FRAGMENTO

Horizontes del saber I
Franciamantapas, Inglaterramantapas, Alemaniamantapas, sapankapas
mama llaqtankupa wiphalantinkama.
Callao llaqtapa hurinninpiqa La Merced sutiyuq wamp’upa torrenmanta,
Fuerte Santa Rosakama amachakuykunata hatarichisqaku; kaqtaq
maqanakuqkunapas manaraq 24 uraspi paykunallamanta huñukamusqaku.
Kaykunapa sutinqa Batería Chalaca kasqa. Qucha patallapiña “mar
brava” sutiyuq hawapitaq Zepita sutiyuq batería tarikusqa. Paykunaqa
wamp’ukunamanta maqanakuqkuna uraykamunantas tatichinanku karqan.
Mama Quchapiqa Perú llaqtamanta kay wamp’ukunas tarikullarqantaq:
Loa, Victoria, Tumbes, Sachaca, huktaq Colón. Tayta José Galvezqa,
Secretario de Guerra Perú Mama llaqtamanta kasqanrayku, pay kikin La
Merced wamp’upa torrenpi churakusqa, chaymantataq kay awqanakuyta
kamachisqa.
1866 watapi 2 yupayniyuq p’unchawpi aymuray killapi, yaqa kuska
p’unchaw qayllapiña, España riypa aswan allin La Numancia sutiyuq
wamp’unqa, ñawparimuspa iskay cañonazota t’uqyachimusqa; chaytaqa
La Merced wamp’upas hukkunapas t’uqyachispa kutichillasqakutaq.
Kuska p’unchawtapuni La Mercedpa torren t’uqyarparisqa, chaypitaq 27
awqanakuqkuna wañurparisqa, kikin tayta José Galvezpas Secretario de
Guerra kachkaspa chaypi wañullasqataq. Maqanakuyqa aswanraq puririsqa,
runaqa llaqtanrayku wañuytapas mana mancharispa maqanakusqa.
España wamp’ukunaqa huk hukmanta Thunisqa tarikusqa, qhipamantaq
llallisqa rikukuspa mana imatapas rurayta atispaña ayqikapusqaku, chayqa
yapamanta Perú Mama llaqtapa hark’aqninkuna atipallasqakutaq.
Iskay p’unchaw mayu killapi awqanakuyqa América sutiyuq llaqtakunapa
kallpantaq, llallisqantaq. Chayraykutaqmi Españamanta awqanakuq
wamp’ukunaqa huktawanpas mana kutipakuqmi Pacífico sutiyuq Mama
quchamanta ripusqaku.
146