IDAZ-LAN GUZTIAK - Euskerazaintza

ARTE-IZTI : ESTETIKA 27
SlMETRIA
Bide orri jarraituaz, beste detalle bat arkituko degu; gorputza zut
euki bearraren euki-bearrez, gorputzaren zati guztiak "simetriko" daudela;
ezker-eskuiak, biok berdin: bai gorputz-zatiak, bai soñeko jantziak
ere: dala tunika-atorra, dala soin-gañekoa, dana simetriko; bi
belaunak bezela, baita bi besoak ere, elkarren pare-parean; eta oñetako
zapatatxoak ere berdin; eta soñeko jantzien toles-ertzak ere bai toles-
-jokurik politenak zapata-gañean egiñaz (ikus Najera'koa).
Eta, ari berari jarraituaz, simetri-bideari jarraituaz, alegia, beste
gauza bat ere arkitzen degu, Pintura Erromanikoan batez ere, irudiaren
toles-errenkada guztiak, elkarrekin iparaleloak dirala : milla ta milla linea
errenkada, eta danak paraleloak elkarrekin.
Eta beste detalle bat geiago : jantzia, oso gorputzari lotua, erantsia,
batez ere gerriuk belaun, iztar eta b.erne-alldera; alderdi oiek oso nabarmen
markatuak, erropa bustia balego bezela, gorputzari erantsia... (ikus
Najera, eta San Migel Aralarkoa).
SlNBOLOAK ETA EZ-NEUUKITASUNA
Beste gauza, oso aipagarria; Arte Erromanikoa, oso sinbolo-zale, oso
Sinboloari atxikia agertzen zaigula.
Amabirjiñak Aurra magal-erdi-erdian eukitzea —Erregea tronoan
iduri— Jesus Erregeren "sinboloa" dala esan degu.
Beste sinbolo geiago ere ikusten da Erroimanikoan. Askotan ikusten
bait degu, Erromanikoaren iduriak neurriztasun gutxikoak dirala, pr.oportzio
gutxikoak: burua batez ere, eta aldian bein baita eskua ere, oso
aundiak dituztela, gañerako guztiaren aldean biziro aundiak. Neurriztasunik-eza,
desproportzioa esaten bait zaio izaera orri. Neurriztasunik-ez
ori, ordea, ez bait da, konturatzeke —konturatu gabez edo ez-jakiñez—
gertatzen dan gauza Erromanikoan; estiloz egindako gauza baizik, estiloaren
ala-bearrez: itz bitan: sinboloz. Buru aundia, erromanikoarentzat,
nortasun aundiaren sinboloa da: nortasun aundia esan nai du; eta,
ala bereañ, eskui-esku luzeak, aalmen aundia: Jaunaren nortasun eta
aalmen aundia : aunditasunaren sinboloak.