m 2<br />
Superficie alquilable total<br />
<strong>de</strong> oficinas:<br />
3.167 m 2<br />
Rango <strong>de</strong> módulos (m 2 ):<br />
Entre 50 y 1000 m 2 en una planta<br />
Número <strong>de</strong> plantas:<br />
2 sótanos, semisótano, PB + 2<br />
Nº <strong>de</strong> plazas<br />
<strong>de</strong> aparcamiento:<br />
En sótano (91 coches, 17 motos)<br />
y parking publico exterior<br />
17
Euskotek: <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong>l País Vasco<br />
Norberto Santiago, acompañado por miembros <strong>de</strong> su equipo, en el acto <strong>de</strong> inauguración <strong>de</strong> la nueva planta<br />
Entrevista con Norberto Santiago,<br />
presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> ZIV<br />
“Todos los<br />
productos que<br />
ofrecemos<br />
están diseñados<br />
por nosotros ”<br />
ZIV acaba <strong>de</strong> poner en marcha una<br />
nueva planta en el Parque Tecnológico<br />
<strong>de</strong> Bizkaia que ya está produciendo<br />
contadores para las re<strong>de</strong>s inteligentes.<br />
Su presi<strong>de</strong>nte, Norberto Santiago,<br />
galardonado como mejor empresario<br />
<strong>de</strong>l año en 2009, nos habla <strong>de</strong>l<br />
presente y <strong>de</strong>l futuro <strong>de</strong>l Grupo ZIV.<br />
-Acaban uste<strong>de</strong>s <strong>de</strong> inaugurar una nueva planta en el edificio<br />
407 <strong>de</strong>l parque ¿qué función tendrán las nuevas instalaciones?<br />
ZIV lleva fabricando contadores <strong>de</strong>s<strong>de</strong> 1998, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> los más<br />
sencillos hasta los más sofisticados; unos contadores que, por sus<br />
características, suelen ser fabricados en cantida<strong>de</strong>s pequeñas. A<br />
medida que hemos ido ampliando la gama <strong>de</strong> productos vimos que<br />
nuestras instalaciones se estaban quedando pequeñas y ya en 2011<br />
<strong>de</strong>cidimos que teníamos que buscar una nueva ubicación. Lo cierto es<br />
que no hemos tenido mucho tiempo para pensar, <strong>de</strong>bido a la propia<br />
evolución <strong>de</strong>l mercado hemos tenido que hacer las cosas con rapi<strong>de</strong>z<br />
y en menos <strong>de</strong> un año ya tenemos nuevas instalaciones en marcha.<br />
En estos momentos se están produciendo 3.000 monofásicos y 1.000<br />
trifásicos al día; para cuando finalice el año llegaremos a producir<br />
6.000 monofásicos y 2.000 trifásicos al día.<br />
-ZIV se ha embarcado en el mundo <strong>de</strong> las re<strong>de</strong>s inteligentes<br />
¿podría explicarnos lo que son las smartgrids?<br />
La <strong>de</strong>finición generalmente más aceptada es que son una<br />
combinación, <strong>de</strong> forma efectiva, <strong>de</strong> las re<strong>de</strong>s eléctricas con las re<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> telecomunicaciones y los servicios <strong>de</strong> datos avanzados. En ZIV<br />
empezamos a <strong>de</strong>sarrollar equipos diseñados específicamente para<br />
estas aplicaciones en 2004 y todos nuestros planes estratégicos han<br />
ido orientados a posicionarnos <strong>de</strong> forma a<strong>de</strong>cuada en este nuevo<br />
mercado.<br />
-Su empresa está en el grupo <strong>de</strong> empresas a las que Iberdrola<br />
ha adjudicado importantes contratos para la puesta en marcha <strong>de</strong><br />
su proyecto <strong>de</strong> re<strong>de</strong>s inteligentes. ¿Cuál va a ser la participación<br />
<strong>de</strong> ZIV, <strong>de</strong> qué se van a encargar?<br />
ZIV está presente en el mercado <strong>de</strong> las smartgrids con instalaciones<br />
piloto en toda España <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el año 2004; la primera instalación piloto<br />
se llevó a cabo en Miribilla, Bilbao, y ésta sirvió <strong>de</strong> referencia, sin duda.<br />
A partir <strong>de</strong> ahí, se realizaron más proyectos piloto en otras ciuda<strong>de</strong>s,<br />
experiencias que dieron muy buen resultado y lo que ha provocado el<br />
<strong>de</strong>spliegue <strong>de</strong> las re<strong>de</strong>s inteligentes <strong>de</strong> la mano <strong>de</strong> Iberdrola y <strong>de</strong> otras<br />
compañías <strong>de</strong>l sector que ha visto que el futuro pasa, necesariamente,<br />
por las smartgrids. Para nosotros y para el resto <strong>de</strong> las empresas vascas<br />
<strong>de</strong>l sector, un paso muy importante para avanzar en este <strong>de</strong>spliegue<br />
ha sido el acuerdo entre Iberdrola y el Gobierno Vasco, a través<br />
<strong>de</strong>l EVE, para la puesta en marcha <strong>de</strong>l proyecto BIDELEK SAREAK,<br />
cuyo fin es <strong>de</strong>splegar las re<strong>de</strong>s inteligentes en Bilbao y Portugalete,<br />
<strong>de</strong>sarrollando el concepto <strong>de</strong> smartgrid <strong>de</strong> forma masiva.<br />
18
elkarrizketa<br />
“Hemos conseguido que ZIV sea,<br />
no un proveedor <strong>de</strong> equipos<br />
al uso, sino una empresa que<br />
ofrece soluciones llave en mano”<br />
-<strong>Los</strong> planes <strong>de</strong> competitividad <strong>de</strong>l gobierno llevan mucho<br />
tiempo incidiendo en el fomento <strong>de</strong> las alianzas para ganar<br />
dimensión o para abordar la internacionalización. Parece que<br />
uste<strong>de</strong>s han cumplido literalmente todos los pasos necesarios<br />
para ser competitivos ¿no es cierto?<br />
Des<strong>de</strong> el Grupo ZIV siempre hemos sido muy activos en la política<br />
industrial <strong>de</strong> la administración vasca; hemos participado en programas<br />
para el impulso <strong>de</strong> la I+D, incluso hemos li<strong>de</strong>rado algún proyecto,<br />
fomentando la cooperación entre empresas y entre empresas y<br />
centros tecnológicos.<br />
-A<strong>de</strong>más <strong>de</strong> las re<strong>de</strong>s inteligentes, el <strong>de</strong>spliegue <strong>de</strong> los puntos<br />
<strong>de</strong> recarga para vehículos eléctricos por toda Euskadi lleva el<br />
nombre <strong>de</strong> ZIV. ¿En qué punto está el <strong>de</strong>spliegue?<br />
No solamente ZIV, hay más compañías participando en el <strong>de</strong>spliegue<br />
<strong>de</strong> los puntos <strong>de</strong> recarga. Es cierto que nosotros hemos sido el<br />
adjudicatario para exten<strong>de</strong>r los puntos <strong>de</strong> recarga por Euskadi <strong>de</strong>ntro<br />
<strong>de</strong>l programa IBIL, aunque me temo que la evolución <strong>de</strong>l parque<br />
<strong>de</strong> automóviles eléctricos va a ir un poco más <strong>de</strong>spacio <strong>de</strong> lo que<br />
hubiéramos <strong>de</strong>seado. La clave está en los fabricantes <strong>de</strong> coches que<br />
<strong>de</strong>ben hacer automóviles eléctricos que respondan a las necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />
los clientes. Y, en la actualidad, hay muchos vehículos que no satisfacen<br />
esas necesida<strong>de</strong>s. Todavía nos queda mucho camino que recorrer.<br />
Hace menos <strong>de</strong> dos años que reorganizaron la empresa,<br />
basándose en lo que el mercado internacional está exigiendo.<br />
¿Ha sido una apuesta acertada?<br />
Absolutamente acertada. El objetivo <strong>de</strong> la reorganización era<br />
simplificar las relaciones <strong>de</strong> los usuarios finales con la empresa, sobre<br />
todo en gran<strong>de</strong>s proyectos como por ejemplo el <strong>de</strong> smartgrids.<br />
Gracias a esta nueva estructura hemos conseguido que ZIV sea, no un<br />
proveedor <strong>de</strong> equipos al uso, sino una empresa que ofrece soluciones<br />
llave en mano. Así lo tenemos planteado aquí y en el ámbito<br />
internacional. En la actualidad estamos presentes en Brasil, México,<br />
EEUU, Rusia, Dubai y Singapur con oficina propia y en 45 países a<br />
través <strong>de</strong> aliados, y en todos estos países ZIV ofrece soluciones llave<br />
en mano, con asesoramiento, servicio técnico local etc. Este año,<br />
aproximadamente el 34% <strong>de</strong> las ventas <strong>de</strong> ZIV se harán en el exterior.<br />
En estos tiempos en los que la palabra crisis se ha adueñado <strong>de</strong><br />
todo, genera un cierto alivio ver que hay empresas como la suya<br />
que, no solo funcionan bien, sino que están inmersas en nuevos e<br />
innovadores proyectos. ¿Cuál es el secreto, si es que lo hay?<br />
No hay ningún secreto. Pero ZIV sí que tiene una ventaja competitiva<br />
y es que todos los productos que ofrecemos están diseñados por<br />
nosotros, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el principio hasta el final, controlamos la tecnología<br />
y esto significa que po<strong>de</strong>mos adaptar nuestros productos a lo que los<br />
distintos mercado exigen. Esto nos da capacidad, agilidad y rapi<strong>de</strong>z.<br />
¿Cómo ve el futuro empresarial/industrial <strong>de</strong> Euskadi?<br />
Soy optimista. Es obvio que <strong>de</strong> esta crisis nadie va a salir como<br />
entró, todos hemos tenido que adaptarnos a las circunstancias, pero<br />
creo que tenemos capacidad para salir a<strong>de</strong>lante. En nuestro caso,<br />
en nuestro sector, nuestra posición no <strong>de</strong>pen<strong>de</strong> solo <strong>de</strong> nosotros;<br />
nuestros clientes son las compañías eléctricas que <strong>de</strong>pen<strong>de</strong>n <strong>de</strong>l<br />
marco regulatorio. Consi<strong>de</strong>ro que es una cuestión que no se está<br />
tratando <strong>de</strong> forma a<strong>de</strong>cuada y esto tiene implicaciones en la compra<br />
<strong>de</strong> equipos. Esta es nuestra mayor preocupación y uno <strong>de</strong> los motivos<br />
por los que tenemos que salir a otros mercados, a otros países con<br />
estabilidad regulatoria y don<strong>de</strong> las compañías no están sujetas a<br />
vaivenes. En cuanto al futuro industrial <strong>de</strong> Euskadi, es muy alentador<br />
conocer que, a pesar <strong>de</strong> la crisis, la inversión en I+D+i (tanto pública<br />
como privada) sigue <strong>creciendo</strong> y que se ha anunciado que para el año<br />
2015 se alcanzaría el nivel <strong>de</strong>l 3% sobre el PIB lo que nos igualaría a<br />
los países más <strong>de</strong>sarrollados <strong>de</strong> Europa.<br />
El 28 <strong>de</strong> mayo se inauguró la nueva planta <strong>de</strong> producción <strong>de</strong> contadores para re<strong>de</strong>s<br />
inteligentes <strong>de</strong> ZIV en el Parque Tecnológico <strong>de</strong> Bizkaia. Un acto que contó con la<br />
presencia <strong>de</strong>l ministro <strong>de</strong> Industria, Energía y Turismo, Jose Manuel Soria y el consejero<br />
<strong>de</strong> Industria, Innovación, Comercio y Turismo, Bernabé Unda, que acompañaron al<br />
presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> la compañía Norberto Santiago<br />
19
Euskotek: <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong>l País Vasco<br />
TECNALIA presenta en Miramón<br />
el primer robot humanoi<strong>de</strong> que<br />
trabaja codo a codo con las personas<br />
Hiro robota Japoniatik “atera” da, lehengo aldiz, TECNALIA<br />
ikerketa-zentroaren eskutik.<br />
El centro <strong>de</strong> investigación TECNALIA Research &<br />
Innovation inicia una nueva era incorporando a<br />
la industria europea el primer robot que pue<strong>de</strong><br />
trabajar codo a codo con las personas, con un<br />
doble objetivo: mejorar las capacida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> los<br />
trabajadores en condiciones <strong>de</strong> seguridad; y<br />
aumentar la competitividad <strong>de</strong> las fábricas en<br />
los mercados internacionales. Para ello cuenta<br />
con el robot Hiro, el secreto mejor guardado<br />
por Japón en los últimos años en materia <strong>de</strong><br />
robótica industrial.<br />
El robot Hiro ha realizado <strong>de</strong> la mano <strong>de</strong><br />
TECNALIA su primer viaje fuera <strong>de</strong> Japón.<br />
Durante años, este país, lí<strong>de</strong>r en robótica<br />
industrial, ha <strong>de</strong>sarrollado esta tecnología<br />
consi<strong>de</strong>rándola “patrimonio nacional<br />
protegido” que no compartía fuera <strong>de</strong><br />
sus fronteras, pero ahora ha confiado en<br />
TECNALIA para que Hiro pueda adaptarse e<br />
incorporarse a empresas <strong>de</strong> todo el mundo,<br />
empezando por Europa.<br />
A través <strong>de</strong> Hiro, TECNALIA tiene como<br />
finalidad garantizar la seguridad <strong>de</strong> los<br />
trabajadores, aumentar las capacida<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> las plantas <strong>de</strong> fabricación europeas y<br />
hacer frente a la competencia existente<br />
en los mercados internacionales. Para ello,<br />
apuesta por combinar la inteligencia <strong>de</strong>l<br />
ser humano con las propieda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> los<br />
robots industriales, ya que el 99% <strong>de</strong> las<br />
tareas son más eficientes si son mixtas. La<br />
novedad <strong>de</strong> Hiro es que es un robot social,<br />
es <strong>de</strong>cir, está preparado para compartir<br />
espacio <strong>de</strong> trabajo con las personas en<br />
condiciones <strong>de</strong> absoluta seguridad y en el<br />
caso <strong>de</strong> entrar en contacto físico con algún<br />
humano, está programado para paralizarse<br />
<strong>de</strong> forma automática. A esto cabe añadir<br />
que los robots se ocuparán <strong>de</strong> realizar<br />
aquellas tareas que puedan suponer un<br />
riesgo para la salud <strong>de</strong> los trabajadores,<br />
para garantizar al máximo la seguridad <strong>de</strong><br />
la plantilla.<br />
La estimación es que en un plazo <strong>de</strong> seis<br />
años, el 60% <strong>de</strong>l tejido industrial que realiza<br />
labores <strong>de</strong> ensamblaje final <strong>de</strong> producto<br />
contará en sus ca<strong>de</strong>nas productivas con este<br />
tipo <strong>de</strong> robot. <strong>Los</strong> sectores que se beneficiarán<br />
<strong>de</strong> esta nueva tecnología serán automóvil,<br />
auxiliar, plástica, alimentación, ma<strong>de</strong>ra,<br />
bebidas, agricultura, aeronáutica, ferroviario y<br />
energético, entre otros.<br />
El robot por <strong>de</strong>ntro y por fuera<br />
El robot Hiro, <strong>de</strong>sarrollado por Industrias<br />
Kawada, tiene aspecto humanoi<strong>de</strong> en la parte<br />
superior y cuerpo <strong>de</strong> robot en la parte inferior.<br />
Según la filosofía japonesa, dotar a los robots<br />
<strong>de</strong> aspecto humano favorece su inserción en<br />
el entorno laboral y su interactuación con los<br />
trabajadores. Por ello, en la parte superior<br />
cuenta con cabeza, tronco y dos extremida<strong>de</strong>s<br />
que acaban en forma <strong>de</strong> mano. Dispone<br />
a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> un total <strong>de</strong> cuatro ojos, dos en la<br />
cara y uno en cada mano, lo que le facilita<br />
realizar operaciones incómodas o peligrosas<br />
para los seres humanos. En la parte inferior, en<br />
cambio, dispone un mecanismo con ruedas<br />
para <strong>de</strong>splazarse, una solución más operativa<br />
al tratarse <strong>de</strong> un robot <strong>de</strong>dicado a la industria.<br />
El robot Hiro presentado por Tecnalia<br />
TECNALIA está <strong>de</strong>sarrollando la inteligencia <strong>de</strong>l<br />
robot, para adaptarlo a la industria, a realizar<br />
diferentes acciones y en diferentes escenarios,<br />
en función <strong>de</strong> las necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> cada fábrica<br />
y cada cliente. Se trata <strong>de</strong> respon<strong>de</strong>r a las<br />
necesida<strong>de</strong>s reales <strong>de</strong> la industria. Para ello,<br />
TECNALIA contó con la experiencia y la visión<br />
industrial <strong>de</strong>l fabricante aeronáutico AIRBUS,<br />
uno <strong>de</strong> sus clientes estratégicos. Ambos se<br />
<strong>de</strong>splazaron a Japón don<strong>de</strong> pudieron analizar<br />
conjuntamente la capacidad <strong>de</strong> respuesta<br />
<strong>de</strong> este robot, a las necesida<strong>de</strong>s reales <strong>de</strong> la<br />
industria.<br />
Nerea Zuazubiskar asume la Dirección <strong>de</strong> Proyectos en SPYRO<br />
Nerea Zuazubiskar, Directora <strong>de</strong> Proyectos <strong>de</strong> Spyro<br />
SPYRO ha elegido a Nerea Zuazubiskar<br />
Solaegi para asumir la Dirección <strong>de</strong> Proyectos<br />
<strong>de</strong> la compañía, especializada en el<br />
<strong>de</strong>sarrollo, comercialización e implantación<br />
<strong>de</strong>l software <strong>de</strong> gestión empresarial (ERP),<br />
SPYRO. Licenciada en Ciencias Económicas<br />
y Empresariales por la Universidad <strong>de</strong>l País<br />
Vasco, Zuazubiskar afrontará la entrada <strong>de</strong><br />
nuevos mercados <strong>de</strong> SPYRO, principalmente<br />
internacionales, así como el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong><br />
nuevos productos, tecnologías y servicios.<br />
Nerea Zuazubiskar ha señalado que su<br />
empeño al frente <strong>de</strong> la Dirección <strong>de</strong> Proyectos<br />
en SPYRO se centrará en “mantener el servicio<br />
<strong>de</strong> calidad y la profesionalidad que nuestra<br />
compañía ha mantenido a lo largo <strong>de</strong> las<br />
últimas tres décadas”.<br />
Premios SPYRO<br />
Deusto Business School y SPYRO han<br />
suscrito un acuerdo <strong>de</strong> colaboración gracias<br />
al cual se han instituido los Premios Spyro.<br />
Esto premios reconocerán, a partir <strong>de</strong>l actual<br />
curso, los mejores trabajos <strong>de</strong> fin <strong>de</strong> grado<br />
<strong>de</strong>sarrollados por alumnos <strong>de</strong> Grado en<br />
Administración y Dirección <strong>de</strong> Empresas.<br />
SPYRO, Premio ADEGI a la Empresa<br />
Flexisegura <strong>de</strong> Gipuzkoa<br />
ADEGI ha valorado, entre otros parámetros,<br />
la movilidad funcional; la flexibilidad horaria,<br />
<strong>de</strong> jornada y salarial; así como los mo<strong>de</strong>los<br />
<strong>de</strong> participación y la conciliación familiar que<br />
SPYRO incorpora en su organización.<br />
20
enpresak sarean<br />
Nazioarteko zientzilari ospetsuak izan<br />
dira INBIOMEDen mintegi zientifikoetan<br />
La Fundación Inbiomed ha celebrado<br />
la inauguración <strong>de</strong> su nueva se<strong>de</strong>, en el<br />
edificio Biokutxa, con un ciclo <strong>de</strong> seminarios<br />
científicos en los que han participado<br />
investigadores <strong>de</strong> reconocido prestigio<br />
internacional.<br />
Birsortze-medikuntzan eta ikerketan aritzen <strong>de</strong>n INBIOMED<br />
fundazioak maiatzean zehar antolatutako mintegi zientifikoek,<br />
arlo horretan burutzen ari diren ikerketak eta ematen ari diren<br />
aurrerapausuak erakutsi dituzte. Maiatzaren 3an, 10ean, 24ean eta<br />
28an egin diren mintegietan, nazioartean ospe handia duten lau<br />
zientzilarik hartu dute parte.<br />
Maiatzaren 3ko mintegi zientifikoaren gidaria Luc Douay izan zen,<br />
Agence Française du Sang erakun<strong>de</strong>ko arduradun zientifikoa eta<br />
Parisko Pierre eta Marie Curie Unibertsitateko Hematologia irakaslea.<br />
Douay ama zelulen ikerketan aitzindaria da eta nazioartean oso<br />
ezaguna ama zelulen ex vivo hedapenean duen eskarmentuagatik.<br />
Manuel Serrano ikerlariak maiatzaren 10ean egindako mintegian<br />
hartu zuen parte. Ikerketa Onkologikoen Zentro Nazionaleko<br />
ikertzailea, bere lanari esker hainbat sari jaso ditu Serranok, besteak<br />
beste FEBS Anniversary Prize, Carcinogenesis Young Investigator<br />
Award edota Echevarne Fundazioarena. Tumoreen ezabatzeari eta<br />
berprogramatzeari buruz aritu zen mintegian.<br />
Maiatzaren 24ean, Ernest Arenas zientzilariak gidatu zuen mintegia,<br />
“Ama zelulak Parkinson gaixotasunean” izenburupean. Estokolmoko<br />
Karolinska Institutuko neurobiologia molekularreko laborategian egiten<br />
du lan eta lan honengatik hainbat aitzatespen eta sari jaso ditu.<br />
Alfred L. Goldberg ikerlaria izan da mintegi zientifikoen sail hau itxi<br />
duena. Bere ibilbi<strong>de</strong> aka<strong>de</strong>mikoa Harvardko Unibertsitatera lotuta<br />
dago, Harvard Medical Schooleko irakasle izan <strong>de</strong>larik. “Proteasomaren<br />
funtzioak: proteinen <strong>de</strong>gradaziotik minbiziaren terapiara” izenburua<br />
duen ponentzia eskaini zuen Goldberg zientzilariak.<br />
Luc Douay ikerlaria Inbiome<strong>de</strong>n instalazioetan<br />
Inbiomed Fundazioko presi<strong>de</strong>nte exekutiboa <strong>de</strong>n Gurutz Linazasorok<br />
mintegion balorazio oso positiboa egin du, Douay, Serrano, Arenas<br />
eta Goldberg zientzilariekin eztabaidak eta kezkak partekatzea<br />
oso aberasgarria izan <strong>de</strong>la azpimarratuz. Mintegietan aztertutako<br />
gaiak direla eta, Linazasorok honako izenburu nagusitan laburbildu<br />
nahi izan ditu hitzaldiak: “Odol artifizialak odol bankuen beharrak<br />
asetuko ditu”, “Tratamendu pertsonalizatua behar duten minbizi<br />
mota asko dau<strong>de</strong> eta botika zaharrentzat jarraibi<strong>de</strong> berriak aztertzen<br />
ari dira”, “Zelulen berprogramazioak leiho bat ireki die etorkizuneko<br />
terapiei” eta “Parkinson gaixotasunean terapia zelularrak jarraitu<br />
beharreko bi<strong>de</strong>a erakutsi du”.<br />
Mintegi zientifiko sail hau antolatuta, Inbiomed Fundazioak bere<br />
egoitza berriaren inaugurazioa ospatu nahi izan du. Joan <strong>de</strong>n<br />
otsailaren amaieran Donostiako Teknologia Parkean inauguratu zen<br />
BIOKUTXA eraikinean hartu du egoitza fundazioak.<br />
Innobasque inicia su segundo ciclo<br />
El Lehendakari con Ormazabal, Salinero, Ulacia, Lujua, Zapatero, Iriondo y Cossio<br />
La Asamblea General <strong>de</strong> Innobasque ha renovado su Junta Directiva, ha creado una Comisión<br />
Ejecutiva <strong>de</strong> 16 miembros y ha <strong>de</strong>cidido que Guillermo Ulacia continúe como presi<strong>de</strong>nte. De este<br />
modo da comienzo un nuevo ciclo, en el que Innobasque <strong>de</strong>splegará todo su potencial como<br />
plataforma público-privada otorgando un papel protagonista a su nueva Comisión Ejecutiva. El<br />
lehendakari ha aceptado la presi<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> honor <strong>de</strong> Innobasque.<br />
El “turno <strong>de</strong> noche”<br />
<strong>de</strong>l cerebro<br />
El investigador <strong>de</strong>l Basque Center<br />
on Cognition, Brain and Language,<br />
Nicolas Dumay, ha <strong>de</strong>mostrado que el<br />
sueño contribuye a fijar en el cerebro<br />
los conocimientos adquiridos durante<br />
el día. Su investigación, que ha sido<br />
publicada en la prestigiosa revista<br />
científica Cognition, ha probado que<br />
durante las horas <strong>de</strong> sueño el cerebro<br />
revisa las palabras aprendidas durante<br />
el día, mejora las habilida<strong>de</strong>s lingüísticas<br />
y fija las palabras aprendidas. “Las<br />
palabras luchan entre ellas por el acceso<br />
a la memoria en nuestro cerebro y sólo<br />
<strong>de</strong>spués <strong>de</strong> dormir, las palabras recién<br />
aprendidas logran el estatus <strong>de</strong> palabra<br />
asimilada” ha asegurado el investigador.<br />
21
Euskotek: <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong>l País Vasco<br />
IK4-CIDETEC coordina el proyecto ECLIPSE<br />
Donostia ha sido escenario lanzamiento <strong>de</strong>l proyecto internacional ECLIPSE,<br />
coordinado por IK4-CIDETEC, para <strong>de</strong>sarrollar nuevos plásticos proce<strong>de</strong>ntes<br />
en su totalidad <strong>de</strong> <strong>de</strong>sechos orgánicos, como la planta <strong>de</strong> banana, las<br />
cáscaras <strong>de</strong> almendras o <strong>de</strong> crustáceos, entre otros.<br />
Estos nuevos plásticos, que se quieren erigir en una alternativa<br />
más limpia y sostenible frente a los <strong>de</strong>rivados <strong>de</strong>l petróleo, estarán<br />
dotados <strong>de</strong> propieda<strong>de</strong>s avanzadas a partir <strong>de</strong> métodos basados en la<br />
nanotecnología. El proyecto ECLIPSE cuenta con un presupuesto <strong>de</strong><br />
5,3 millones <strong>de</strong> euros.<br />
En las jornadas celebradas en Donostia se repasaron los avances<br />
tecnológicos globales que se esperan <strong>de</strong>l proyecto. Por su parte, los<br />
socios responsables <strong>de</strong> las distintas áreas <strong>de</strong> investigación presentaron<br />
sus objetivos y planes <strong>de</strong> trabajo para los 3 años <strong>de</strong> investigación <strong>de</strong><br />
los que consta el proyecto.<br />
Las reservas <strong>de</strong> petróleo se agotarán en unos escasos 30 años si se<br />
mantiene el actual nivel <strong>de</strong> consumo. Por lo tanto, resulta esencial<br />
la investigación y el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> nuevos combustibles y materiales<br />
renovables para sustituir a aquellos proce<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong>l petróleo.<br />
Colaboración Europea<br />
Para la elaboración <strong>de</strong> esta alternativa al plástico <strong>de</strong>rivado <strong>de</strong>l petróleo<br />
IK4-CIDETEC coordina un consorcio <strong>de</strong> entida<strong>de</strong>s, universida<strong>de</strong>s<br />
y empresas <strong>de</strong> España, y <strong>de</strong> países europeos como Alemania y<br />
Bélgica, así como <strong>de</strong> entida<strong>de</strong>s latinoamericanas proce<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong><br />
Chile y Colombia. El responsable <strong>de</strong> la Unidad <strong>de</strong> Nanotecnología<br />
<strong>de</strong> IK4-CIDETEC, Ibon Odriozola, ha señalado que a<strong>de</strong>más <strong>de</strong>l<br />
reto medio ambiental que supone el proyecto, ECLIPSE tiene un<br />
objetivo económico, ya que con el mismo se preten<strong>de</strong> aumentar<br />
la competitividad <strong>de</strong> los países europeos en el mercado <strong>de</strong> los<br />
biopolímeros sin aumentar el precio <strong>de</strong> los alimentos básicos.<br />
Material orgánico<br />
El proyecto que li<strong>de</strong>ra CIDETEC-IK4 tiene como objetivo <strong>de</strong>sarrollar<br />
materiales plásticos <strong>de</strong>rivados <strong>de</strong> material orgánico <strong>de</strong> <strong>de</strong>secho. El<br />
empleo <strong>de</strong> materias primas como los residuos <strong>de</strong> la planta <strong>de</strong> banana,<br />
la cáscara <strong>de</strong> almendra o la cáscara <strong>de</strong> crustáceos tiene ventajas<br />
adicionales como, entre otras, que no influye en el precio final <strong>de</strong> los<br />
alimentos y no afecta <strong>de</strong> manera directa en el medio ambiente.<br />
El procedimiento consiste en tomar los residuos <strong>de</strong> la producción <strong>de</strong><br />
biodiesel, unos glúcidos, y procesarlos para obtener ácido láctico.<br />
Posteriormente, se polimeriza el ácido láctico para obtener PLA.<br />
En este punto se suma la nanotecnología. Mediante el añadido <strong>de</strong><br />
nanofibras <strong>de</strong> residuos orgánicos se logra que los plásticos presenten<br />
una mayor resistencia a agentes externos y unas mejores propieda<strong>de</strong>s<br />
mecánicas.<br />
Josu Sanchez ELKARGIko presi<strong>de</strong>nte<br />
berria<br />
ELKARGIren Administrazio Kontseiluak aho<br />
batez aukeratu zuen, joan <strong>de</strong>n martxoan,<br />
Josu Sanchez presi<strong>de</strong>nte berri izendatzea.<br />
Honenbestez, ira 30 urtez kargu horretan<br />
izan <strong>de</strong>n Victoriano Susperreguiren<br />
lekukoa hartu du erakun<strong>de</strong>aren gidaritzan.<br />
ELKARGIren Bazki<strong>de</strong>en Batzar Nagusia<br />
eta bere Enpresa-Topaketa baliatuz,<br />
Susperreguiren agur ekitaldia ospatu zuten<br />
Donostiako Kursaal Jauregian bildutako<br />
600dik gora enpresari, zuzendari eta<br />
erakun<strong>de</strong>etako arduradunek. Guztien<br />
aurrean aintzatespen publikoa jaso zuen<br />
Victoriano Susperreguik, elkarteko langileek<br />
sinatutako oroimen-plaka batekin eta<br />
Elkargiren urrezko lehen intsigniarekin<br />
batera.<br />
Erakun<strong>de</strong>ak beste izendapen bat ere<br />
egin du, hain zuzen ere Pedro Oyarzabal<br />
Guerricabeitia Kontseilari Or<strong>de</strong>zkari-<br />
Zuzendari Orokorraren ondoko izendatu<br />
baitute.<br />
“Merkatu berriak, euskal enpresa<br />
ehunaren erronka”<br />
Elkargiren XXIII. Enpresaburu Topaketak<br />
Pedro Luis Uriarte, Jose Serra, Luis Tellez<br />
eta Pedro Nueno bildu zituen hizlari gisa,<br />
euskal enpresa ehunak nazioartekotze<br />
prozesuei aurre egiteko edo berrindartzeko<br />
duen beharra hizpi<strong>de</strong> hartuta: merkatu<br />
Victoriano Susperreguiren agurra erakun<strong>de</strong>aren Bazki<strong>de</strong>en<br />
Batzar Nagusian<br />
berrietara iristeko aukera eduki, geroz eta<br />
globalizatuagoa <strong>de</strong>n ingurunean lehiatu<br />
eta garatze bi<strong>de</strong>an dau<strong>de</strong>n agertoki<br />
ekonomikoetan presentzia aktiboa bultzatu,<br />
zeinak mundu mailako ondasun eta<br />
zerbitzuen eskarian paper protagonista<br />
betetzera <strong>de</strong>ituak dau<strong>de</strong>n. Enpresaburu<br />
Topaketa hau izan da, hain zuzen ere,<br />
Victoriano Susperreguiren presi<strong>de</strong>ntziapean<br />
egin <strong>de</strong>n azkena.<br />
Euskaltel y<br />
Azuzena Castro,<br />
<strong>de</strong> Owl Genomics,<br />
premios AED<br />
La Asociación <strong>de</strong> Empresarias y Directivas<br />
<strong>de</strong> Bizkaia ha reconocido a una directiva<br />
y a una empresa <strong>de</strong>l Parque Científico y<br />
Tecnológico <strong>de</strong> Bizkaia con los premios AED<br />
2012. Se trata <strong>de</strong> Azucena Castro, directora<br />
general <strong>de</strong> Owl Genomics y <strong>de</strong> Euskaltel.<br />
Estos premios, que han llegado a su VI<br />
edición, han galardonado también a Mari<br />
Feli Arrizabalaga, consejera <strong>de</strong>legada <strong>de</strong> Izar<br />
Cutting Tools. <strong>Los</strong> premios AED reconocen<br />
la trayectoria profesional exitosa, el esfuerzo<br />
por la innovación y la implementación<br />
<strong>de</strong> políticas <strong>de</strong> conciliación, el impulso a<br />
activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> I+D+i y cualquier otra acción<br />
que sirva como ejemplo <strong>de</strong> buenas prácticas<br />
<strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> la empresa.<br />
Alberto Garcia Erauskin (Euskaltel),<br />
Mari Feli Arrizabalaga (Izar), Matil<strong>de</strong> Elexpuru (AED)<br />
y Azucena Castro (Owl)<br />
22
enpresak sarean<br />
Inaugurada la nueva Unidad <strong>de</strong> Producción e<br />
Investigación <strong>de</strong> BIAL en el Parque <strong>de</strong> Bizkaia<br />
El labotario BIAL ha inaugurado la nueva Unidad Integrada <strong>de</strong> Producción e<br />
Investigación en un acto presidido por Su Alteza Real el Príncipe <strong>de</strong> Asturias, en el<br />
que han participado el consejero <strong>de</strong> Industria, Innovación, Comercio y Turismo y otras<br />
autorida<strong>de</strong>s institucionales <strong>de</strong> Euskadi.<br />
El laboratorio portugués ha invertido 12<br />
millones <strong>de</strong> euros para construir la nueva<br />
planta. A<strong>de</strong>más, para los proyectos <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> vacunas antialérgicas y medios<br />
<strong>de</strong> diagnóstico que la compañía tiene ya en<br />
curso, BIAL tiene previsto una inversión <strong>de</strong> 28<br />
millones <strong>de</strong> euros más.<br />
BIAL: un laboratorio <strong>de</strong> referencia en el<br />
área <strong>de</strong> inmunoterapia<br />
Antonio Portela, CEO <strong>de</strong> Bial ha asegurado<br />
que este proyecto representa la situación <strong>de</strong><br />
la producción e investigación <strong>de</strong> vacunas y<br />
que es la base para el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong>l negocio<br />
<strong>de</strong> la inmunoterapia alérgica, don<strong>de</strong> BIAL<br />
quiere asumir una dimensión internacional.<br />
Este centro <strong>de</strong> excelencia, que cuenta con<br />
276 colaboradores, concentra el 28% <strong>de</strong> los<br />
recursos humanos <strong>de</strong> BIAL España y el área <strong>de</strong><br />
inmunoterapia representa el 10% <strong>de</strong>l volumen<br />
<strong>de</strong> facturación <strong>de</strong>l grupo. Asimismo, dispone<br />
<strong>de</strong> un equipo <strong>de</strong> I+D multidisciplinar formado<br />
por 20 técnicos y científicos formados en<br />
biología, biotecnología, medicina y farmacia.<br />
En palabras <strong>de</strong> Portela, BIAL dispone <strong>de</strong> un<br />
equipo con amplios conocimientos técnicos<br />
y reúnen las condiciones que les permiten<br />
dar un salto cualitativo en el negocio <strong>de</strong> la<br />
inmunoterapia, sobre todo para el lanzamiento<br />
<strong>de</strong> nuevas vacunas, cuya comercialización está<br />
prevista para 2015.<br />
Las instalaciones <strong>de</strong> BIAL en el Parque <strong>de</strong><br />
Bizkaia ocupan <strong>de</strong> 4.200m 2 en los que<br />
El Príncipe <strong>de</strong> Asturias visitando los laboratorios <strong>de</strong> BIAL<br />
se producen 250.000 vacunas y medios<br />
<strong>de</strong> diagnóstico. Asimismo, la planta tiene<br />
capacidad para producir 2 millones <strong>de</strong><br />
vacunas al año. De esta manera, BIAL asume<br />
una alta posición competitiva en relación a<br />
otras compañías farmacéuticas extranjeras<br />
que operan en el mismo área <strong>de</strong> negocio.<br />
Así, se facilita la entrada <strong>de</strong>l grupo en otros<br />
mercados importantes <strong>de</strong> Europa, como<br />
Alemania y Francia o en Polonia, Austria,<br />
Suiza y Hungría.<br />
La nueva planta <strong>de</strong> BIAL se basa en procesos<br />
<strong>de</strong> biotecnología y permitirá la investigación<br />
y producción <strong>de</strong> vacunas antialérgicas<br />
personalizadas, alérgenos recombinantes,<br />
autovacunas y vacunas microbiológicas, así<br />
como diagnósticos in vivo e in vitro para<br />
alergias. A<strong>de</strong>más, el proyecto integra las<br />
Buenas Prácticas <strong>de</strong> Producción (cGMP) y<br />
respon<strong>de</strong> a los requisitos <strong>de</strong> las entida<strong>de</strong>s<br />
reguladoras, concretamente <strong>de</strong> la FDA<br />
americana y la EMA en Europa.<br />
Ikerlan-IK4k %7,9 diru-sarrera gehiago lortu zuen 2011n<br />
Garaia Berrikuntza Gunean egin zen Ikerlan-<br />
IK4ren urteko Batzarrean aurkeztu ziren 2011ko<br />
bilakaeraren datuan. Zentro teknologikoak 21,8<br />
milioi euroko diru-sarrerak izan zituen iaz, aurreko<br />
urtean baino 1,6 milioi gehiago. Diru-sarreren bi<br />
heren enpresekin kontratatuako I+G proiektuetatik<br />
etorri ziren eta gainerako herena Foru Aldundiak,<br />
Jaurlaritzak, Estatuak eta Europar Batasunak<br />
babestutako ikerketa orokorreko proiektuetatik.<br />
Iñaki Aranburu, zentroaren presi<strong>de</strong>ntearen hitzetan<br />
emaitzak oso onak dira eta erakusten dute, krisitik<br />
haratago garai honetan aukerak ere badau<strong>de</strong>la.<br />
Iazko bilakaeraz gain, Ikerlan-IK4k hurrengo<br />
urteetan izango duen jardunaren ildo estrategikoak<br />
ere aurkeztu ziren batzarrean.<br />
IKERLANen Batzarra Garaia Gunean<br />
23
Euskotek: <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong>l País Vasco<br />
Fabricantes<br />
<strong>de</strong> ERP <strong>de</strong>l<br />
País Vasco<br />
se unen en<br />
Linkedin<br />
La red social profesional Linkedin<br />
cuenta con el primer grupo<br />
específico sobre software<br />
<strong>de</strong> gestión empresarial (ERP)<br />
íntegramente en castellano que,<br />
bajo la <strong>de</strong>nominación <strong>de</strong> “Foro ERP<br />
Experts”, nace para convertirse en<br />
referente estatal <strong>de</strong> conocimiento<br />
tanto para empresas como para<br />
usuarios <strong>de</strong> software.<br />
Openazti, nueva iniciativa<br />
para compartir i<strong>de</strong>as y<br />
soluciones tecnológicas<br />
AZTI-Tecnalia busca la participación <strong>de</strong> personas y<br />
entida<strong>de</strong>s que quieran compartir i<strong>de</strong>as, soluciones<br />
y patentes relacionadas con los ámbitos marino y<br />
alimentario.<br />
El Foro ha sido creado e impulsado<br />
por un grupo <strong>de</strong> empresas vascas<br />
vinculadas al mundo <strong>de</strong>l ERP y<br />
asociadas al Cluster <strong>de</strong> Electrónica,<br />
Informática y Telecomunicaciones<br />
<strong>de</strong>l País Vasco, GAIA- Cluster TEIC.<br />
Se trata <strong>de</strong>: Almis Informatica<br />
Financiera, S.L, C.T.I. SOFT, S.L-<br />
Grupo SPYRO, Ibermática, S.A,<br />
Igarle, S.L-Grupo Igarle, Informatica<br />
68, S.A-Grupo I68 y Sage Logic<br />
Control, S.L.<br />
Mediante la creación <strong>de</strong> este foro<br />
se preten<strong>de</strong> generar <strong>de</strong>bates en<br />
torno al ERP que permitan y faciliten<br />
la generación <strong>de</strong> conocimiento;<br />
alcanzar un posicionamiento en las<br />
re<strong>de</strong>s sociales con una notoriedad<br />
basada en el conocimiento experto<br />
<strong>de</strong>l ERP y, por último, crear un<br />
clima <strong>de</strong> colaboración en favor<br />
<strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> una industria<br />
profesional y consolidada.<br />
Respecto al funcionamiento <strong>de</strong>l<br />
Foro, cada mes se abordarán<br />
diferentes temáticas, como el uso<br />
<strong>de</strong>l ERP, la internacionalización,<br />
la productividad, las ten<strong>de</strong>ncias<br />
<strong>de</strong> mercado o buenas prácticas,<br />
oportunida<strong>de</strong>s, equipos, motivación,<br />
eficiencia y eficacia, globalización.<br />
Para ello, se monitorizará<br />
constantemente la red en busca <strong>de</strong><br />
conversaciones sobre este sector,<br />
competidores o mercado.<br />
La concepción e impulso <strong>de</strong>l Foro<br />
ERP Experts por parte <strong>de</strong> un grupo<br />
<strong>de</strong> empresas vascas no es casual, ya<br />
que el sector <strong>de</strong>l ERP aglutina en la<br />
Comunidad Autónoma Vasca el 8%<br />
<strong>de</strong>l volumen <strong>de</strong> negocio nacional,<br />
según el último estudio “Mercado<br />
ERP en el País Vasco” en 2009.<br />
Openazti<br />
El centro analizará las propuestas recibidas<br />
y estudiará sus posibilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo<br />
para ponerlas en valor. AZTI-Tecnalia se ha<br />
planteado, para el año 2015, el reto <strong>de</strong><br />
lograr que el 10% <strong>de</strong> su I+D+i esté basado<br />
en la ‘Innovación Abierta’ y la integración <strong>de</strong><br />
conocimiento externo. Con este proyecto,<br />
el centro tecnológico quiere li<strong>de</strong>rar la nueva<br />
generación <strong>de</strong> organizaciones <strong>de</strong>dicadas a la<br />
investigación basada en el conocimiento abierto<br />
y colaborativo.<br />
En openazti pue<strong>de</strong> participar cualquier persona<br />
mayor <strong>de</strong> 18 años así como otros agentes<br />
universida<strong>de</strong>s, empresas y entida<strong>de</strong>s relacionadas<br />
con el ámbito marino y alimentario mediante<br />
el envío <strong>de</strong> una propuesta <strong>de</strong> i<strong>de</strong>a, solución o<br />
patente a través <strong>de</strong> www.openazti.com. Con<br />
esta novedosa iniciativa, AZTI-Tecnalia preten<strong>de</strong><br />
incorporar el conocimiento y la experiencia<br />
externa para abordar muchos <strong>de</strong> los retos a los<br />
que el centro se enfrenta día a día.<br />
AZTI-Tecnalia, en el puesto 50 <strong>de</strong> las<br />
organizaciones españolas que más<br />
invierte en I+D<br />
Con una inversión <strong>de</strong> 4 millones <strong>de</strong> euros en<br />
nuevas tecnologías y una facturación <strong>de</strong> 19,4<br />
millones en 2011, Azti-Tecnalia se coloca entre<br />
la organizaciones que más invierten en I+D en el<br />
Estado. AZTI-Tecnalia ha apostado en los últimos<br />
años por un mo<strong>de</strong>lo económico sostenible<br />
basado en transformar el conocimiento y la I+D<br />
en soluciones <strong>de</strong> valor para el mercado. En el<br />
actual contexto <strong>de</strong> crisis, en el que existe una<br />
ten<strong>de</strong>ncia generalizada a reducir inversiones,<br />
la Fundación ha optado por aumentar su<br />
aportación a nuevas tecnologías <strong>de</strong> I+D hasta<br />
alcanzar los cuatro millones <strong>de</strong> euros en los<br />
dos últimos años. Este compromiso con la<br />
innovación y la investigación ha contribuido<br />
en gran medida a alcanzar unos ingresos <strong>de</strong><br />
19,4 millones <strong>de</strong> euros en 2011. El mo<strong>de</strong>lo<br />
económico <strong>de</strong> AZTI-Tecnalia ha sido igualmente<br />
reconocido en la última encuesta <strong>de</strong>l Instituto<br />
Nacional <strong>de</strong> Estadística (INE), que sitúa al centro<br />
tecnológico en el puesto número 50 <strong>de</strong>l total <strong>de</strong><br />
11.481 empresas y organizaciones que realizan<br />
activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> I+D en España.<br />
Dentro <strong>de</strong> una coyuntura económica marcada<br />
por la pérdida <strong>de</strong> empleos, AZTI-Tecnalia ha<br />
puesto en marcha en la última década un<br />
total <strong>de</strong> 9 empresas <strong>de</strong> base tecnológica, que<br />
han movilizado una inversión <strong>de</strong> 21 millones<br />
<strong>de</strong> euros y han generado más <strong>de</strong> 100 nuevos<br />
puestos <strong>de</strong> trabajo. El centro cuenta en la<br />
actualidad con 213 científicos y técnicos en<br />
plantilla y otras 47 personas elaborando tesis<br />
doctorales. Durante los dos últimos ejercicios,<br />
AZTI-Tecnalia ha creado un total <strong>de</strong> 24<br />
empleos directos, que se incrementan a 40 en<br />
los últimos cinco años.<br />
24
enpresak sarean<br />
El químico gallego<br />
Luis Liz Marzán<br />
será el nuevo<br />
director científico <strong>de</strong><br />
CIC biomaGUNE<br />
El reconocido científico se incorporará<br />
al centro donostiarra como investigador<br />
Ikerbasque el próximo mes <strong>de</strong> septiembre.<br />
Tomará las riendas <strong>de</strong>l Centro <strong>de</strong><br />
Investigación Cooperativa en Biomateriales,<br />
ubicado en el Parque Tecnológico <strong>de</strong> San<br />
Sebastián, en enero <strong>de</strong> 2013 tras un periodo<br />
<strong>de</strong> cohabitación en la dirección con el director<br />
saliente, Manuel Martín Lomas. Liz Marzán,<br />
director <strong>de</strong>l Grupo <strong>de</strong> Investigación <strong>de</strong><br />
Química Coloidal en la Universidad <strong>de</strong> Vigo,<br />
Comienza la<br />
construcción <strong>de</strong>l<br />
edificio BIOLAN<br />
Infografía <strong>de</strong>l edificio BIOLAN<br />
Luis Liz Marzán<br />
ha obtenido importantes reconocimientos<br />
internacionales como los Premios Humboldt,<br />
DuPont <strong>de</strong> la Ciencia y Burdinola.<br />
Biolan Microbiosensores ha puesto en marcha<br />
la construcción <strong>de</strong> su edificio corporativo<br />
en el Parque Científico y Tecnológico <strong>de</strong><br />
Bizkaia. El nuevo edificio, ubicado en la<br />
zona <strong>de</strong> Aresti, tendrá 600 m 2 <strong>de</strong> superficie<br />
construida, divididos en dos plantas; una<br />
<strong>de</strong> ellas albergará la zona administrativa, <strong>de</strong><br />
laboratorio y <strong>de</strong> producción, y en la otra se<br />
instalarán los almacenes, salas <strong>de</strong> cultivo y<br />
salas <strong>de</strong> reuniones. Se trata <strong>de</strong> un edificio<br />
muy compacto, con mínima repercusión <strong>de</strong><br />
fachadas y cubiertas, lo que racionalizará<br />
los costes y la <strong>de</strong>manda <strong>de</strong> energía para<br />
el edificio; se ha buscado una integración<br />
paisajística natural mediante la adaptación a<br />
la pendiente <strong>de</strong>l terreno<br />
AFM entrega el<br />
Premio Nacional<br />
<strong>de</strong> Diseño e<br />
Innovación<br />
en máquinas<br />
herramienta<br />
Representantes <strong>de</strong> las empresas premiadas con los<br />
galardones<br />
En el marco <strong>de</strong> la Bienal <strong>de</strong> Máquina-<br />
Herramienta celebrada en el BEC <strong>de</strong>l 28<br />
<strong>de</strong> mayo al 2 <strong>de</strong> junio, AFM, Advanced<br />
Manufacturing Technologies entregó el<br />
Premio Nacional <strong>de</strong> Diseño e Innovación<br />
en máquinas herramienta y tecnologías<br />
<strong>de</strong> fabricación. En la modalidad <strong>de</strong><br />
máquinas-herramienta, el premio ha<br />
sido para la empresa IBARMIA y en la<br />
modalidad <strong>de</strong> accesorios, componentes<br />
y herramientas, el premio ha recaído en<br />
la empresa SORALUCE. FRESMAK, por<br />
su parte, obtuvo una mención especial<br />
<strong>de</strong>l jurado. El presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> AFM,<br />
José Ignacio Torrecilla y la Directora<br />
General <strong>de</strong>l CDTI, Elisa Robles fueron<br />
los encargados <strong>de</strong> entregar los premios,<br />
unos premios que han alcanzado su<br />
décima edición.<br />
Ingeteam<br />
recibe la distinción<br />
Bihotza Sariak<br />
Joseba Ruiz Alegria eta Juan Manuel Sáez<br />
Ibermatikak IT Zerbitzu Enpresarik<br />
Onenaren Saria jaso du<br />
BYTE TI aldizkari ospetsuak emandako<br />
“Merkatu espainiarreko IT zerbitzu<br />
enpresaririk onenaren” saria jaso du<br />
Ibermatikak. Bezero kopurua gehitzea, epeak<br />
betetzea eta aurrekontua egokitzea izan dira<br />
epaimahaiak kontutan hartu dituen arloak<br />
saria ematerakoan. Bestal<strong>de</strong>, Ibermatikak<br />
2011ko balantzea egin du honako datu<br />
hauek aurkeztuz: diru-sarrerak 7,7 milioi<br />
eurotan gehitu zituen 2011an, 246,2<br />
milioietara iritsi arte, aurreko urtearekin<br />
al<strong>de</strong>ratuta %3,2 gehiago. Datu hauek<br />
Ibermáticarentzat oso ona izan <strong>de</strong>n urtean<br />
kokatzen dira, krisi egoeran sortutako<br />
arazo guztiak gaindituz eta IKT sektorearen<br />
bataz besteko prebisioak hobetuz.<br />
Ibermáticarentzat balantzea ona izan da baita<br />
enpleguaren atalean. Urtea 3.324 langilerekin<br />
bukatu zuen, 144 lanpostu gehiagorekin. Iaz<br />
Ibermatikak gauzatutako eginkizunen artean<br />
aipatzekoak “cloud computing” eran zerbitzu<br />
berriak abiaraztea, Ibercloud izenez bataiatua;<br />
eta negozio-arlo berriaren sorrera, sistema<br />
adimendu mugikor nonahitakoen eremuan.<br />
Imagen <strong>de</strong> todos los premiados<br />
Bihotza Sariak, premios organizados por el<br />
periódico Gestión, han distinguido este año<br />
a la empresa Ingeteam, que ha logrado<br />
el reconocimiento Bihotza Innovación,<br />
porque, según el jurado, la innovación y la<br />
apuesta por la capacidad tecnológica han<br />
sido los pilares estratégicos <strong>de</strong> esta firma<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> sus orígenes.<br />
25
Euskotek: <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong>l País Vasco<br />
Austeridad inteligente,<br />
competitividad necesaria<br />
Por Joseba Jauregizar, Director General <strong>de</strong> TECNALIA<br />
La I+D que viene; el reto <strong>de</strong> aplicar el Conocimiento<br />
Si cada vez más <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> nuestro entorno escuchamos los<br />
conceptos <strong>de</strong> “smart-grids”, “smart-cities” o “smart-strategies”,<br />
<strong>de</strong>bería <strong>de</strong> aplicarse también el concepto <strong>de</strong> inteligente al<br />
proceso <strong>de</strong> austeridad puesto en marcha en el Estado y que ha<br />
tenido aplicación en los recortes <strong>de</strong> I+D+i que pue<strong>de</strong>n tener una<br />
repercusión importante a medio-largo plazo.<br />
Hay que <strong>de</strong>sarrollar una “austeridad inteligente” a nivel <strong>de</strong> políticas,<br />
ya que <strong>de</strong> otra forma, no vamos a tener salida <strong>de</strong> la crisis en la que<br />
estamos metidos.<br />
La economía se está estrangulando, no está siendo capaz <strong>de</strong> generar<br />
ingresos, no estamos siendo competitivos a nivel empresarial y esta<br />
situación no va a permitir tampoco el cumplimiento <strong>de</strong> los objetivos<br />
<strong>de</strong> déficit previsto.<br />
Hace unos días se publicó el ranking <strong>de</strong> competitividad <strong>de</strong>l IMD <strong>de</strong><br />
Lausana y España ha pasado <strong>de</strong> la posición 35 (bastante atrasada,<br />
por cierto) a la 39, retrocediendo <strong>de</strong> forma alarmante su posición<br />
competitiva. Para mejorar la posición competitiva, hay que buscar<br />
ventajas competitivas a través <strong>de</strong> la tecnología e innovación,<br />
ayudando, por medio <strong>de</strong> la investigación, a <strong>de</strong>sarrollar productos<br />
<strong>de</strong> alto valor añadido y procesos más eficientes en nuestras<br />
empresas.<br />
La recesión económica está poniendo la innovación en el punto<br />
<strong>de</strong> mira <strong>de</strong> la salida <strong>de</strong> la crisis. Pero hay que tener en cuenta que<br />
la aversión al riesgo y la reducción <strong>de</strong> fondos <strong>de</strong> I+D ralentizará<br />
la investigación rupturista. La próxima generación <strong>de</strong> avances<br />
tecnológicos notables no llegará hasta el 2020.<br />
El futuro <strong>de</strong>l bienestar económico <strong>de</strong> un País pasa por su<br />
Competitividad y en estos momentos <strong>de</strong> recursos limitados, es el<br />
tiempo <strong>de</strong> la Investigación aplicada.<br />
El foco <strong>de</strong> la investigación estará centrado en la aplicabilidad <strong>de</strong> los<br />
conocimientos. Si nos focalizamos en el ámbito industrial, don<strong>de</strong><br />
TECNALIA tiene un papel relevante, en la aplicabilidad <strong>de</strong> la investigación<br />
industrial po<strong>de</strong>mos hacer las siguientes consi<strong>de</strong>raciones.<br />
TECNALIA, aliado <strong>de</strong> las Empresas para la Fábrica <strong>de</strong>l Futuro<br />
El 90% <strong>de</strong> la producción <strong>de</strong> máquina-herramienta que se realizó en<br />
2011 tuvo como <strong>de</strong>stino <strong>de</strong> mercados internacionales, como China,<br />
México o India. Se trata <strong>de</strong> un sector en auge (facturó más <strong>de</strong> 770<br />
millones <strong>de</strong> euros, un 22% más que el año anterior), pero también<br />
en pleno cambio, ya que la Fábrica que viene exige a las empresas<br />
un replanteamiento en sus procedimientos.<br />
Por ello, para mejorar la productividad <strong>de</strong> las empresas tanto a<br />
nivel nacional como europeo, el Centro <strong>de</strong> Investigación aplicada<br />
26
iritzia<br />
TECNALIA Research & Innovation presentó al mercado en la Bienal<br />
<strong>de</strong> la Máquina-Herramienta las claves <strong>de</strong> la Fábrica <strong>de</strong>l Futuro:<br />
las nuevas tecnologías que impulsarán la competitividad <strong>de</strong> las<br />
empresas en los mercados internacionales.<br />
Cada una <strong>de</strong> estas cinco claves respon<strong>de</strong> a las nuevas necesida<strong>de</strong>s que<br />
tendrá la Fabricación en el Futuro para ser sostenible y competitiva:<br />
la flexibilidad en la fabricación, la optimización <strong>de</strong> procesos, las<br />
máquinas portables, la robótica <strong>de</strong> cables y la robótica colaborativa.<br />
Hagamos unas breves consi<strong>de</strong>raciones sobre cada una <strong>de</strong> las claves:<br />
Fabricación Flexible<br />
La Fábrica <strong>de</strong>l Futuro exige que los procesos <strong>de</strong> producción sean<br />
más eficientes a todos los niveles: en el tiempo, en los costes,<br />
en el aprovechamiento <strong>de</strong> la máquina... Para hacer esto posible,<br />
TECNALIA apuesta por introducir en los procesos máquinas<br />
inteligentes, que sean capaces <strong>de</strong> adaptarse a las circunstancias<br />
<strong>de</strong>l entorno y actuar en consecuencia, como cuando una máquina<br />
que se <strong>de</strong>splaza por la planta <strong>de</strong> fabricación tenga que esquivar<br />
obstáculos <strong>de</strong> manera autónoma.<br />
Optimización <strong>de</strong> Procesos<br />
Para garantizar la optimización <strong>de</strong> los procesos, TECNALIA, propone<br />
máquinas ecoeficientes que garanticen e incrementen la calidad <strong>de</strong><br />
los productos, reduciendo los consumos y costes <strong>de</strong> operación.<br />
Máquinas Portables<br />
La automatización flexible e inteligente <strong>de</strong> procesos actualmente<br />
complejos y caros <strong>de</strong> automatizar es otra <strong>de</strong> las ten<strong>de</strong>ncias que<br />
predomina en la Fábrica <strong>de</strong>l Futuro.<br />
Robótica <strong>de</strong> Cables<br />
La robótica <strong>de</strong> cables nace por a necesidad <strong>de</strong> trabajar sobre cargas<br />
que hay que mover en precisión y en espacios amplios, como<br />
“ Tecnalia establece cinco claves para<br />
respon<strong>de</strong>r a las nuevas necesida<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> la Fabricación en el Futuro<br />
para ser sostenible y competitiva:<br />
la flexibilidad en la fabricación,<br />
la optimización <strong>de</strong> procesos, las<br />
máquinas portables, la robótica <strong>de</strong><br />
cables y la robótica colaborativa”<br />
suce<strong>de</strong> en el sector naval o aeronáutico, para por ejemplo pintar<br />
la superficie <strong>de</strong> un barco y proteger a los operarios tanto <strong>de</strong> la<br />
toxicidad <strong>de</strong>l producto como <strong>de</strong>l riesgo <strong>de</strong> realizar estas operaciones<br />
colgados <strong>de</strong> estructuras o subidos en plataformas a mucha altura.<br />
Robótica Colaborativa<br />
El 99% <strong>de</strong> las tareas son más eficientes combinando la inteligencia<br />
<strong>de</strong>l ser humano con las propieda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> los robots industriales.<br />
Durante la reciente Bienal <strong>de</strong> la Máquina-Herramienta, TECNALIA mostró,<br />
entre otros productos, los últimos avances <strong>de</strong> robótica colaborativa<br />
a través <strong>de</strong> robots como HIRO o el brazo Light Weight que pue<strong>de</strong>n<br />
trabajar con las personas en condiciones <strong>de</strong> absoluta <strong>de</strong> seguridad.<br />
HIRO es el primer robot humanoi<strong>de</strong> que trabajará codo con codo con<br />
las personas en la industria europea, lo que mejorará la calidad <strong>de</strong> los<br />
procesos y permitirá aumentar la competitividad <strong>de</strong> estas empresas en los<br />
mercados internacionales. Por su parte, Light Weight es el mejor alumno<br />
<strong>de</strong>l ser humano, ya que es capaz <strong>de</strong> repetir un movimiento <strong>de</strong>spués <strong>de</strong><br />
que un trabajador se lo haya enseñado una única vez, lo que facilita la<br />
programación <strong>de</strong>l robot para la realización <strong>de</strong> las operaciones automáticas.<br />
En consecuencia, TECNALIA como Centro <strong>de</strong> Investigación aplicada<br />
está ayudando a que las empresas sean más eficientes en sus<br />
procesos <strong>de</strong> producción (mayor eficiencia operativa) y ayuda a las<br />
empresas a <strong>de</strong>sarrollar nuevos productos <strong>de</strong> alto valor añadido que<br />
compiten en el mercado internacional.<br />
27
<strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos<br />
<strong>de</strong>l País Vasco EMPRESAS<br />
Parque<br />
Tecnológico <strong>de</strong><br />
ÁLAVA<br />
<br />
AAC CENTRO DE ACUSTICA APLICADA, S.L.<br />
www.aacacustica.com<br />
AAC FORMACIÓN<br />
www.aacacustica.com<br />
AAC I+D+i<br />
www.aacacustica.com<br />
AEG POWER SOLUTIONS IBERICA, S.L.<br />
www.aegps.es<br />
AERNNOVA AEROSPACE, S.A.<br />
www.aernnova.com<br />
AERNNOVA ENGINEERING<br />
SOLUTIONS, S.A.<br />
www.aernnova.com<br />
AERNNOVA ENGINEERING DIVISION, S.A.<br />
www.aernnova.com<br />
AEROMETALLIC COMPONENTS<br />
www.aernnova.com<br />
AJL OPHTHALMIC<br />
www.ajlsa.com<br />
AKIMU PROYECTOS TURÍSTICOS<br />
www.akimu.com<br />
ALDEA DOMOTICA<br />
www.al<strong>de</strong>adomotica.com<br />
ALESTIS AEROSPACE<br />
www.alestis.aero<br />
ALTIA CONSULTORES<br />
www.altia.es<br />
ALTRAN TECNOLOGÍA E INNOVACION<br />
www.altran.es<br />
ARABA ENPRESA DIGITALA<br />
www.arabadigitala.com<br />
AZUL MULTIMEDIA<br />
www.azul-multimedia.com<br />
BAR RESTAURANTE MHUMM<br />
BIOKILAB, S.L.<br />
www.okilab.es<br />
BIOTECHNOLOGY INSTITUTE I+D, S.L.<br />
www.bti-implant.es<br />
BIOTECHNOLOGY INSTITUTE, S.L.<br />
www.bti-implant.es<br />
BITMAKERS<br />
www.bitmakers.com<br />
BOTET Y ASOCIADOS<br />
www.botetyasociados.com<br />
BOUTEFEU<br />
www.boutefeu.com<br />
BSK LEGAL & FISCAL<br />
www.grupobsk.com<br />
CATEC<br />
www.grupo<strong>de</strong>itec.com/Catec2.html<br />
CEIA, CENTRO DE EMPRESAS E<br />
INNOVACIÓN DE ÁLAVA<br />
www.ceia.es<br />
CHINA CELLARS<br />
www.chinacellars.es<br />
CIC ENERGIGUNE<br />
www.cicenergigune.com<br />
COLEGIO OFICIAL DE INGENIEROS<br />
AERONAUTICOS DE ESPAÑA<br />
Delegacion Norte<br />
www.coiae.com<br />
CONDESA FABRIL<br />
www.con<strong>de</strong>sa.com<br />
CONDUCCIONES Y DERIVADOS<br />
www.con<strong>de</strong>sa.com<br />
DORLET SYSTEMS, S.L.<br />
www.dorlet.com<br />
ENTIDAD URBANISTICA DE<br />
CONSERVACION PTA<br />
EÓLICAS DE EUSKADI, S.A.<br />
sociedad 100% Iberdrola Renovables<br />
www.iberdrolarenovables.com<br />
ESTUDIOS GIS<br />
www.estudiosgis.com<br />
EUSKALMET<br />
www.euskalmet.net<br />
FOTOCOPIAS ZALU<br />
www.zalu.euskalnet.net<br />
FUNDACIÓN CENTRO DE TECNOLOGÍAS<br />
AERONÁUTICAS<br />
www.ctaero.com<br />
GAIA<br />
www.gaia.es<br />
GAMESA EOLICA<br />
www.gamesacorp.com<br />
GEOTECH GESTIÓN ESPACIAL<br />
www.infogeotech.com<br />
GIROA, S.A.<br />
www.giroa.es<br />
GIZAKIDE<br />
www.gizaki<strong>de</strong>.com<br />
GRUPO PRAXIS PHARMACEUTICAL, S.A.<br />
www.grupo-praxis.com<br />
Guascor Power I+D<br />
www.guascor.com<br />
IBERMATICA<br />
www.ibermatica.com<br />
IDEC - INGENIERIA Y DESARROLLOS EN<br />
COMPOSITES, S.L.<br />
www.i<strong>de</strong>c.tv<br />
IKARUS AIRCRAFT SERVICES, S.A.<br />
www.aernnova.com<br />
IKERLAN IK4 - UNIDAD DE ENERGÍA<br />
www.ikerlan.es<br />
IKT NEKAZAL IKERKETA ETA TEKNOLOGIA<br />
www.ikt.es<br />
INGEINNOVA<br />
www.ingeinnova.com<br />
INGETEAM POWER TECHNOLOGY<br />
www.ingeteam.com<br />
INSTALACIONES Y MONTAJES ELECTRICOS<br />
DEL VALLE AGUAYO, S.A.<br />
www.<strong>de</strong>lvalleaguayo.com<br />
INSTITUTO EDUARDO ANITUA<br />
www.institutoeduardoanitua.com<br />
IPG ARABA<br />
www.ipgaraba.com<br />
IRTEC<br />
www.grupo<strong>de</strong>itec.com/Irtec2.html<br />
KMEETINGS, S.C.<br />
www.kmeetings.com<br />
LABORATORIUM SANITATIS<br />
www.leia.es<br />
LAMPSYS LIGHT SYSTEM, S.L.<br />
www.lampsys.es<br />
LANTEK BUSINESS SOLUTIONS, S.L.<br />
www.lantekbs.com<br />
LANTEK SHEET METAL SOLUTIONS, S.L.<br />
www.lanteksms.es<br />
LEK INGENIERIA Y SERVICIOS S.L.<br />
www.grupo<strong>de</strong>itec.com<br />
LKS INGENIERIA<br />
www.lks.es<br />
LTK<br />
www.ltkgrp.com<br />
MITSUBISHI ELECTRICS<br />
www.mitsubishi-electric.es<br />
NEIKER<br />
www.neiker.net<br />
NITROGAS, S.A.<br />
www.nitrogas.com<br />
OINARRI<br />
www.oinarri.es<br />
OMRON ELECTRONICS IBERIA, S.A.<br />
www.omron.es<br />
P&PD<br />
www.ppd-sl.com<br />
PCI SECURITY DOCTORS<br />
www.pcisecuritydoctors.com<br />
PREVIFOR SIMULATION<br />
www.previfor.com<br />
ROCKWELL AUTOMATION<br />
www.rockwellautomation.es<br />
SGAR - SOFTWARE DE GESTION DE<br />
AUTOMATAS Y ROBOTS<br />
www.sgarsl.com<br />
SID INGENIERÍA, S.L.<br />
www.sidingenieria.com<br />
SINDICATO EMPRESARIAL ALAVES<br />
www.sea.es<br />
SPC NET TELECOM<br />
www.spcnet.info<br />
TECNALIA CORPORACIÓN TECNOLÓGICA<br />
www.tecnalia.com<br />
TECNOARANDA<br />
www.tecnoaranda.com<br />
TELECOM Y NOVATECNO, S.A.<br />
www.telecomynovatecno.com<br />
TERUDIAL, S.L.<br />
www.ajlsa.com<br />
TEST MEDIA<br />
www.test-media.com<br />
TICS EVOLUTION<br />
www.TicsEvolution.com<br />
CTL-TH engineering, S.L.U<br />
www.tuboplasthispania.com<br />
UTE TELEVIDA-GSR<br />
www.televida.es<br />
VISIONA GRUPO<br />
www.visionagrupo.com<br />
ANÁLISIS Y SIMULACIÓN<br />
www.analisisysimulacion.com<br />
DORLET, S.A.<br />
www.dorlet.com<br />
INGEIN<br />
www.itevelesa.com<br />
ONDOAN, SDAD. COOP.<br />
www.ondoan.com<br />
ZUAZO, S.A.<br />
www.zuazo.net<br />
28
enpresak<br />
Parque Científico<br />
y Tecnológico <strong>de</strong><br />
BIZKAIA<br />
<br />
14181 AIRG, S.L.<br />
www.grupoairg.com<br />
ABEREKIN, S.A.<br />
www.aberekin.com<br />
ABYNTEK BIOPHARMA, S.L.<br />
www.abyntek.com<br />
ACCENTURE, S.L.<br />
www.accenture.com<br />
ACHUCARRO BASQUE CENTER FOR<br />
NEUROSCIENCE FUNDAZIOA<br />
www.ikerbasque.net<br />
ADIRONDACK, S.L.<br />
www.adirondack.es<br />
AEROBLADE<br />
www.aerobla<strong>de</strong>.com<br />
AEROSOL INDUSTRIAL RESERACH GROUP,<br />
S.L. - AIRG<br />
www.grupoairg.com<br />
AGLA 4D<br />
AIR LIQUIDE MEDICINAL, S.L.U.<br />
www.airliqui<strong>de</strong>.com<br />
AISIATEK<br />
ww.aisistek.com<br />
AL AIR LIQUIDE ESPAÑA, S.A.<br />
www.airliqui<strong>de</strong>.com<br />
AMETSLAB<br />
www.ametslab.com<br />
ANDAGO INGENIERÍA<br />
www.andago.com<br />
ArcelorMittal Basque Country Research<br />
Centre AIE<br />
www.arcelormittal.com<br />
ArcelorMittal Investigación y Desarrollo, S.L.<br />
www.arcelormittal.com<br />
ARESTEC, S.A.<br />
www.ar-storage.com<br />
ARIADNA INSTRUMENTS, S.L.<br />
www.ariadna-inst.com<br />
Asociación Cluster Aeronáutica y Espacio<br />
País Vasco. HEGAN<br />
www.hegan.com<br />
ATHOS INGENIEROS, S.L.<br />
www.athossl.com<br />
AUTOMATISMOS PRYDESA, S.L.<br />
www.pry<strong>de</strong>sa.com<br />
AWEX - Agencia Valona para la Exportación<br />
y las Inversiones Extr<br />
www.awex.be<br />
AZPIEGITURAK, S.A.U.<br />
www.azpiegitura.net<br />
AZTI-Tecnalia. Investigación Marina y<br />
Alimentaria<br />
www.azti.es<br />
BCMaterials<br />
www.ikerbasque.net<br />
BBK Oficina Parque Tecnológico<br />
www.bbk.es<br />
Beaz Bizkaia<br />
www.beaz.bizkaia.net<br />
BIAL INDUSTRIAL FARMACEÚTICA, S.A.<br />
www.bial.pt<br />
BIOFTALMIK,S.L.<br />
www.bioftalmik.com<br />
BIOFUNGITEK<br />
www.biofungitek.com<br />
BIOKABI<br />
www.biokabi.net<br />
BIOLAN MICROBIOSENSORES, S.L.<br />
www.biolanmb.com<br />
BIZKAIA ENPRESA DIGITALA<br />
www.euskadinnova.net<br />
BIZKAIA XEDE<br />
www.bizkaiaxe<strong>de</strong>.org<br />
BJC, FÁBRICA ELECTROTECNICA JOSA, S.A.<br />
www.bjc.es<br />
BRAINCO BIOPHARMA, S.L.<br />
www.progenika.com<br />
BTEK<br />
www.btek.org<br />
CIANOPLAN<br />
www.cianoplan.es<br />
CIC bioGUNE<br />
ww.cicbiogune.es<br />
CIC Network<br />
www.cicnetwork.es<br />
CIE AUTOMOTIVE, S.A.<br />
www.cieautomotive.com<br />
CIFAL BILBAO (ONU)<br />
www.it4all-regions.org<br />
CISCO SYSTEM (SPAIN), S.L.<br />
www.cisco.com<br />
CLIMATIZACIÓN VASA SERVICIOS<br />
ENERGÉTICOS, S.L.<br />
www.vasa.biz<br />
CLUSTER DE ALIMENTACIÓN DE EUSKADI<br />
www.clusteralimentacion.com<br />
COMERCIO ELECTRÓNICO B2B 2000, S.A.<br />
www.beb2b2000.com<br />
COMO SOCIEDAD COOPERATIVA<br />
www.comoarquitecturainterior.com<br />
CONSORCIO ESS BILBAO<br />
www.essbilbao.com<br />
CORPORACIÓN RINDER , S. A.<br />
www.rin<strong>de</strong>r.com<br />
CORPORACIÓN TECNALIA<br />
www.tecnalia.info<br />
CROMION IT<br />
www.ieuskadi.com<br />
CTA CENTRO DE TECNOLOGIAS<br />
AERONAUTICAS<br />
www.ctaero.com<br />
CTDE - Centro Inves. y Desa. en Tecnologías<br />
para la Transmisión<br />
www.incoesa.com<br />
CTI SOFT, S.L.<br />
www.spyro.es<br />
DEPUROXI, S.L.<br />
DESARROLLOS EMPRESARIALES GRUPO<br />
AIRG, S.L.<br />
www.grupoairg.com<br />
DIASOR, S.A.<br />
DIEDE<br />
DIMECO<br />
www.latrastiendadigital.com<br />
DINAM INGENIERIA, S.L.<br />
www.dinam.es<br />
DIVISIÓN DE NEUROCIENCIAS - NEUROTEK<br />
- UPV<br />
ww.ehu.es/neurobiology<br />
DIVISOFT, S.L.<br />
www.divisoftsolutions.com<br />
DOMINION INSTALACIONES Y MONTAJES<br />
www.dominion.es<br />
DYNAKIN, S.L.<br />
www.dynakin.com<br />
EIKEN - BASQUE AUDIOVISUAL<br />
www.eikencluster.com<br />
ENERLIM ALBIA, S.L.<br />
www.enerlim.com<br />
ENVERDE ALIMENTACIÓN, S.L.<br />
www.ver<strong>de</strong>restaurante.com<br />
EQUANT SPAIN S.A.U.<br />
www.orange-business.com<br />
ERABI TECNOLOGÍA AUDIOVISUAL<br />
www.erabi.es<br />
ERICTEL EUSKADI, S.L.<br />
www.erictel.es<br />
ERICTEL, S.L.<br />
www.erictel.es<br />
ESCUELA DE ESTUDIOS Y NUEVAS<br />
TECNOLOGÍAS DE NEGOCIO DE BILBAO, S<br />
www.een.edu<br />
ESEUNE E-LEARNING, S.A.<br />
www.eseune.edu<br />
ESTUDIOS DURERO, S.L.<br />
www.estudiosdurero.com<br />
E-TECH MULTIVISIÓN<br />
www.e-techmultivision.es<br />
ETHERNALIA REGCOM SOLUTIONS, S.L.<br />
www.ethernalia.com<br />
EUSKAL KIROL APOSTUAK, S.A. EKASA<br />
www.reta.eu<br />
EUSKALIT<br />
www.euskalit.net<br />
EUSKALTEL, S.A.<br />
www.euskaltel.com<br />
FABRICACIÓN METALES DUROS, S.A.L.<br />
(FMD Carbi<strong>de</strong>)<br />
www.fmd-hm.com<br />
FANOX<br />
www.fanox.com<br />
FIDIA IBÉRICA, S.A.<br />
www.fidia.es<br />
FORMABASK, S.L.<br />
www.formabask.com<br />
FREEZE CAST EUROPA, S.L.<br />
www.freeze-cast.com<br />
FUNCTIONAL NEUROANATOMY<br />
www.upv.es<br />
FUND. TECNALIA RESEARCH &<br />
INNOVATION. Se<strong>de</strong> Corporativa Bizkaia<br />
http://www.tecnalia.info/<br />
FUNDACIÓN CENTROS TECNOLÓGICOS -<br />
IÑAKI GOENAGA<br />
www.fundacioncentrostecnologicos.org<br />
FUNDACIÓN CMAE<br />
www.grupocmae.com<br />
Fundación Gaiker<br />
www.gaiker.es<br />
FUNDACIÓN I+D+i<br />
www.leimotivholding.com<br />
FUNDACIÓN IKERTIA<br />
www.ikertia.net<br />
GAIA<br />
www.gaia.es<br />
GAMESA ELECTRIC<br />
www.gamesa.es<br />
GAMESA ENERGIA, S.A.U.<br />
www.gamesa.es<br />
GAMESA ENERGY TRANSMISION<br />
www.gamesa.es<br />
GAMESA EÓLICA, S.A.U. UNIPERSONAL<br />
www.gamesa.es<br />
GAMESA, CORPORACIÓN<br />
TECNOLÓGICA, S.A.<br />
www.gamesa.es<br />
GAMINIZ JATETXEA<br />
www.gaminiz.com<br />
GANEKOLINER, S.L.L.<br />
GASTRONOMÍA BASKA, S.A.<br />
www.gastrobaska.com<br />
GENETADI<br />
www.genetadi.com<br />
GESTIÓN DEL CONOCIMIENTO ITZARRI<br />
www.itzarrikas.net<br />
GFI NORTE<br />
www.gfi-info.com<br />
GRUPO BIKAR<br />
www.bikar.es<br />
GRUPO NORAY<br />
www.noraybio.com<br />
GRUPO ORMAZABAL<br />
www.grupoormazabal.com<br />
GUASCOR PROMOTORA SOLAR, S.A.U.<br />
www.guascor.ps.com<br />
GUASCOR SOLAR, S.A.U.<br />
www.guascorsolar.com<br />
HARREMAN INGENIERITZA<br />
www.harreman-ing.com<br />
HAUR ESKOLA - ZUHAIZTI<br />
HEDAPEN Global Services<br />
www.hedapengs.com<br />
HISTOCELL, S.L.<br />
www.histoceel.com<br />
HOTEL ARETXARTE<br />
www.aretxarte.com<br />
HOTEL MUSEO LAIA - AISIA HOTELAK<br />
www.aisiahoteles.com<br />
IBeA - Ikerketa eta Berrikuntza<br />
Analitiko (UPV)<br />
www.upv.es<br />
IBERMÁTICA, S.A<br />
www.ibermatica.com<br />
IBM GLOBAL BUSINESS SERVICES<br />
www.ibm.com<br />
IDE (Grupo Informática <strong>de</strong> Euskadi)<br />
www.i<strong>de</strong>-website.net<br />
IDEILAN DISEÑO, S.L.<br />
www.jonsantacoloma.com<br />
IDOKI SCF TECHNOLOGIES, S.L.<br />
www.idoki.com<br />
IENET, S.L.<br />
www.ieuskadi.com<br />
IKEI, S.A.<br />
www.ikei.es<br />
INDOTEC INGENIERÍA<br />
www.indotec.net<br />
INDUSTRIA DE TURBO PROPULSORES<br />
ITP<br />
www.itp.es<br />
INGEMAT, S.L..<br />
www.ingemat.com<br />
INGENIERÍA ARSON, S.L.<br />
www.arson.es // www.aquarson.es<br />
INGETEAM INVERSIONES, S.L.U.<br />
www.inteteam.com<br />
INGETEAM POWER TECHNOLOGY, S.A.<br />
www.ingeteam.com<br />
INGETEAM TRANSMISION &<br />
DISTRIBUTION, S.A.<br />
www.ingeteam.com<br />
INGETEAM, S.A.<br />
www.ingeteam.com<br />
INNOBASQUE Agencia Vasca <strong>de</strong> la<br />
innovación - Berrikuntzaren Euska<br />
www.innobasque.com<br />
INNOPROT - INNOVATIVE TECHNOLOGIES<br />
IN BIOLOGICAL SYSTEMS, S.L.<br />
www.innoprot.com<br />
INSTRUMENTACIÓN Y COMPONENTES, S.A.<br />
www.inycom.es<br />
INTEGRATIVE BIOLOGY OF<br />
NEURODEGENERATION<br />
www.upv.es<br />
INTEKIA Ingeniería <strong>de</strong> Sistemas<br />
www.intekia.com<br />
INZEKA SERVICIOS INTEGRALES DE<br />
INGENIERÍA, S.L.<br />
www.inzeka.com<br />
ITELAZPI, S.A.<br />
www.itelazpi.net<br />
ITSASMENDIKOI<br />
www.mendikoi.net<br />
IZARTEK<br />
www.parque-tecnologico.net<br />
KEPLER ENTREPLANTAS<br />
DESMONTABLES. S.L.<br />
www.entreplantaskepler.com<br />
LA TRASTIENDA DIGITAL, S.A.U.<br />
www.latrastiendadigital.com<br />
LABORATORIO NORMATIVO DE SALUD<br />
PÚBLICA. SEDE BIZKAIA<br />
www.ej-gv.es<br />
LANDABEREA CONSULTORÍA<br />
www.landaberea.com<br />
LEIMOTIV HOLDING<br />
www.leimotivholding.com<br />
LIGHT & SYSTEMS TECHNICAL CENTER, S.L.<br />
www.lightsystem.es<br />
LKS GASSO AUDITORES, S.L.<br />
www.lks.es<br />
LKS INGENIERÍA, S.COOP.<br />
www.lks.es<br />
LKS SELECCIÓN Y FORMACIÓN, S.L.<br />
www.lks.es<br />
LKS, S. COOP. - Consulto<br />
www.lks.es<br />
LKS, S. COOP. - Consulto<br />
www.lks.es<br />
MCCTELECOM, S. COOP.<br />
ww.mcctelecom.es<br />
MD RENAL - Metabolic Renal Disease S.L.<br />
www.mdrenal.com<br />
MIDATECH BIOGUNE<br />
www.midatechgroup.com<br />
MUTUALIA<br />
www.mutualia.es<br />
NAUTICAL LUIS ARBULU, S.L.<br />
www.nautical.es<br />
NEIKER - Tecnalia<br />
www.neiker.net<br />
NEUROGENOMIKS<br />
www.upv.es<br />
NEXTEL<br />
www.nextel.es<br />
NORAY BIOINFORMATICS, S.L.<br />
www.noraybio.com<br />
NORTASUN, S.L.<br />
www.nortasun.com<br />
OCEANTEC<br />
http://www.oceantecenergy.com/<br />
OGMIO (Oreka Norte, S,L,)<br />
www.tecnalia.com<br />
ONCOMATRIX<br />
www.oncomatrix.es<br />
ONDOAN AUDITORÍA Y CONTROL, S.L.<br />
www.oaic.es<br />
ONDOAN SERVICIOS, S.A.<br />
www.ondoan.com<br />
ONDOAN, S.COOP.<br />
www.ondoan.com<br />
ONKAI SERVICIOS DE INGENIERÍA Y<br />
ARQUITECTURA, S.L.<br />
www.onkai-construcciones.es<br />
ONPEAK, BUSINESS DEVELOPMENT<br />
EFFECTIVENESS<br />
www.onpeak.net<br />
ORACLE IBÉRICA, S.R.L.<br />
www.oracle.com<br />
OWASYS ADVANCED WIRELESS<br />
DEVICES, SLL<br />
www.owasys.com<br />
OWL GENOMICS, S.L.<br />
www.owlgenomics.com<br />
PARKWAY, S.L.<br />
www.parkwaysl.com<br />
PARQUE CIENTÍFICO Y TECNOLÓGICO<br />
DE BIZKAIA<br />
www.parque-tecnologico.net<br />
PRESSTIGIA PROMOCIÓN Y FIDELIZACIÓN<br />
www.latrastiendadigital.com<br />
PROGENIKA BIOPHARMA, S.A.<br />
www.progenika.com<br />
PROSPEKTIKER<br />
www.prospektiker.es<br />
PROTEOMIKA, S.L.<br />
www.proteomika.com<br />
PULIMASTER, S.L. - LIMPOINT<br />
QURIUS<br />
www.qurius.com<br />
SAPTOOLS<br />
www.saptools.es<br />
SARENET, S.A.<br />
www.sarenet.es<br />
SATEC<br />
www.satec.es<br />
SEW EURODRIVE ESPAÑA, S.L.<br />
www.sew-eurodrive.es<br />
SIAISA<br />
www.siaisa.com<br />
SIEMENS BUILDING TECHNOLOGIES<br />
SECURITY, S.A.<br />
www.siemens.es<br />
SIEMENS ENTERPRISE<br />
COMMUNICATIONS, S.A.<br />
www.siemens.es<br />
SIEMENS, S.A.<br />
ww.siemens.es<br />
SINDOSA<br />
www.sindosa.com<br />
29
Euskotek: <strong>Red</strong> <strong>de</strong> Parques Tecnológicos <strong>de</strong>l País Vasco<br />
SISTEPLANT, S.A.<br />
www.sisteplant.com<br />
SOCIEDAD DE PREVENCIÓN<br />
MUTUALIA, S.L.U.<br />
ww.spmutualia.es<br />
SOFTEKIA<br />
www.softekia.com<br />
SOLMICRO ORGANIZACIÓN Y SOFWARE<br />
www.solmicro.com<br />
SOMMETRADE, S.L.<br />
www.sommetra<strong>de</strong>.com<br />
SPRI - Agencia BioBasque<br />
www.biobasque.org<br />
STELLA - DIE KOMMUNIKATIONSFABRIK, S.L<br />
SYGES 2008, S.L.<br />
www.gruposyges.com<br />
SYNERTECH SERVICIOS<br />
DE INGENIERÍA, S.L.<br />
www.synertech.es<br />
TASAI<br />
www.tasai.es<br />
TATA COMMUNICATIONS<br />
www.tatacommunications.com<br />
TEAM INGENIERÍA AMBIENTAL Y DE<br />
RIESGOS, S.L.<br />
www.teamingenieria.com<br />
TECNOGREEN CONSULTING, SERVICIOS Y<br />
TECNOLOGÍAS MEDIOAMBIENTALES,<br />
www.grupotecnogreen.com<br />
TECOSA<br />
www.tecosa.es<br />
TEKNOVAS, S.A.<br />
www.teknovas.com<br />
TELEFÓNICA<br />
www.telefonica.es<br />
TISA CONGRESOS, S.L.<br />
www.tisasa.es<br />
TRADESEGUR<br />
www.tra<strong>de</strong>segur.com<br />
UNITRONICS COMUNICACIONES, S.A.<br />
www.unitronics.es<br />
VACUNEK<br />
www.vacunek.com<br />
VIRTUAL OPTICAL FIBER, S.L.<br />
VITA AIDELOS<br />
www.vita-ai<strong>de</strong>los.com<br />
VODAFONE ESPAÑA, S.A.<br />
www.vodafone.es<br />
ZEUKO, S.A.<br />
ZIV APLICACIONES Y TECNOLOGÍA, S.L.<br />
www.ziv.es<br />
ZIV I+D Smart Energy Networks<br />
www.ziv.es<br />
ZIV METERING SOLUTIONS, S.L.<br />
www.ziv.es<br />
ZIV P+C, S.L.<br />
www.zivpmasc.com<br />
Parque<br />
Tecnológico <strong>de</strong><br />
SAN SEBASTIÁN<br />
<br />
5W Audiovisual<br />
www.5wagenciatv.com<br />
ADEGI<br />
www.a<strong>de</strong>gi.es<br />
AFM<br />
www.afm.es<br />
AGAS XXI<br />
www.agas21.com<br />
APTES<br />
www.tecnologiasocial.org<br />
BASQUE CULINARY CENTER<br />
www.bculinary.com<br />
BCBL<br />
www.bcbl.eu<br />
BIC BERRILAN<br />
www.bicberrilan.com<br />
BIOBIDE<br />
www.biobi<strong>de</strong>.es<br />
CEIT -IK4<br />
www.ceit.es<br />
CIC biomaGUNE<br />
www.cicbiomagune.es<br />
CIC microGUNE<br />
www.cmic.es<br />
CIC tourGUNE<br />
www.tourgune.org<br />
CIDETEC IK4<br />
www.ci<strong>de</strong>tec.es<br />
CITA.Alzheimer<br />
www.cita-alzheimer.org<br />
CTI-SOFT<br />
www.ctisoft.es<br />
DHL Express<br />
www.dhl.es<br />
DTQ4<br />
www.dtq4.com<br />
EITB TV<br />
www.eitb.com<br />
ELKARGI<br />
www.elkargi.es<br />
ENPRESA DIGITALA<br />
www.miramondigital.com<br />
Eureka! Zientzia Museoa<br />
www.eurekamuseoa.es<br />
EUSKALTEL<br />
www.euskaltel.es<br />
FIK Research<br />
www.fikresearch.com<br />
FUNDACION BALENCIAGA<br />
www.fundacionbalenciaga.com<br />
FUNDACIÓN DR. CARLOS ELÓSEGUI<br />
www.policlinicagipuzkoa.com<br />
GEMINYS<br />
www.geminys.com<br />
HERRAMEX<br />
www.herramex.es<br />
i2basque IKERBASQUE<br />
www.i2basque.es<br />
IBERDROLA<br />
www.iberdrola.es<br />
IBERMATICA<br />
www.ibermatica.com<br />
IKERCHEM,<br />
www.ikerchem.com<br />
IKUSI<br />
www.ikusi.com<br />
iLINE-microsystems,<br />
www.ilinemicrosystems.com<br />
INBIOMED<br />
www.inbiomed.org<br />
INBIOPHARMA<br />
www.inbiobank.org<br />
INGEMA<br />
www.ingema.es<br />
INNOBASQUE – Gipuzkoa Berritzen<br />
www.innobasque.com<br />
INNOVAHOTEL<br />
www.innovahotel.com<br />
INST. DE INVESTIGACIÓN BIOSANITARIA<br />
www.biodonostia.org<br />
INVEMA Asociación Sectorial I+D<br />
www.invema.es<br />
IZFE,<br />
www.izfe.net<br />
KUTXA FORMACIÓN<br />
www.kutxa.es<br />
Eureka! Zientzia Museoa<br />
www.eurekamuseoa.es<br />
LIKUID NANOTEK<br />
www.likuidnanotek.com<br />
MAS INNOVACIÓN<br />
www.masinnovacion.net<br />
MIRAMON ARBELAITZ<br />
www.arbelaitz.com<br />
MUTUALIA<br />
www.spmutualia.es<br />
NARADISS Media Technologies<br />
www.iis.fraunhofer.<strong>de</strong>/amn<br />
NEM SOLUTIONS<br />
www.nemsolutions.es<br />
NEXMART<br />
www.nexmart.net<br />
ONKOLOGIKOA,<br />
www.onkologikoa.org<br />
ORBINOX<br />
www.orbinox.es<br />
ORQUESTA DE EUSKADI,<br />
www.euskadikoorkestra.es<br />
OSTEOPLAC<br />
www.osteoplac.com<br />
PCEM Engineering systems<br />
info@pekmtechnologies.com<br />
Parque Tecnológico <strong>de</strong> San Sebastián<br />
www.miramon.es<br />
PHARMACLAY DELIVERY SYSTEM<br />
www.pharmaclay.com<br />
POLICLINICA GUIPUZCOA<br />
www.policlinicagipuzkoa.com<br />
PREDICTOVE<br />
www.predictove.com<br />
PROSCHOOLS<br />
www.proschools.es<br />
PYFESA<br />
www.pyfesa.com<br />
RANTRING<br />
www.rantring.com<br />
SALUDNOVA<br />
www.saludnova.com<br />
SERVAL miramon<br />
www.servalcatering.com<br />
SPRI-nanoBasque<br />
www.nanobasque.eu<br />
TECNALIA Research & Innovation<br />
www.inasmet.es<br />
TECNOLAT I+D<br />
www.kaiku.es<br />
TECNUN UNIV. NAVARRA<br />
www.tecnun.es<br />
TEKNOVAS<br />
www.teknovas.com<br />
TELEFONICA<br />
www.telefonica.es<br />
TRAINTIC<br />
www.traintic.com<br />
VICOMTech<br />
www.vicomtech.es<br />
VODAFONE<br />
www.vodafone.es<br />
WITTENSTEIN IBÉRICA<br />
www.wittenstein.es<br />
YSIOS<br />
www.ysioscapital.com<br />
Polo <strong>de</strong><br />
innovación<br />
GARAIA<br />
<br />
Centro Tecnológico EDERTEK<br />
www.fagore<strong>de</strong>rlan.es<br />
Centro Tecnológico Ikerlan<br />
www.ikerlan.es<br />
CicMicrogune<br />
www.cicmicrogune.es<br />
LKS S.Coop.<br />
www.lks.es<br />
Abantail<br />
www.abantail.com<br />
Centro Tecnológico ISEA<br />
www.iseamcc.net<br />
Lks Ingenieria, S.Coop.<br />
www.lksingenieria.es<br />
GSR<br />
www.lksingenieria.es<br />
MONDRAGON Centro<br />
<strong>de</strong> Promoción, S.Coop.<br />
www.mondragoncorporation.com<br />
Embed<strong>de</strong>d Technologies Innovation<br />
Center - Microsoft<br />
www.embed<strong>de</strong>d-technologies.org<br />
Ategi<br />
www.ategi.com<br />
EZAI Fundazioa<br />
www.ezai.coop<br />
Saiolan<br />
www.saiolan.com<br />
Mondragon Goi Eskola<br />
Politeknikoa - Universidad<br />
www.mondragon.edu/eps<br />
Cluster <strong>de</strong>l Hogar <strong>de</strong> Euskadi<br />
www.ace<strong>de</strong>.es<br />
Centro Stirling<br />
www.centrostirling.com<br />
Ikus-Entzun<br />
www.ikus-entzun.com<br />
Galbaian Intellectual Property<br />
www.galbaian.com<br />
Dualia Teletraducciones<br />
www.dualia.es<br />
Restaurante GARAIA<br />
www.grupogureak.com<br />
Bicicletas Noomad, S.L.<br />
www.noomadbike.com<br />
Distrito Global <strong>de</strong> Juegos<br />
www.lo-xio.com<br />
30
www.alava.es<br />
Tel.: +34 945 01 00 55<br />
www.parque-tecnologico.net<br />
Tel.: +34 944 03 95 00<br />
www.miramon.es<br />
Tel.: +34 943 01 10 00<br />
www.pologaraia.es<br />
Tel.: +34 943 71 91 81