La sociedad civil en la planificación, implementación y monitoreo de ...
La sociedad civil en la planificación, implementación y monitoreo de ...
La sociedad civil en la planificación, implementación y monitoreo de ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
4 LA EFICACIA DE LA AYUDA<br />
<strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción <strong>en</strong> situación <strong>de</strong> marginalidad o <strong>en</strong><br />
zonas ais<strong>la</strong>das sí parec<strong>en</strong> estar bi<strong>en</strong> reflejados <strong>en</strong><br />
<strong>la</strong>s políticas <strong>de</strong> salud pública, y el acceso a <strong>la</strong><br />
at<strong>en</strong>ción primaria <strong>en</strong> salud ha mejorado <strong>en</strong> los<br />
últimos años.<br />
En <strong>la</strong> mayoría <strong>de</strong> países, <strong>la</strong> participación<br />
significativa <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>sociedad</strong> <strong>civil</strong> suele <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>tarse a<br />
obstáculos comunes como son <strong>la</strong> falta <strong>de</strong><br />
mecanismos multisectoriales que involucr<strong>en</strong> a <strong>la</strong><br />
<strong>sociedad</strong> <strong>civil</strong> <strong>de</strong> manera formal y sistemática<br />
(sobre todo a <strong>la</strong>s OSC nacionales y locales), los<br />
débiles esfuerzos para reconocer y repres<strong>en</strong>tar <strong>la</strong><br />
diversidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>sociedad</strong> <strong>civil</strong> a <strong>la</strong> hora <strong>de</strong><br />
seleccionar los participantes para los procesos <strong>de</strong><br />
consulta, un cierto grado <strong>de</strong> <strong>de</strong>sconfianza <strong>en</strong>tre el<br />
gobierno y <strong>la</strong> <strong>sociedad</strong> <strong>civil</strong>, <strong>la</strong> limitación <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
capacidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>sociedad</strong> <strong>civil</strong> para participar <strong>en</strong><br />
procesos políticos, y el <strong>de</strong>sequilibrio <strong>en</strong> <strong>la</strong> ba<strong>la</strong>nza<br />
<strong>de</strong> po<strong>de</strong>r <strong>en</strong>tre gobierno, donantes y <strong>sociedad</strong><br />
<strong>civil</strong>. No obstante, <strong>en</strong> otros países se aplican<br />
bu<strong>en</strong>as prácticas que pued<strong>en</strong> adaptarse y<br />
utilizarse <strong>en</strong> otros contextos: <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el Foro<br />
Nacional <strong>de</strong> Salud <strong>de</strong> El Salvador hasta el<br />
Observatorio para el Desarrollo <strong>de</strong> Mozambique o<br />
el sistema <strong>de</strong> recogida <strong>de</strong> datos <strong>de</strong> Nepal, que<br />
ofrece información c<strong>la</strong>sificada por sexo, edad,<br />
casta, etnia e id<strong>en</strong>tidad regional.<br />
Garantizar una participación significativa <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
<strong>sociedad</strong> <strong>civil</strong> <strong>en</strong> los procesos políticos y <strong>de</strong><br />
p<strong>la</strong>nificación no es tarea fácil, <strong>de</strong>bido <strong>en</strong> gran<br />
parte a <strong>la</strong> inm<strong>en</strong>sa diversidad inher<strong>en</strong>te <strong>en</strong> el<br />
concepto <strong>de</strong> <strong>sociedad</strong> <strong>civil</strong>. A pesar <strong>de</strong> ello, con<br />
una voluntad política fuerte pued<strong>en</strong> superarse<br />
obstáculos prácticos y compartirse los frutos <strong>de</strong><br />
un <strong>de</strong>sarrollo acelerado y mejorado.<br />
sistema <strong>de</strong>mocrático, <strong>en</strong> especial a aquel<strong>la</strong>s<br />
“partes interesadas <strong>en</strong> <strong>la</strong> r<strong>en</strong>dición <strong>de</strong> cu<strong>en</strong>tas a<br />
nivel nacional” como <strong>la</strong> <strong>sociedad</strong> <strong>civil</strong> y los<br />
miembros <strong>de</strong>l par<strong>la</strong>m<strong>en</strong>to. No obstante, <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
práctica, el principio <strong>de</strong> apropiación ‘nacional’ se<br />
interpreta con <strong>de</strong>masiada frecu<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> s<strong>en</strong>tido<br />
estrecho como apropiación ‘gubernam<strong>en</strong>tal’, es<br />
<strong>de</strong>cir, guiada por <strong>la</strong>s priorida<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l Ministerio <strong>de</strong><br />
Finanzas. Una amplia apropiación <strong>de</strong>mocrática<br />
requiere <strong>la</strong> participación <strong>de</strong> todas <strong>la</strong>s partes<br />
interesadas, incluidos <strong>la</strong> <strong>sociedad</strong> <strong>civil</strong>, los medios<br />
<strong>de</strong> comunicación, <strong>la</strong>s comunida<strong>de</strong>s, los<br />
proveedores <strong>de</strong> servicios, el par<strong>la</strong>m<strong>en</strong>to, los<br />
ministerios compet<strong>en</strong>tes y <strong>la</strong>s estructuras <strong>de</strong><br />
gobierno locales 1 .<br />
El Equipo <strong>de</strong> Trabajo <strong>en</strong> Salud como Sector<br />
Indicador <strong>de</strong> <strong>la</strong> Eficacia <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ayuda es un foro<br />
internacional e informal <strong>en</strong> el que participan ONG,<br />
países <strong>en</strong> <strong>de</strong>sarrollo y especialistas <strong>en</strong> eficacia <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> ayuda y salud <strong>de</strong> instituciones multi<strong>la</strong>terales y<br />
ag<strong>en</strong>cias bi<strong>la</strong>terales <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo. Su misión es<br />
aportar ejemplos concretos <strong>de</strong> progreso y seña<strong>la</strong>r<br />
cuellos <strong>de</strong> botel<strong>la</strong> p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dec<strong>la</strong>ración <strong>de</strong> París y <strong>la</strong><br />
Ag<strong>en</strong>da para <strong>la</strong> Acción <strong>de</strong> Accra <strong>en</strong> el sector <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
salud al Grupo <strong>de</strong> Trabajo sobre <strong>la</strong> Eficacia <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Ayuda <strong>de</strong> <strong>la</strong> OCDE 2 . <strong>La</strong>s conclusiones acerca <strong>de</strong><br />
los progresos <strong>de</strong> <strong>la</strong> eficacia <strong>de</strong> <strong>la</strong> ayuda, incluida <strong>la</strong><br />
apropiación <strong>de</strong>mocrática, serán discutidos <strong>en</strong> el<br />
Cuarto Foro <strong>de</strong> Alto Nivel sobre <strong>la</strong> Eficacia <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Ayuda que se celebrará <strong>en</strong> Busan, Korea <strong>de</strong>l Sur,<br />
<strong>de</strong>l 29 <strong>de</strong> noviembre al 1 <strong>de</strong> diciembre <strong>de</strong> 2011. Al<br />
final <strong>de</strong>l Foro se preparará un informe final<br />
c<strong>en</strong>trado <strong>en</strong> los avances <strong>en</strong> <strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong><br />
los principios <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dec<strong>la</strong>ración <strong>de</strong> París, con una<br />
at<strong>en</strong>ción especial a <strong>la</strong>s situaciones <strong>de</strong> cada país 3 .<br />
CONTEXTO E<br />
INTRODUCCIÓN<br />
<strong>La</strong> apropiación es el primero <strong>de</strong> los principios<br />
establecido <strong>en</strong> <strong>la</strong> Dec<strong>la</strong>ración <strong>de</strong> París sobre <strong>la</strong><br />
Eficacia <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ayuda. Cabe <strong>de</strong>stacar que el<br />
concepto <strong>de</strong> <strong>la</strong> apropiación <strong>de</strong>mocrática <strong>de</strong> los<br />
procesos <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo por parte <strong>de</strong> países socios<br />
no está limitado a los gobiernos socios. Por el<br />
contrario, implica a otros actores c<strong>la</strong>ve <strong>de</strong> un<br />
Imág<strong>en</strong>: DSW<br />
1 Véase OECD/DAC (2008)<br />
2 Véase el sitio web <strong>de</strong> <strong>la</strong> OECD http://www.oecd.org/docum<strong>en</strong>t/55/0,3746,<strong>en</strong>_2649_3236398_42070263_1_1_1_1,00.html<br />
3 Otros <strong>de</strong>bates se conc<strong>en</strong>trarán <strong>en</strong> <strong>la</strong> contribución <strong>de</strong> <strong>la</strong> eficacia <strong>de</strong> <strong>la</strong> ayuda para alcanzar mejores resultados <strong>en</strong> salud, <strong>en</strong> el análisis <strong>de</strong>l papel <strong>de</strong> China,<br />
Brasil, India y Rusia <strong>en</strong> el sector <strong>de</strong> <strong>la</strong> salud <strong>en</strong> los países socios, o <strong>en</strong> el papel <strong>de</strong> <strong>la</strong> ayuda <strong>en</strong> el apoyo <strong>de</strong> una contribución eficaz <strong>de</strong>l sector privado al<br />
sector <strong>de</strong> <strong>la</strong> salud <strong>en</strong> el África subsahariana (sitio web <strong>de</strong> <strong>la</strong> OCDE).<br />
ACCIÓN POR LA<br />
SALUD GLOBAL<br />
PLENA FINANCIACIÓN<br />
SISTEMAS SANITARIOS FORTALECIDOS<br />
ACCESO UNIVERSAL