IDAZ-LAN GUZTIAK - Euskerazaintza

ARTE-IZTI : ESTETIKA 45
VIII
BARROKOTIK
IKASGAIA
NEO-KLASIKORA
Neo-klasikoa, XVIII gizaldian, barrokoaren kontra sortu zan, erreakzio
bezela, barrokoaren geiegiaz aspertuta. Geiegia, lan ausarditsuetan;
geiegia, apaingarrietan; itz bitan, Arte naasia billakatzen zan barrokoa.
Arte bat garbiagoa, argiagoa bear zan : Arte xuurragoa apaindurietan,
zentzu geiagokoa danean.
An zegon ortarako eredu, Eskorial. Felipe II'ak aginduta, XVI gizaldian
Herrera'k-edo asmatutako Eliz eta Monastegi galanta... Apaingarririk
bat-ere gabe, dana orma, dana ate ta 'leio. Dana geometriko : pillare
sendo, arku jator, bobeda sapai biribil arrigarri.
XVIII gizaldian Barrokoaren kontrako asper-aldian, Erregearen aginduz,
Real Academia de San Fernando sortu zan Madrid'en, Arte-gauzetarako
aginte aundiko Eskola; eta Errege beraren aginduz, andik aurrera
egin bearreko Eliz eta Aldare eta gañerakoak, Akademiaren baimenez
egin bearko ziran. Ola sortu zan Neo-Klasiko deritzan Estiloa : askorentzat
estilo otza...
Gure artean Eliza neoklasikorik gutxi degu. Aldareak geiago; Eliz-
-sarrera bat edo beste...
Elizen artean, Motriku'n Eliz Nagusia —Gurutze greko, bere Sarrera
klasiko ederrarekin—, eta Loinaz'ko San Martin'en Elizatxoa Beasain'en
: Gurutze Greko...
Ortaz gañera, Azpeitia'n Eliz-sarrera.
Aldareak, Tolosa'n Santa Maria'ko danak: —estukozko, marmol-
-itxurako bi pillare izugarri, eta erdian Santu aundi bakarra, eta goian
medalloi bat—; Errenterian, Aldare Nagusia, marrnolezkoa; Donostia'n
Santa Maria'n, korupe-aldean marmolezko bi; Alegria'n Aldare Nagusia
—bi pillare aundiren erdian San Juan'en erreliebe aundi bat. Antzuola'ko
Aldare Nagusia, demanda txiki baten ondoren, Akademia'ren
baimenez egiña : bi Pillare aundi...
"Neo-Klasikoak", "Klasiko berri" esan nai du.
Eskorial ere orixe zan : Arte Klasiko uts eta garbi.
BlR-BEGIHATZE