lorca

Desde que un bo día se presentou na miña casa un descoñecido, como
para min o era daquela Luís Pérez, á primeira ollada, no primeiro intercambio
de palabras, decateime que estaba diante dun investigador nato e
especialmente preparado para o empeño que o guiaba e que me manifestou
sumariamente e con claridade meridiana.
Tratábase de afondar nos Seis poemas galegos de Federico García Lorca.
O profesor Pérez sabía que se escondían algúns tesouros na miña biblioteca,
se se me permite denominalos así, ós que lles viña seguindo a pista. Tamén
desexaba oír o meu testemuño verbal que, como é natural, non lle neguei,
sobre o meu coñecemento da figura do poeta.
Hai xa moitos anos que eu publiquei en El Español, en 1945, o primeiro
artigo sobre García Lorca que non bateu coa censura, que daquela gobernaba
especialmente para temas comprometidos desde a perspectiva política de
entón. Teño que confesar que non as tiña todas comigo cando me atrevín a
abordar publicamente o tema do meu traballo que titulei: «García Lorca, poeta
gallego. Un viaje a Galicia del cantor de Andalucía» e que trataba sobre un
personaxe daquela maldito, a quen eu, se non estou errado, era o primeiro
que ousaba eloxiar sen retraemento en público.
Dábase, ademais, a particularidade de que o director daquela revista,
a quen eu dirixía tamén unha carta asociada ó meu texto, era, precisamente,
quen pasaba por ser o máis severo e intransixente censor da época. Aínda
hoxe non acerto a comprender como tentei aquilo. E, sen embargo, cando
menos o agardaba, Juan Aparicio, xustamente o máis temido gardián da
ortodoxia entón vixente e a quen eu non coñecía, respondía á miña carta
con outra franca e aberta na que se mostraba disposto a compracerme. E
así, ós poucos días, podía eu lelo, cunha mestura de asombro e orgullo,
ocupando toda unha páxina de El Español e só con algún leve engadido,
non significativo, ó título redactado por min. Agradecinllo moito e pensei
que, ás veces, o león non é tan fero como o pintan. Repito que foi moi grato
para min abrir, por primeira vez, a porta do reducto en que ata entón estaba
clausurada a figura proscrita daquel meu amigo glorioso: Federico García
Lorca.
Naturalmente, Luís Pérez non era precisamente un neófito en estudios
lorquianos. Sabía todo o que podía saberse e tíñao, coma min mesmo, na
máis alta estima. Non só era o aplicado profesional da investigación literaria
á que no comezo me referín.
Tan pronto como empezamos a falar de Federico García Lorca, vin
ás claras que ós seus dotes de intérprete de textos, con criterio estrictamente
profesional, unía unha grande sensibilidade para percibir o último e máis
10