Los residuos agrÃcolas y su uso en la alimentación de rumiantes
Los residuos agrÃcolas y su uso en la alimentación de rumiantes
Los residuos agrÃcolas y su uso en la alimentación de rumiantes
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
CapitUlO 4 / 10s RESIDUOS PECUARIOS Y SU US0 EN LA AlIMENlAC16N DE RUMlANlES<br />
Las estimaciones <strong>de</strong>l VI C<strong>en</strong>so Agropecuario <strong>de</strong> Chile seiia<strong>la</strong>n una exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong><br />
1.720.000 cabezas <strong>de</strong> ganado porcino y <strong>la</strong> cantidad b<strong>en</strong>eficiada durante 1997 asc<strong>en</strong>di6<br />
a 2.577.334 unida<strong>de</strong>s. Dos tercios <strong>de</strong> <strong>la</strong> exist<strong>en</strong>cia contro<strong>la</strong>da se conc<strong>en</strong>tran <strong>en</strong> <strong>la</strong>s<br />
gran<strong>de</strong>sexplotaciones, ubicadas <strong>en</strong> <strong>la</strong>s RegionesVI, VII, Vlll y Metropolitana; tan s610<br />
<strong>la</strong>s Regiones VI y Metropolitana reljn<strong>en</strong> el 50% <strong>de</strong>l total. Esta masa animal, que manifiesta<br />
una t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia a <strong>la</strong> expansi6n (<strong>de</strong>s<strong>de</strong> 1990 el nljmero <strong>de</strong> animales b<strong>en</strong>eficiados<br />
ha aum<strong>en</strong>tado <strong>en</strong> un mill6n <strong>de</strong> unida<strong>de</strong>s), estaria dando orig<strong>en</strong> a una gran cantidad<br />
<strong>de</strong> tone<strong>la</strong>das anuales <strong>de</strong> <strong>de</strong>sechos fecales, <strong>su</strong>sceptibles <strong>de</strong> ser utilizados corno alim<strong>en</strong>to<br />
para rurniantes para as1 disponer <strong>de</strong> ellos <strong>de</strong> modo razonablem<strong>en</strong>te seguro<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> el punto <strong>de</strong> vista ambi<strong>en</strong>tal (ODEPA, 1998). Empleando 10s datos <strong>de</strong> b<strong>en</strong>eficio y<br />
exist<strong>en</strong>cia, es posible proyectar una producci6n anual <strong>de</strong> fecas que <strong>su</strong>pera <strong>la</strong>s 200.000<br />
tone<strong>la</strong>das <strong>de</strong> materia seca.<br />
4.3.1 VALOR NUTRlTlVO<br />
El valor nutritivo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s fecas <strong>de</strong> cerdo, como <strong>de</strong> cualquier otro in<strong>su</strong>mo alim<strong>en</strong>ticio,<br />
<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ra <strong>de</strong> una conjugaci6n <strong>de</strong> factores don<strong>de</strong>, por una parte, <strong>de</strong>stacan 10s atributos<br />
intrinsecos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s fecas, <strong>en</strong> cuanto a aceptaci6n por 10s animales, cont<strong>en</strong>ido<br />
<strong>de</strong> principios nutritivos utilizables y car<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>su</strong>bstancias t6xicas o pat6g<strong>en</strong>os.<br />
Todas estas caracteristicas, <strong>en</strong> conjunto, <strong>de</strong>terminan <strong>su</strong> capacidad pot<strong>en</strong>cial para<br />
satisfacer 10s requerimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> 10s animales que 10s van a con<strong>su</strong>rnir y dar orig<strong>en</strong> a<br />
alim<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> calidad nutritiva y sanitaria apta para el con<strong>su</strong>mo hurnano. Por otra<br />
parte, el valor real <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ra <strong>de</strong> <strong>la</strong> capacidad <strong>de</strong> 10s animales para emplear 10s<br />
nutri<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> <strong>la</strong>s formas quimicas <strong>en</strong> que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran pres<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> el material<br />
que se pret<strong>en</strong><strong>de</strong> ernplear corno alim<strong>en</strong>to.<br />
Tambibn, como <strong>en</strong> el cas0 <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>de</strong>yecciones <strong>de</strong> aves, antes <strong>de</strong> <strong>de</strong>cidir <strong>su</strong> ernpleo<br />
como alim<strong>en</strong>to y <strong>de</strong> formu<strong>la</strong>r dietas que <strong>la</strong>s cont<strong>en</strong>gan, re<strong>su</strong>lta aconsejable obt<strong>en</strong>er<br />
el maximo <strong>de</strong> inforrnaci6n <strong>de</strong> parte <strong>de</strong>l proveedor y sorneter<strong>la</strong>s a un analisis <strong>de</strong> composici6n<br />
y, si exist<strong>en</strong> sospechas, a 10s exam<strong>en</strong>es necesarios para establecer <strong>la</strong> calidad<br />
sanitaria <strong>de</strong>l producto.<br />
4.3.1.1 Composici6n <strong>de</strong> <strong>la</strong>s fecas <strong>de</strong> cerdo<br />
La composici6n <strong>de</strong> <strong>la</strong>s fecas <strong>de</strong> cerdo variara <strong>de</strong> acuerdo al tip0 y edad <strong>de</strong>l animal<br />
que <strong>la</strong>s produce y a <strong>la</strong> dieta que est6 recibi<strong>en</strong>do. El m6todo <strong>de</strong> arrastre o retiro <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
10s galpones t<strong>en</strong>dra un rnarcado efecto sobre el cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> agua que, a <strong>su</strong> vez,<br />
pue<strong>de</strong> ser <strong>de</strong>terminante sobre el posible <strong>de</strong>stino <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>de</strong>yecciones y sobre <strong>la</strong> forma<br />
<strong>de</strong> manejar<strong>la</strong>s y disponer <strong>de</strong> el<strong>la</strong>s para evitar irnpactos arnbi<strong>en</strong>tales in<strong>de</strong>seados.<br />
190