02.01.2015 Views

especifico SENDERISMO DG 618x444 plegado 103x148 EU-ES v.03

especifico SENDERISMO DG 618x444 plegado 103x148 EU-ES v.03

especifico SENDERISMO DG 618x444 plegado 103x148 EU-ES v.03

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>EU</strong> / <strong>ES</strong><br />

DEBAGOIENATIK RUTAK ETA IBILBIDEAK<br />

DEBAGOIENA<br />

RUTAS Y PASEOS POR DEBAGOIENA<br />

>> Santander<br />

Kantauri itsasoa<br />

A-8<br />

Miranda de Ebro<br />

BILBAO<br />

A-68<br />

A-68<br />

BI-635<br />

Zugastieta<br />

Lemoa<br />

GR-38<br />

Altube<br />

N-I<br />

N-622<br />

BI-635<br />

N-240<br />

Pagadi magikoa<br />

Hayedo mágico<br />

© Basquetour<br />

AP-1<br />

VITORIA-GASTEIZ<br />

GR-38<br />

URDAIBAI<br />

Gernika<br />

Bermeo<br />

BI-2235<br />

Amorebieta<br />

Legutiano<br />

BI-2238<br />

Durango<br />

Lekeitio<br />

BI-633<br />

Arrasate<br />

Elgoibar<br />

Eibar<br />

Bergara<br />

GI-3591<br />

A-132<br />

Horrelakoa da<br />

Deba ibaiaren goi-ibarrak paisaia berezia<br />

eratua du eta hainbat gauza uztartu ditu<br />

egokiro: adibidez, euskal kooperatibismoa<br />

sorrarazi zuen industriaren pisu handia; ibai<br />

nagusiaren ibarrean kokatuta dauden<br />

herriak, eta eskualdeko goi bazterretako<br />

landa eta natur paisaiek osaturiko mosaiko<br />

ederra.<br />

Eskualde honetan oinez egiteko dauden<br />

bideek paisaia eder-ederrak zeharkatzen<br />

dituzte, eta inguru ikusgarrietan barneratzen<br />

dira; esate baterako, Aizkorri-Aratz Parke<br />

Naturalean. Parkeak, zehazki, Gipuzkoako<br />

eta Arabako lurralde historikoak bereizten<br />

dituen mendigunea hartzen du; Arlaban eta<br />

Otzaurte mendateen artean, gutxi<br />

gorabehera. Geografiak Zaraia, Elgea, Urkilla,<br />

Aizkorri eta Altzania mendilerroak hartzen<br />

ditu alde horretan, eta Aitxuri eta Aratz<br />

tontorrak dira nabarmentzekoak. Bertan<br />

Kantauri-Mediterraneoko uren banalerroa<br />

ere badago. Mendiguneak erliebe malkartsua<br />

du eta, haren gainean, forma karstikoen<br />

multzo bat garatu da. Inguru honetako<br />

landaredi bereizgarria pagadiz eta ameztiz<br />

osatuta dago, baina haritz kandugabeez<br />

osaturiko baso txiki batzuk ere badaude.<br />

Baso-landaketek eta larre zabalek paisaia<br />

oso nabarmen aldatu dute, bai eta bertan<br />

berez hazi daitekeen landaredia ere.<br />

Maila guztietarako ibilbideak daude, eta<br />

inguru ederrean barneratuko gaituzte:<br />

basoak, larreak, harkaitz-eremu zabalak,<br />

guztiak ere egokiro uztartuak paisaia<br />

harmoniatsuak eratzeko. Hitz batez, inguru<br />

liluragarria oinez ibiltzeko.<br />

A-8<br />

DEBAGOIENA<br />

4<br />

Kokapena eta sarbideak<br />

Así es<br />

La comarca que define la cabecera del río<br />

Deba conforma un particular paisaje donde<br />

se conjugan, el fuerte peso de la industria<br />

que vio nacer al cooperativismo vasco, unas<br />

poblaciones que ocupan la vega de su río<br />

principal y un mosaico de paisajes rurales y<br />

naturales que se extienden por las cotas<br />

más altas de la comarca.<br />

Los itinerarios senderistas que se adentran<br />

en esta comarca atraviesan paisajes de<br />

singular belleza y discurren por zonas tan<br />

espectaculares como el Parque Natural de<br />

Aizkorri-Aratz, que ocupa el cordal<br />

montañoso que separa los territorios<br />

históricos de Gipuzkoa y Álava,<br />

aproximadamente entre los puertos de<br />

Arlaban y Otzaurte. Geográficamente,<br />

comprende las alineaciones de las sierrras<br />

de Zaraia, Elgea, Urkilla, Aizkorri y Altzania,<br />

que definen la divisoria de aguas<br />

cantábrico-mediterránea, sobre la que<br />

destacan las cimas del Aitxuri y Aratz. El<br />

macizo montañoso conforma un relieve<br />

abrupto y agreste sobre el que se ha<br />

desarrollado un conjunto de formas<br />

vinculadas al modelado kárstico. Son los<br />

hayedos y los marojales la vegetación típica<br />

del área aunque también destacan algunos<br />

rodales de roble albar. Las plantaciones<br />

forestales y amplios pastizales han<br />

modificado sustancialmente el paisaje y el<br />

desarrollo de su vegetación potencial.<br />

Sus rutas, para todos los niveles, nos<br />

entregan a un entorno donde bosques,<br />

pastizales, extensos dominios rocosos se<br />

conjugan en armoniosos paisajes dando<br />

lugar a un escenario mágico para la práctica<br />

del senderismo.<br />

Debagoiena Gipuzkoako hego-mendebaldean dago. limitando al este con Urola Garaia, al<br />

norte con Urola Erdia y Debabarrena; mendebaldean, Durangaldea eta Gorbeiako<br />

mendi-adarrak, eta hegoaldean Urkilla mendia. Azken hori Debagoiena eta Arabako Lautada<br />

deritzon eskualdearen arteko muga fisikoa da. 343 km2-ko luze-zabalera du, 8 udalerritan<br />

banatuta eta, guztira, 10 herri dira. Debagoiena eskualdera iristeko erreferentzia Arrasate da;<br />

herri horretara Euskal Autonomia Erkidegoko hainbat tokitatik irits daiteke.<br />

❯ Bilbotik 55 km-ra dago. A-8 edo N-634 hartuko dugu, Donostiaranzko norabidean,<br />

Durangora iritsi arte; gero, BI-632 hartu, Kanpazar mendatea gainditu eta Arrasatera<br />

iritsiko gara. Bilbotik Arrasatera joateko A-8 autobidean eta AP-1 autobidean hartu ahal<br />

da.<br />

❯ Donostiatik 74 km-ra dago. N-I hartuko dugu Beasaineraino eta, ondoren, GI-632,<br />

Bergararaino. GI-627 errepidean barna jarraituko dugu Arrasatera iritsi arte. Hara joateko<br />

A-8 autobidean eta AP-1 autobidean hartu ahal da.<br />

❯ Gasteiztik 40 km-ra dago. A-1 hartuko dugu, edo bestela, N-240; gero, A-627 eta Gi-627<br />

errepideak, Leintz Gatzagako edo Arlabango mendateak gaindituta. Hara joateko AP-1<br />

autobidean hartu ahal da.<br />

Ubicación y accesos<br />

Debagoiena se ubica al suroeste de Gipuzkoa, limitando al este con Urola Garaia, al norte<br />

con Urola Erdia y Debabarrena, al oeste con el Durangesado y estribaciones del Gorbea y al<br />

sur encuentra la Sierra de Urkilla como límite físico con la comarca de la Llanada Alavesa.<br />

Con una extensión de 343 km2 se reparte en 8 municipios que albergan 10 núcleos de<br />

población. La aproximación a la comarca de Debagoiena tiene como referencia la población<br />

de Arrasate-Mondragón, a la que se puede acceder desde diversos puntos de la comunidad<br />

autónoma vasca.<br />

❯ Desde Bilbao dista 55 km. Se accede por la A-8 o N-634 dirección Donostia-San<br />

Sebastián hasta Durango y desvío por la BI-632 hasta Arrasate Mondragón salvando el<br />

puerto de Kanpazar. También se puede acceder desde Bilbao hasta Arrasate por<br />

autopista A-8 y por la AP-1.<br />

❯ Desde Donostia-San Sebastián dista 74 km. Se accede por la N-I hasta Beasain y<br />

continuación por la GI-632 hasta Bergara. Se prosigue por la GI-627 hasta<br />

Arrasate-Mondragón. También se puede acceder por la A-8 y por la AP-1.<br />

❯ Desde Vitoria-Gasteiz dista 40 km. Se accede por la A-1 o bien por la N-240 y desvío<br />

por la A-627 y GI-627, superando el puerto de Leintz-Gatzaga o el de Arlabán. También<br />

se puede acceder por la AP-1.<br />

GR-38<br />

Ondarroa<br />

N-I<br />

Maeztu<br />

Deba<br />

GI-2634<br />

N-636<br />

GI-2630<br />

Oñati<br />

Loiola<br />

GI-631<br />

Arantzazu<br />

Mar Cantábrico<br />

Zumarraga<br />

N-636<br />

Zarautz<br />

N-I<br />

A-8<br />

N-I<br />

N-I<br />

A-15<br />

A-8<br />

DONOSTIA-SAN SEBASTIÁN<br />

GR-120<br />

Beasain<br />

Altsatsu<br />

Santa Cruz de Campezo<br />

Andoain<br />

N-240-A<br />

DEBAGOIENA<br />

Irurtzun<br />

A-15<br />

>> Frantzia / Francia<br />

>> Iruña / Pamplona<br />

Ibilbideak<br />

Las rutas<br />

#<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

Ibilbidea<br />

Ruta<br />

Zailtasuna<br />

Dificultad<br />

Distantzia<br />

Distancia<br />

Desnibel<br />

Desnivel<br />

Denbora<br />

Tiempo<br />

URAREN IBILBIDEA<br />

1 PR-GI-102 SENDA DEL AGUA<br />

12,1 km 540 m 4:00<br />

PR-GI-104<br />

PR-GI-105<br />

PR-GI-106<br />

KORTAKOGAIN. ARANTZAZUKO<br />

BASERRIETAN BARRENA<br />

KORTAKOGAIN. POR LOS<br />

CASERÍOS DE ARANTZAZU<br />

ARANTZAZU,<br />

BIDE EZKUTUA<br />

ARANTZAZU,<br />

EL CAMINO OCULTO<br />

ERROM<strong>ES</strong>BIDEA<br />

CAMINO DE PEREGRINOS<br />

IBILBIDE EGOKITUA<br />

GOMIZTEGI SENDERO ADAPTADO<br />

1 PR-GI-102<br />

Zailtasun txikia<br />

Dificultad baja<br />

❯ SARBIDEA<br />

Donostiatik A-8 hartuko dugu eta, ondoren,<br />

Eibarren A-1, Arrasateraino iritsi arte;<br />

bestela, N-I hartu eta Beasainen aterako<br />

gara, GI-632 errepidean barrena<br />

Bergararaino iristeko. Arrasatetik, jarraitu<br />

GI-627n barrena eta hartu GI-2630<br />

errepidea Oñatiraino iritsi arte. GI-3591n<br />

jarraitu eta hartu GI-3592 Araotzeraino;<br />

ibilbidea auzo horretatik abiatzen baita.<br />

❯ IBILBIDEA<br />

Araotz auzoa (Oñati), Ugaran, Zubia,<br />

Aitzuloko Koba, Santa Kurtz Ermita,<br />

Aizkorbe auzunea, Araotz auzoa.<br />

❯ TOKI INTER<strong>ES</strong>GARRIAK<br />

Elizaldea, Ugaran, Zubia, Aitzulo, Araozta,<br />

Santa Kurtz ermita, Agerre, Aizkorbe eta<br />

Uriarte.<br />

❯ IBILBIDEAREN D<strong>ES</strong>KRIBAPENA<br />

Errekaz erreka eta iturriz iturri, ura izango<br />

dugu bidelagun, eta iraganean urak<br />

Aitzuloko kobak eratzerakoan egindako<br />

lanaren lekuko izango gara. Hori guztia,<br />

baserri giro paregabean murgilduta.<br />

Ubideak, urtegiak, putzuak eta garbitegiak<br />

ere bidaide izango ditugu Oñatiko Araotz<br />

auzoa osatzen duten auzuneetan barrena<br />

eta, era berean, Aizkorri-Aratz Parke<br />

Naturalak eskaintzen dizkigun ikuspegi<br />

zoragarriak gozatuko ditugu.<br />

Zailtasun ertaina<br />

Dificultad media<br />

5,8 km 122 m 1:30<br />

7,1 km 294 m 2:30<br />

16 km 939 m 5:00<br />

1,8 km 26 m 1:00<br />

Zailtasun handia<br />

Dificultad alta<br />

URAREN IBILBIDEA<br />

SENDA DEL AGUA<br />

❯ ACC<strong>ES</strong>O<br />

Desde Donostia-San Sebastián por la A-8 y<br />

desvío por la A-1 en Eibar hasta<br />

Arrasate-Mondragón o bien por la N-I y<br />

salida en Beasain por la GI-632 hasta<br />

Bergara. Desde Arrasate-Mondragón<br />

continuar por la GI-627 y tomar el desvío<br />

por la GI-2630 hasta Oñati. Continuar por<br />

la GI-3591y desviarse por la GI-3592 hasta<br />

Araotz, punto de partida del itinerario.<br />

❯ ITINERARIO<br />

Barrio de Araotz (Oñati), Ugaran, Zubia,<br />

Cueva de Aitzulo, Ermita de Santa Cruz,<br />

barrio de Aizkorbe, barrio de Araotz.<br />

❯ LUGAR<strong>ES</strong> DE INTERÉS<br />

Elizaldea, Ugaran, Zubia, Aitzulo, Araozta,<br />

ermita de Santa Cruz, Agerre, Aizkorbe y<br />

Uriarte.<br />

❯ D<strong>ES</strong>CRIPCIÓN DE LA RUTA<br />

Transcurriendo entre las aguas de ríos y<br />

fuentes, tendremos la oportunidad de ver<br />

los testigos de su intensa actividad pasada<br />

en la formación de las cuevas de Aitzulo,<br />

sumergidos a su vez en un incomparable<br />

ambiente rural. Canales, embalses, pozos y<br />

lavaderos acompañarán también nuestros<br />

pasos por las vecindades que conforman el<br />

barrio de Araotz de Oñati, a la vez que<br />

podremos disfrutar de las panorámicas que<br />

nos ofrece el Parque Natural de<br />

Aizkorri-Aratz.<br />

Ur jauzia<br />

Salto de agua<br />

© Basquetour<br />

2 PR-GI-104<br />

❯ SARBIDEA<br />

Donostiatik abiatuta, A-8 hartuko dugu eta,<br />

ondoren, Eibarren A-1, Arrasateraino iritsi<br />

arte; bestela, N-I hartu eta Beasainen<br />

aterako gara, GI-632 errepidean barrena<br />

Bergararaino iristeko. Arrasatetik, jarraitu<br />

GI-627n barrena eta hartu GI-2630<br />

errepidea Oñatiraino iritsi arte. Jarraitu<br />

GI-3591 errepidean Arantzazuko<br />

Santutegirantz, errepidean Kortakogaingo<br />

aparkaleku eremua aurkitu arte.<br />

❯ IBILBIDEA<br />

Kortakogaingo aparkalekua, Arrola,<br />

Karoigain, Arantzazu erreka, Akuegiko<br />

Errota, Kortakogaingo aparkalekua.<br />

❯ TOKI INTER<strong>ES</strong>GARRIAK<br />

Artxui, Arrolako baserriak, Iritegiko zubia,<br />

Gesaltzako baserriak eta karobiak.<br />

❯ IBILBIDEAREN D<strong>ES</strong>KRIBAPENA<br />

Ibilbide erraz honek erakutsiko digu<br />

Arantzazuk, basilikaz gain, makina bat<br />

interesgune ere badituela; besteak beste,<br />

XVIII-XIX. mendeetako Arrolako baserriak,<br />

Arantzazu errekak ingurunean eragindako<br />

higadura handia, erreka-uren<br />

aprobetxamendua eta Arantzazu bideko<br />

benta zaharra, Gesaltzako baserriak esaten<br />

zaiona.<br />

3 PR-GI-105<br />

❯ SARBIDEA<br />

Donostiatik abiatuta, A-8 hartuko dugu eta,<br />

ondoren, Eibarren A-1, Arrasateraino iritsi<br />

arte; bestela, N-I hartu eta Beasainen<br />

aterako gara, GI-632 errepidean barrena<br />

Bergararaino iristeko. Arrasatetik, jarraitu<br />

GI-627n barrena eta hartu GI-2630<br />

errepidea Oñatiraino iritsi arte. Jarraitu<br />

GI-3591 errepideari Arantzazuko<br />

Santutegiraino.<br />

❯ IBILBIDEA<br />

Arantzazuko Santutegia, Iturrigorri,<br />

Arrionako Korta, Arantzazuko Santutegia.<br />

❯ TOKI INTER<strong>ES</strong>GARRIAK<br />

Arantzazuko Santutegia, Gandiaga Kultur<br />

Topagunea, Bellotza.<br />

❯ IBILBIDEAREN D<strong>ES</strong>KRIBAPENA<br />

Aizkorri-Aratz Parke Naturalak eskaintzen<br />

dizkigun bazter ezin ederragoetan zehar,<br />

ibilbide honek Arantzazuko altxor ezkutuak<br />

eta galduak erakutsiko dizkigu ia zailtasunik<br />

gabe: besteak beste, aspaldiko etxe eta<br />

ostatuak, burdin ura darien iturriak,<br />

historiaurreko aztarnak... Bide ezkutuan<br />

gaude...<br />

KORTAKOGAIN. ARANTZAZUKO<br />

BASERRIETAN BARRENA<br />

KORTAKOGAIN. POR LOS<br />

CASERÍOS DE ARANTZAZU<br />

❯ ACC<strong>ES</strong>O<br />

Desde Donostia-San Sebastián por la A-8 y<br />

desvío por la A-1 en Eibar hasta<br />

Arrasate-Mondragón o bien por la N-I y<br />

salida en Beasain por la GI-632 hasta<br />

Bergara. Desde Arrasate-Mondragón<br />

continuar por la GI-627 y tomar el desvío<br />

por la GI-2630 hasta Oñati. Continuar por<br />

la GI-3591 hacia el santuario de Arantzazu<br />

hasta encontrar en la carretera la zona de<br />

aparcamiento de Kortakogain.<br />

PR ikurra<br />

Marca de PR<br />

© Basquetour<br />

❯ ITINERARIO<br />

Aparcamiento de Kortakogain, Arrola,<br />

Karoigain, río Arantzazu, Molino de Akuegi,<br />

aparcamiento de Kortakogain.<br />

❯ LUGAR<strong>ES</strong> DE INTERÉS<br />

Artxui, caseríos de Arrola, puente de Iritegi,<br />

caseríos y caleros de Gesaltza.<br />

❯ D<strong>ES</strong>CRIPCIÓN DE LA RUTA<br />

Este asequible recorrido nos descubrirá los<br />

otros muchos lugares de interés que<br />

esconde Arantzazu, además de su basílica;<br />

entre otros, los caseríos de Arrola de los<br />

siglos XVIII-XIX, el vigor erosivo del río<br />

Arantzazu y el aprovechamiento de sus<br />

aguas, o la antigua venta del camino de<br />

Arantzazu, conocida como los caseríos de<br />

Gesaltza.<br />

ARANTZAZU, BIDE EZKUTUA<br />

ARANTZAZU, EL CAMINO OCULTO<br />

❯ ACC<strong>ES</strong>O<br />

Desde Donostia-San Sebastián por la A-8 y<br />

desvío por la A-1 en Eibar hasta<br />

Arrasate-Mondragón o bien por la N-I y<br />

salida en Beasain por la GI-632 hasta<br />

Bergara. Desde Arrasate-Mondragón<br />

continuar por la GI-627 y tomar el desvío<br />

por la GI-2630 hasta Oñati. Continuar por<br />

la GI-3591 hasta el santuario de Arantzazu.<br />

❯ ITINERARIO<br />

Santuario de Arantzazu, Iturrigorri, Cuadra<br />

de Arriona, Santuario de Arantzazu.<br />

❯ LUGAR<strong>ES</strong> DE INTERÉS<br />

Santuario de Arantzazu, centro cultural<br />

Gandiaga Topagunea, Bellotza.<br />

❯ D<strong>ES</strong>CRIPCIÓN DE LA RUTA<br />

Atravesando los parajes de<br />

inconmensurable belleza que nos ofrece el<br />

Parque Natural de Aizkorri-Aratz,<br />

descubriremos una ruta que, sin apenas<br />

dificultad, nos mostrará los recónditos y<br />

escondidos tesoros de Arantzazu, casas y<br />

posadas históricas, fuentes ferruginosas,<br />

restos prehistóricos …nos encontramos en<br />

el Camino oculto…<br />

PR-GI-106<br />

❯ SARBIDEA<br />

Donostiatik abiatuta, A-8 hartuko dugu eta,<br />

ondoren, Eibarren A-1, Arrasateraino iritsi<br />

arte; bestela, N-I hartu eta Beasainen<br />

aterako gara, GI-632 errepidean barrena<br />

Bergararaino iristeko. GI-627n egingo dugu<br />

aurrera Arrasatera iritsi arte (Terrajera<br />

kalea)<br />

❯ IBILBIDEA<br />

Arrasate, Bedoña, Larrino, Urkuluko<br />

Urtegia, Urruxolako Mendatea, Arantzazuko<br />

Santutegia.<br />

❯ TOKI INTER<strong>ES</strong>GARRIAK<br />

Bedoña, Larrino, Urkuluko urtegia.<br />

Aizkorri-Aratz parke naturala, Urruxola,<br />

Arrikrutz, Arantzazuko Santutegia.<br />

❯ IBILBIDEAREN D<strong>ES</strong>KRIBAPENA<br />

Arrasate eta Arantzazuko monasterioaren<br />

arteko erromesbideak Udalatx, Anboto eta<br />

Aloña gailur arrokatsuen gaineko ikuspegi<br />

zoragarriak eskainiko dizkigu. 16 km-ko<br />

ibilbidean barrena, arkitektura<br />

erromanikoaren aztarna bikainak ikusiko<br />

ditugu (Bedoñako eliza, esaterako), bai eta<br />

herri-arkitekturaren adibideak ere:<br />

konparazio batera, Urkuluko urtegiaren<br />

gainean dauden 16 baserriak. Toki-izenak<br />

adierazten duen bezala, Arrikrutzen galtzada<br />

zaharren bidegurutzea aurkituko dugu, eta<br />

inguru haietan ere aspaldi-aspaldiko<br />

baserriak daude zutik. Ibilbide luzea eta<br />

maldatsua da; beraz, ahalegin handia egin<br />

beharko dugu bere osoan egiteko.<br />

5 GOMIZTEGI<br />

❯ SARBIDEA<br />

Donostiatik abiatuta, A-8 hartuko dugu eta,<br />

ondoren, Eibarren A-1, Arrasateraino iritsi<br />

arte; bestela, N-I hartu eta Beasainen<br />

aterako gara, GI-632 errepidean barrena<br />

Bergararaino iristeko. Arrasatetik, jarraitu<br />

GI-627n barrena eta hartu GI-2630<br />

errepidea Oñatiraino iritsi arte. Gero,<br />

GI-3591 errepidean Arantzazuraino<br />

jarraituko dugu, ibilbidearen hasiera baita.<br />

❯ IBILBIDEA<br />

Arantzazu-Gomiztegiko Artzain Eskola.<br />

❯ TOKI INTER<strong>ES</strong>GARRIAK<br />

Arantzazuko Santutegia, Gandiaga<br />

Topagunea, Gomiztegiko Artzain Eskola.<br />

❯ D<strong>ES</strong>CRIPCIÓN DE LA RUTA<br />

Ibilbide erraza da eta interes historiko<br />

handia du. Aizkorri-Aratz parke naturalaren<br />

bihotzean dago eta Arantzazuko<br />

Santutegiaren eta Gomiztegi baserriaren<br />

arteko bidea egiten du. Baserri hori, gaur<br />

egun, artzain eskola da. Bidea egokitua dago<br />

eta horrek ibilbide alternatiboa eskaintzen<br />

die Santutegiraino joaten direnei; Inguru<br />

menditsu paregabea gozatzeko aukera<br />

ERROM<strong>ES</strong>BIDEA<br />

CAMINO DE PEREGRINOS<br />

❯ ACC<strong>ES</strong>O<br />

Desde Donostia-San Sebastián por la A-8 y<br />

desvío por la A-1 en Eibar hasta<br />

Arrasate-Mondragón o bien por la N-I y<br />

salida en Beasain por la GI-632 hasta<br />

Bergara. Continuar por la GI-627 hasta<br />

Arrasate-Mondragón (calle Zerrajera).<br />

❯ ITINERARIO<br />

Arrasate-Mondragón, Bedoña, Larrino,<br />

Pantano de Urkulu, Puerto de Urruxola,<br />

Santuario de Arantzazu.<br />

❯ LUGAR<strong>ES</strong> DE INTERÉS<br />

Bedoña, Larrino, embalse de Urkulu. Parque<br />

natural de Aitzkorri-Aratz, Urruxola,<br />

Arrikrutz, Santuario de Arantzazu.<br />

❯ D<strong>ES</strong>CRIPCIÓN DE LA RUTA<br />

El camino de peregrinos entre Arrasate y el<br />

monasterio de Arantzazu nos otorgará<br />

maravillosas vistas de las rocosas cimas de<br />

Udalatx, Anboto y Aloña. Sus 16 km de<br />

recorrido permiten reconocer interesantes<br />

restos de la arquitectura románica como la<br />

iglesia de Bedoña, y popular, con los 16<br />

caseríos situados sobre el pantano de<br />

Urkulu. En Arrikrutz, como indica su<br />

topónimo, encontraremos el cruce de<br />

antiguas calzadas sobre las que se yerguen<br />

históricos caseríos. Hemos de considerar<br />

que el trazado nos exigirá, por su longitud y<br />

desnivel, un esfuerzo nada desdeñable.<br />

Urkuliko urtegia<br />

Embalse de Urkulu<br />

© Basquetour<br />

IBILBIDE EGOKITUA<br />

SENDERO ADAPTADO<br />

❯ ACC<strong>ES</strong>O<br />

Desde Donostia-San Sebastián por la A-8 y<br />

desvío por la A-1 en Eibar hasta<br />

Arrasate-Mondragón o bien por la N-I y<br />

salida en Beasain por la GI-632 hasta<br />

Bergara. Desde Arrasate-Mondragón<br />

continuar por la GI-627 y tomar el desvío<br />

por la GI-2630 hasta Oñati. Continuar por<br />

la GI-3591 hasta Arantzazu, punto de<br />

partida del itinerario.<br />

❯ ITINERARIO<br />

Arantzazu- Escuela de pastores de<br />

Gomiztegi.<br />

❯ LUGAR<strong>ES</strong> DE INTERÉS<br />

Santuario de Arantzazu, Gandiaga<br />

Topagunea, escuela de pastores de<br />

Gomiztegi.<br />

❯ D<strong>ES</strong>CRIPCIÓN DE LA RUTA<br />

Este sendero accesible y de gran interés<br />

histórico, situado en el corazón del parque<br />

natural Aizkorri-Aratz, traza el antiguo<br />

camino entre el Santuario de Arantzazu y<br />

el caserío Gomiztegi, actual escuela de<br />

pastores. La adaptación del camino permite<br />

un recorrido alternativo a las personas que<br />

se acercan al Santuario, cediendo el disfrute<br />

de un entorno montano inigualable.<br />

Kilometro gutxitan...<br />

❯ Oñati<br />

Euskal Errenazimenduaren adibiderik<br />

gorena da. Hiriak bere Unibertsitateari<br />

lotutako hainbat eraikin ditu, bai eta hainbat<br />

jauregi adierazgarri eta monasterio<br />

nabarmen ere. Euskadiko bihotzean<br />

kokatua, ibar ederrean dago, mendi-magal<br />

berdez eta kareharrizko puska izugarriez<br />

inguratuta: Aloñakoa, adibidez. Argibideak,<br />

www.oinati.org.<br />

❯ Oñati-Arrikrutzeko kobak<br />

Arantzazuko Santutegitik hurbil eta<br />

Aizkorriko mendigunearen muinean,<br />

modelatu karstiko ikusgarria dago, lurpeko<br />

urek denboraren joanean kareharrizko<br />

ingurune hautsian egindako lanaren<br />

ondorioz. Kobak erakargarriak dira<br />

historiari, etnografiari, geologiari eta arlo<br />

mineralari begira, eta hori guztia ezagutzeko<br />

aukera badago bisita gidatuen bidez.<br />

Argibideak, www.oinati.org eta<br />

arrikrutz@oinati.org.<br />

❯ Aizkorri-Aratz Parke Naturala<br />

Gipuzkoa eta Araba artean kokatua, Parke<br />

Naturalak 16.000 hektarea ditu<br />

luze-zabaleran, eta Euskadiko ingurunerik<br />

menditsuenetakoa da. Naturgune aberats<br />

honetan espezie babestu asko bizi dira eta<br />

20 gunek baino gehiagok interes ekologiko<br />

berezia dute. Argibideak,<br />

www.turismodebagoiena.com.<br />

❯ Ibarraundi Museoa (Eskoriatza)<br />

Gizateriaren bilakaera osoa bilduta dago,<br />

historiaurretik hasi aro digitaleraino.<br />

Diziplinarteko museoa da eta xede<br />

pedagogikoa du. Eskoriatzako Ibarraundi<br />

Museoa, jolasen eta jardueren bitartez<br />

ikasteko eta aurkitzeko gonbidapen bat da.<br />

Argibideak, www.eskoriatza.net eta<br />

www.turismodebagoiena.com.<br />

❯ Gatz Museoa (Leintz-Gatzaga)<br />

Mendez mende gatza egiteko erabili diren<br />

instalazioetan kokatua, museoak gatz<br />

ekoizleen historia jakiteko aukera ematen<br />

du gatza erauzten zen tokian bertan.<br />

Argibideak, www.leintzgatzaga.com.<br />

❯ Vitoria-Gasteiz<br />

Erdi Aroko hirigunea, katedrala eta eraztun<br />

berdea. Euskadiko hiriburua da. Gasteizek<br />

ondare aberatsa eta hirigintza moderno,<br />

planifikatu eta atsegina uztartu ditu.<br />

“Zaharberritze irekian” dagoen Katedral<br />

Zaharraz gainera, bestelakoak ere<br />

nabarmendu behar dira: katedrala<br />

birmoldatzeko lanak, mundu osoan famatu<br />

baitira, eta era berean, Euskadin parerik ez<br />

duen gune historiko adierazgarria. Euskal<br />

hiri honek harrotasunez agertzen du<br />

herritar bakoitzeko berdegune-indizerik<br />

handienetakoa duela Europa osoan.<br />

Argibideak, www.vitoria-gasteiz.org webean.<br />

❯ Artium Museoa<br />

Vitoria-Gasteiz. Arte Garaikideko Euskal<br />

Zentro-Museoa, Gasteizen. Begirada zabala<br />

eskaintzen die Euskal Herriko nahiz<br />

kanpoko pinturari, eskulturari, argazkiari eta<br />

bideoari. Bisitatu beharreko zentroa da, arlo<br />

horietako azken joeren berri izateko.<br />

Argibideak, www.artium.org.<br />

A pocos kilometros...<br />

❯ Oñati<br />

Máximo ejemplo del renacimiento vasco,<br />

esta ciudad conserva varios edificios<br />

vinculados a su Universidad, además de<br />

emblemáticos palacios y representativos<br />

monasterios. Enclavada en el corazón de<br />

Euskadi, ocupa un magnífico valle rodeado<br />

de verdes laderas e imponentes moles<br />

calcáreas como la de Aloña. Más<br />

información en www.oinati.org.<br />

❯ Cuevas de Oñati-Arrikrutz<br />

En las proximidades del Santuario de<br />

Arantzazu y en las entrañas del macizo de<br />

Aizkorri encontramos un imponente<br />

modelado kárstico fruto de la actividad de<br />

las aguas subterráneas sobre un medio<br />

calizo fracturado. El atractivo histórico,<br />

etnográfico, geológico y mineral que se da<br />

cita en su interior permite ser conocido a<br />

través de visitas guiadas. Más información<br />

en la web www.oinati.org y<br />

arrikrutz@oinati.org.<br />

❯ Parque Natural de Aizkorri-Aratz<br />

Emplazado entre Gipuzkoa y Alava, este<br />

Parque Natural de 16.000 hectáreas, es<br />

una de las zonas más montañosas de<br />

Euskadi. En este rico entorno natural<br />

habitan numerosas especies protegidas y se<br />

hallan más de 20 puntos de especial<br />

interés ecológico. Más información en<br />

www.turismodebagoiena.com.<br />

❯ Museo Ibarraundi (Eskoriatza)<br />

Toda la evolución de la humanidad, desde la<br />

prehistoria hasta la era digital, es abordada<br />

en un museo interdisciplinar con vocación<br />

pedagógica. El Museo Ibarraundi de<br />

Eskoriatza invita a descubrir y a aprender<br />

mediante juegos y actividades. Más<br />

información en www.eskoriatza.net y<br />

www.turismodebagoiena.com.<br />

❯ Museo de la Sal (Leintz-Gatzaga)<br />

Ubicado en las instalaciones utilizadas<br />

durante siglos para la producción de sal,<br />

este museo permite conocer la historia de<br />

los productores de sal en el mismo lugar<br />

donde se extraía. Más información en la<br />

web www.leintzgatzaga.com.<br />

❯ Vitoria-Gasteiz<br />

Su casco medieval, la catedral y su anillo<br />

verde. Capital del País Vasco, más que su<br />

Catedral Vieja “abierta por obras” por sus<br />

labores de remodelación que han dado la<br />

vuelta al mundo, y su emblemático casco<br />

histórico único en Euskadi, Vitoria-Gasteiz es<br />

una ciudad con un rico patrimonio y un<br />

urbanismo moderno, planificado y amable.<br />

Esta ciudad vasca presume además de<br />

poseer uno de los mayores índices de<br />

espacios verdes por ciudadano de toda<br />

Europa. Más información en la web<br />

www.vitoria-gasteiz.org.<br />

❯ Museo Artium<br />

En Vitoria-Gasteiz. Centro-Museo Vasco de<br />

Arte Contemporáneo, en Vitoria-Gasteiz.<br />

Ofrece una amplia mirada a la pintura,<br />

escultura, fotografía y video tanto vascas<br />

como foráneas. Se trata de una visita<br />

obligada para conocer lo último en estas<br />

disciplinas. Más información en la web<br />

www.artium.org.<br />

www.senderismoeuskadi.net<br />

Aizkorriko mendilerroa<br />

Sierra de Aitzkorri<br />

© Basquetour<br />

A-1<br />

A-68<br />

>> Madril / Madrid >> Logroño<br />

Oinez Urdaibain barrena<br />

Caminando por Urdaibai<br />

Oinez Arabazo Mendialdean barrena<br />

A pie por la Montaña Alavesa<br />

GR-38, Ardoaren eta arrainaren ibilbidea<br />

GR-38, Ruta del Vino y del Pescado<br />

GR-120, Hiru Tenpluen Ibilbidea<br />

GR-120, Ruta de los Tres Templos<br />

Peñacerrada<br />

Beste ibilbide batzuk Euskadin<br />

Otros senderos en Euskadi<br />

A-2124<br />

Laguardia<br />

A-124<br />

Oyón-Oion<br />

ARABAKO MENDIALDEA<br />

MONTAÑA ALAV<strong>ES</strong>A<br />

Deskargatu GPS ibilbideak .gpx<br />

formatuan edo fitxa teknikak<br />

ibilbiden deskripzioarekin eta<br />

mapak .pdf formatuan<br />

Descarga de rutas para el GPS<br />

en formato .gpx o las fichas<br />

técnicas con la descripción de<br />

las rutas en formato .pdf<br />

Atseden bat hartzen<br />

Tomando un descanso<br />

© Basquetour<br />

Bidea ezkututa<br />

El Camino oculto<br />

© Basquetour<br />

Larratzea Aizkorrin<br />

Pastoreo en Aitzkorri<br />

© Basquetour


Ostatuak<br />

Alojamientos<br />

Turismo aktibo<br />

Turismo activo<br />

❯ AKTIBA<br />

Euskal Autonomia Erkidegoko turismo aktiboko enpresen elkartea.<br />

Asociación de empresas de turismo activo del País Vasco.<br />

T. 944 389 868<br />

W. www.aktiba.info<br />

❯ EN MEDIO SEGWAY<br />

Arrasate-Mondragón (Gipuzkoa)<br />

T. 943 796 720 M. 617 469 546 E. en-medio@en-medio.com<br />

W. www.en-medio.com<br />

❯ PAINTBALL ARRASATE<br />

Arrasate-Mondragón (Gipuzkoa)<br />

M. 696 379 366 E. info@arrasatepaintball.com<br />

W. www.arrasatepaintball.com<br />

www.turismodebagoiena.com<br />

Informazio guneak<br />

Puntos de información<br />

Ibilbideak eta ibilaldiak Debagoienan barrena<br />

Rutas y paseos por Debagoiena<br />

Ibarraundi museoa<br />

Museo Ibarraundi<br />

Oñati<br />

Turismo Kalitatearen Kompromiso Aitortzearekin establezimendua<br />

Establecimiento con Reconocimiento de Compromiso con la Calidad Turística<br />

Debagoieneko informazio eta interpretazio zentroa<br />

Centro de Información e interpretación de Debagoiena<br />

Santuario de Arantzazu, Oñati (Gipuzkoa)<br />

Santuario de Arantzazu, Oñati (Gipuzkoa)<br />

T. 943 718 911 / 943 796 463 E. turismo@debagoiena.net<br />

W. www.turismodebagoiena.com<br />

Oñatiko turismo bulegoa<br />

Oficina de turismo de Oñati<br />

San Juan 14, Oñati (Gipuzkoa)<br />

San Juan 14, Oñati (Gipuzkoa)<br />

T. 943 783 453 E. turismo@oinati.org<br />

W. www.oinati.org<br />

Bergarako turismo bulegoa<br />

Oficina de turismo de Bergara<br />

Martin Agirre 1, Bergara (Gipuzkoa)<br />

Martin Agirre 1, Bergara (Gipuzkoa)<br />

T. 943 779 128 E. turismo@bergara.net<br />

W. www.bergara.es<br />

Eskoriatzako turismo bulegoa<br />

Oficina de turismo de Eskoriatza<br />

Intxaurtxueta z/g, Eskoriatza (Gipuzkoa)<br />

Intxaurtxueta s/n, Eskoriatza (Gipuzkoa)<br />

T. 943 715 453 E. ibarraundi@eskoriatza.net<br />

W. www.eskoriatza.net<br />

DEBAGOIENA<br />

0<br />

0,5 1 1,5<br />

2 km<br />

1<br />

Oñati-Arrikrutzeko kobak<br />

Cuevas de Oñati-Arrikrutz<br />

4<br />

2<br />

5<br />

Aizkorri-Aratz Parke Naturala<br />

Parque Natural de Aitzkorri-Aratz<br />

Kalitate handiko ostatuak<br />

Alojamientos de calidad<br />

© Basquetour<br />

Leintz-Gatzagako turismo bulegoa<br />

Oficina de turismo de Leintz-Gatzaga<br />

Plaza San Miguel 3, Leintz-Gatzaga (Gipuzkoa)<br />

Plaza San Miguel 3, Leintz Gatzaga (Gipuzkoa)<br />

T. 665 739 549 E. labidea@euskalnet.net<br />

W. www.leintzgatzaga.com<br />

#<br />

2<br />

3<br />

Ibilbidea<br />

Ruta<br />

Zailtasuna<br />

Dificultad<br />

Distantzia<br />

Distancia<br />

Desnibel<br />

Desnivel<br />

Denbora<br />

Tiempo<br />

URAREN IBILBIDEA<br />

1 PR-GI-102 SENDA DEL AGUA<br />

12,1 km 540 m 4:00<br />

PR-GI-104<br />

PR-GI-105<br />

KORTAKOGAIN. ARANTZAZUKO<br />

BASERRIETAN BARRENA<br />

KORTAKOGAIN. POR LOS<br />

CASERÍOS DE ARANTZAZU<br />

ARANTZAZU,<br />

BIDE EZKUTUA<br />

ARANTZAZU,<br />

EL CAMINO OCULTO<br />

5,8 km 122 m 1:30<br />

7,1 km 294 m 2:30<br />

3<br />

4<br />

PR-GI-106<br />

ERROM<strong>ES</strong>BIDEA<br />

CAMINO DE PEREGRINOS<br />

16 km 939 m 5:00<br />

5<br />

IBILBIDE EGOKITUA<br />

GOMIZTEGI SENDERO ADAPTADO<br />

1,8 km 26 m 1:00<br />

Mapa: Geotech S.L. [www.geotech.es]<br />

PR<br />

GI-102<br />

Uraren ibilbidea<br />

La senda del agua<br />

12,1 km<br />

Bidea ezkututa ezagutuz<br />

Descubriendo el camino oculto<br />

© Basquetour<br />

Ibilbidearen<br />

jarraipena<br />

Continuidad<br />

del sendero<br />

PR seinaleztapena<br />

Señalización de PR<br />

Norabidearen<br />

bat-bateko aldaketa<br />

Cambio brusco<br />

de dirección<br />

Sinbologia<br />

Simbología<br />

Norabide<br />

aldaketa<br />

Cambio<br />

de dirección<br />

Norabide<br />

okerra<br />

Dirección<br />

equivocada<br />

Legenda<br />

Leyenda<br />

PR ibilbidea<br />

Sendero PR<br />

Abiapunta / Helmuga<br />

Salida / Llegada<br />

Interes duen tokia<br />

Punto de interés<br />

Parke Naturala<br />

Parque Natural<br />

Basoa<br />

Bosque<br />

Gomendagarria da mendi-ibilirako<br />

arropa eta bota egokiak erabiltzea,<br />

bai eta urtaroan urtarokoa<br />

erabiltzea ere.<br />

Komeni da beti janari zerbait eta ura<br />

eramatea, bai eta zer eguraldi egingo<br />

duen jakitea ere.<br />

Oso garrantzitsua da bertan bizi<br />

direnek, etorriko diren bisitariek eta<br />

natur inguruneak berak kexurik ez<br />

izatea gure ibilian erakutsi dugun<br />

portaeraz; beraz, itxi zeharkatzen<br />

dituzun atakak, ez zapaldu alor eta<br />

soroak, ez bota zure zaborrak<br />

ingurunean, ez eragozpenik sortu<br />

abereei, ez egin surik eta ez egin<br />

zaratarik.<br />

Gomendioak<br />

Recomendaciones<br />

Se recomienda el uso de botas y<br />

ropa adecuada a la actividad del<br />

senderismo así como adaptada a la<br />

época en la que nos encontremos.<br />

Es conveniente llevar siempre agua,<br />

algo de comida e informarse sobre<br />

las condiciones meteorológicas.<br />

Es de suma importancia que la<br />

población residente, los futuros<br />

visitantes y el propio medio natural<br />

no lamenten nuestro paso por sus<br />

caminos y sendas; por ello cierra los<br />

portillos que encuentres a tu paso,<br />

no pises las parcelas cultivadas, no<br />

viertas tus residuos al medio, no<br />

molestes al ganado, no hagas fuego<br />

y evita los ruidos molestos.<br />

Arrikrutzeko kobazuloak<br />

Cuevas de Arrikrutz<br />

© Basquetour<br />

www.paisvascoturismo.net www.turismodebagoiena.com www.senderismoeuskadi.net<br />

Larrialdiak 112 Emergencias

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!