FRAGMENTO
FRAGMENTO
FRAGMENTO
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Horizontes del saber I<br />
Miguel Grau sutiyuq runaqa, huk runakunarayku wañuy taripaq runam,<br />
mana Perú Mama llaqtallamantachu, payqa tiqsi muyuntinpi riqsisqam.<br />
Runa sunqu kayninpas, hatun kayninpas awqanakuykuna kasqanmantam<br />
k’ancharin. Payqa 1834 watapim 27 p’unchaw anta sitwa killapi Paita llaqtapi<br />
paqarisqa. Taytanqa Miguel Grau Berrío sutiyuq kasqa, payqa Colombia<br />
Mama llaqtamanta hamuq maqanakuqkunapa teniente coronelnin<br />
kasqa. Taytanqa kay Perú Mama llaqtaman América llaqtakunapa<br />
qispiynin maskaqkunawan Bolivarwan kuska hamusqa. Miguel Grauqa Paita<br />
llaqtanpi Aduana wasipi llamk’asqa. Chayraykutaqsi mama quchawanqa<br />
yachasqaña kasqa. Yachasqaña kaspaqa wamp’uqmanta churakusqa.<br />
Payqa wawallaraq, chayraq isqun watachayuq kachkaspa Buenaventura<br />
llaqtaman Colombia Mama llaqtata wamp’upi huk goleta mercante sutiyuq<br />
wamp’upi risqa. Qhipa watakunamanqa huk qhatuq wamp’ukunapiñataq<br />
Oceanía sutiyuq llaqtakunatapas, Asiatapas, Americatapas, Europatapas<br />
rillasqataq. Chaykunata rispas payqa mama quchapi wamp’uyta chaninta<br />
yachapusqa.<br />
19 watayuq kachkaspa qhatuq wamp’ukunataqa saqirparipun,<br />
chaymantataq awqanakuq wamp’upi oficial de armada kayta munaspa<br />
chayman yaykun. Chaypaqqa Perú Mama llaqtapi kaypiñataq, chaypiñataq<br />
awqanakuq wamp’ukunapi llamk’aspa riqsichikun. 1854 watapi vapor<br />
Rimacpi guardia marinamanta yaykun. 1863 watapiqa teniente 1roman<br />
wichan. Kaypi llamk’achkaspa Europaman kachasqaku Perú Mama llaqtapaq<br />
awqanakuq wamp’ukuna rurachimunanpaq. Europamanta kutimuspaqa<br />
Chile Mama llaqtawan Perú Mama llaqtawan huñuspa wamp’ukunapi<br />
España Mama llaqtawan maqanakuq churakun. Chaymantaqa utqaylla<br />
Capitán de Fragataman, qhipamantaq Capitán de Navíoman wicharqun;<br />
chayqa monitor Huáscar sutiyuq wamp’upi kamachikuq. 1876 watapiqa<br />
Paita llaqtanmanta diputado akllasqa rikukun. 1879 watapiqa yapamanta<br />
Huáscar wamp’upi kamachikuqmanta kutiykun, Congreso Peruanopi<br />
kamachikuykuna paqarichinanta saqispa. Congresotaqa saqisqa Chile<br />
Mama llaqtawan Perú Mama llaqta awqanakuyman yaykusqanrayku.<br />
Miguel Grauqa, 1879 watapi 8 p’unchaw aymuray killapi Callao llaqtamanta<br />
lluqsispa Iquique llaqtaman awqanakuy qallariq risqa. Chaypis ari corbeta<br />
Esmeralda sutiyuq wamp’uta anchatapuni maqanakuspataq llallispataq<br />
unuman t’ikraykusqa. Kay maqanakuypis tayta Grauqa sumaq sunquyuq<br />
runa kasqanta riqsichisqa. Iquique maqanakuypi Chile Mama llaqtamanta<br />
wañusqakunatas kikin Huáscar wamp’upi chaqnaspa p’ampanapaq apasqa.<br />
Wañusqa Prat sutiyuq Chile Mama llaqtamanta qullqi waqaychananta<br />
anchata yupaychaspa kawsachkaq ikmanman apachipusqa. Huk<br />
qillqasqatawansi chaytaqa apachisqa, chaypitaqsi “qusaykiqa ancha<br />
chaninchasqa runam karqam” nispa qillqasqa.<br />
155
Change language