Situación Epidemiológica de Rabia en Honduras.pdf
Situación Epidemiológica de Rabia en Honduras.pdf
Situación Epidemiológica de Rabia en Honduras.pdf
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Situación epi<strong>de</strong>miológica<br />
<strong>de</strong> la rabia <strong>en</strong> <strong>Honduras</strong><br />
Dra Reina Teresa Velásquez<br />
Programa Control <strong>de</strong> Zoonosis<br />
Tegucigalpa ,<strong>Honduras</strong> 12 Julio 2012
Introducción<br />
‣ En <strong>Honduras</strong> se ati<strong>en</strong><strong>de</strong>n anualm<strong>en</strong>te<br />
alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 5,000 personas agredidas<br />
por animales transmisores <strong>de</strong> rabia<br />
‣ El 97% <strong>de</strong> las agresiones que se ati<strong>en</strong><strong>de</strong>n<br />
son causadas por perros<br />
‣ El 10% <strong>de</strong> las personas agredidas que se<br />
ati<strong>en</strong><strong>de</strong>n recib<strong>en</strong> profilaxis antirrábica
Situación epi<strong>de</strong>miológica <strong>de</strong> la<br />
rabia <strong>en</strong> <strong>Honduras</strong><br />
‣ El último caso <strong>de</strong> rabia humana se había<br />
pres<strong>en</strong>tado <strong>en</strong> el año 2000<br />
‣ No t<strong>en</strong>íamos casos <strong>de</strong> rabia canina<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> el año 2004<br />
‣ Durante los meses <strong>de</strong> junio a agosto <strong>de</strong>l<br />
2008 se a pres<strong>en</strong>to el resurgimi<strong>en</strong>to <strong>en</strong><br />
perros notificándose casos <strong>de</strong> rabia<br />
canina <strong>en</strong> los <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>:<br />
Comayagua, La Paz, Intibuca y Valle
Situación epi<strong>de</strong>miológica
Tabla No.1 Casos <strong>de</strong> rabia según especie, <strong>Honduras</strong> 2003-2012*<br />
Años Humana Canina<br />
Oras<br />
Especies<br />
2003 0 8 2<br />
2004 0 0 1<br />
2005 0 0 1<br />
2006 0 0 0<br />
2007 0 0 0<br />
2008 0 18 1<br />
2009 1 25 0<br />
2010 0 6 0<br />
2011 0 29 9<br />
2012 0 16 0<br />
* Hasta semana No 26<br />
Fu<strong>en</strong>te: I.H.I.M.V
Tabla No. 2. Casos <strong>de</strong> <strong>Rabia</strong> por Departam<strong>en</strong>to,<br />
<strong>Honduras</strong> año 2008<br />
Departam<strong>en</strong>to Municipio Especie No Casos<br />
Lamaní Canino 2<br />
Comayagua<br />
(10)<br />
Comayagua Canino 4<br />
Villa San Antonio Canino 2<br />
San Sebastián Canino 1<br />
Intibuca<br />
(2)<br />
La Paz<br />
C5)<br />
Colomoncagua Canino 1<br />
Concepción Canino 1|<br />
La Paz Canino 2<br />
Cane Canino 1<br />
San Juan Canino 2<br />
Valle (2) Nacaome Canino 2<br />
Atlántida (1) Esparta Bovino 1<br />
Total <strong>de</strong> casos confirmados 19 (1 Bovino, 18 perros)<br />
Fu<strong>en</strong>te: I.H.I.M.V
Tabla No 3. Casos <strong>de</strong> <strong>Rabia</strong> por Departam<strong>en</strong>to,<br />
<strong>Honduras</strong> año 2009<br />
Departam<strong>en</strong>to Municipio Especie No<br />
Casos<br />
Comayagua<br />
Intibuca<br />
Ajuterique Canino 2<br />
Comayagua Canino/Humano 9<br />
Villa San Antonio Canino 1<br />
Lamanií Canino 1<br />
LejamanÍ Canino 1<br />
Camasca Canino 5<br />
San Antonio Canino 1<br />
Concepción Canino 4<br />
La Paz La Paz Canino 2<br />
Total <strong>de</strong> casos confirmados 26 (1 Humano, 25 perros)<br />
Fu<strong>en</strong>te: I.H.I.M.V
Tabla 4. Casos <strong>de</strong> <strong>Rabia</strong> por Departam<strong>en</strong>to,<br />
<strong>Honduras</strong> año 2010<br />
Departam<strong>en</strong>to Municipio Especie No<br />
Casos<br />
Comayagua Comayagua Canino 2<br />
Intibuca<br />
Yamaranguila Canino 1<br />
San Juan Canino 1|<br />
Valle Alianza Canino 1<br />
Yoro Progreso Canino 1<br />
Total <strong>de</strong> casos confirmados 6<br />
Fu<strong>en</strong>te: I.H.I.M.V
Tabla 5. Casos <strong>de</strong> <strong>Rabia</strong> por Departam<strong>en</strong>to, <strong>Honduras</strong><br />
año 2011<br />
Departam<strong>en</strong>to Municipio Especie No<br />
Casos<br />
Comayagua Comayagua Canino 5<br />
Ojos <strong>de</strong> agua Canino 1<br />
Cortés Puerto Cortes Canino 5<br />
Yoro Progreso Canino 3<br />
El Negrito Canino 6<br />
Valle Aramecina Canino 1<br />
Fco Morazán Distrito C<strong>en</strong>tral Murciélago 1<br />
Atlántida Arizona Bovino 6<br />
Total <strong>de</strong> casos confirmados 26 (19 perros,1 murciélago,6 bovinos)<br />
Fu<strong>en</strong>te: I.H.I.M.V
Tabla 6. Casos <strong>de</strong> <strong>Rabia</strong> por Departam<strong>en</strong>to, <strong>Honduras</strong><br />
año 2012<br />
Departam<strong>en</strong>to Municipio Especie No<br />
Casos<br />
Comayagua Comayagua Canino 1<br />
Ajuterique Canino 1<br />
Cortés Puerto Cortes Canino 3<br />
Omoa Canino 4<br />
Choloma Canino 1<br />
Yoro El Progreso Canino 5<br />
Yoro Canino 1<br />
Total <strong>de</strong> casos confirmados 16 (16 perros)<br />
Fu<strong>en</strong>te: I.H.I.M.V
Grafico No.1 Casos <strong>de</strong> rabia notificados, <strong>Honduras</strong> 2008-2012
CASOS<br />
CASOS<br />
1.2<br />
1.2<br />
1<br />
1<br />
0.8<br />
0.8<br />
0.6<br />
0.6<br />
Gráfico 2. 1. Inci<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> rabia humana x 100,000 hab,<br />
<strong>Honduras</strong> periodo 2000-2012<br />
2000-2011<br />
TASA<br />
TASA<br />
0.01<br />
0.01<br />
0.01<br />
0.01<br />
0.01<br />
0.01<br />
0.01<br />
0.01<br />
0.4<br />
0.4<br />
0.2<br />
0.2<br />
0<br />
0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012<br />
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011<br />
CASOS 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0<br />
CASOS 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 TASA 0.01 0.00 0.00 0 0 0 0 0 0 0.01 0 0 0<br />
TASA 0.01 0.00 0.00 0 0 0 0 0 0 0.01 0 0.00<br />
0.00<br />
0.00<br />
0.00<br />
0.00<br />
0.00<br />
Fu<strong>en</strong>te:RAB-05B
CASOS<br />
35<br />
Grafico No. 3<br />
Inci<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> <strong>Rabia</strong> Canina x 100,000 perros <strong>Honduras</strong>,<br />
periodo 2000-2012<br />
TASA<br />
3<br />
30<br />
2.5<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
A Ñ OS<br />
0<br />
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012<br />
C A SOS 15 16 5 8 0 0 0 0 18 25 6 29 16<br />
T A SA 2.2 2.3 0.68 0.9 0 0 0 0 2.04 2.65 0.61 2,90 1,00<br />
2<br />
1.5<br />
1<br />
0.5<br />
0<br />
Fu<strong>en</strong>te:RAB-05B
Activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Prev<strong>en</strong>ción y Control
Activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Prev<strong>en</strong>ción y Control<br />
1. At<strong>en</strong>ción a personas agredidas por animales<br />
transmisores <strong>de</strong> rabia<br />
• Profilaxis pre exposición<br />
• Profilaxis Pos exposición<br />
• Biológico antirrábico tipo CRL<br />
• Esquema pos- exposición 7 mas 3<br />
2. Control <strong>de</strong> rabia canina<br />
• Vacunación canina<br />
Campaña nacional <strong>de</strong> vacunación contra la rabia<br />
Vacunación sost<strong>en</strong>ida<br />
• Control <strong>de</strong> foco rábico<br />
3. Vigilancia epi<strong>de</strong>miológica<br />
• Subsistema <strong>de</strong> información<br />
• Vigilancia <strong>de</strong> laboratorio
Tabla No.7 At<strong>en</strong>ción a personas agredidas por animales<br />
transmisores <strong>de</strong> rabia, <strong>Honduras</strong> 2003-2011.<br />
Indicadores<br />
AÑOS<br />
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011<br />
Personas agredidas 5,819 5,829 5,819 5,319 5,509 4,714 5,789 5,903 6,635<br />
Personas que<br />
inician profilaxis<br />
% Inician<br />
profilaxis<br />
Tasa <strong>de</strong> mor<strong>de</strong>dura<br />
X 10,000 han<br />
288 264 265 189 182 225 559 399 592<br />
5 4 5 3 3 5 10 6 8<br />
9 9 8 7 7 6 7 7 8<br />
Fu<strong>en</strong>te: Rab-05-B
Tabla No.8. Muestras <strong>en</strong>viadas para diagnostico <strong>de</strong> rabia,<br />
<strong>Honduras</strong> 2003-2012*<br />
Indicadores 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012<br />
Muestras 132 59 56 59 82 87 117 116 230 102<br />
Positivas 10 1 1 0 0 19 26 6 38 16<br />
% <strong>de</strong><br />
Positividad<br />
7 1 1 0 0 21 22 5 16 15<br />
*Hasta semana No.26<br />
Fu<strong>en</strong>te: I.H.I.M.V
CANES VACUNADOS<br />
% DE COBERTURA<br />
Grafico No.4<br />
Cobertura <strong>de</strong> vacunación canina, <strong>Honduras</strong> periodo 2003-2012<br />
1200,000<br />
120<br />
1000,000<br />
100<br />
800,000<br />
80<br />
600,000<br />
60<br />
400,000<br />
40<br />
200,000<br />
20<br />
0<br />
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012<br />
0<br />
PERROS VACUNADOS 744,699 750,526 717,148 791,275 740,038 809,488 863,206 900,206 989,155 817,687<br />
% COBERTURA 93 89 85 90 84 92 91 92 97 75<br />
Fu<strong>en</strong>te:RAB-05B<br />
PERROS VACUNADOS<br />
AÑOS<br />
% COBERTURA
Limitantes<br />
‣Escaso presupuesto que dispone el programa<br />
‣El Programa <strong>de</strong> rabia no es una prioridad para la Secretaria <strong>de</strong><br />
Salud.<br />
‣El programa <strong>en</strong> las regiones es una responsabilidad casi exclusiva<br />
<strong>de</strong>l TSA.<br />
‣Exist<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> el país <strong>de</strong>l riesgo <strong>de</strong> rabia silvestre no habi<strong>en</strong>do<br />
acciones sost<strong>en</strong>idas <strong>de</strong> prev<strong>en</strong>ción y control.<br />
‣Se requiere <strong>de</strong> control <strong>de</strong> calidad externo <strong>de</strong>l biológico.<br />
‣Problemas con las pruebas para el diagnostico <strong>de</strong> rabia t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do<br />
que <strong>en</strong>viar al exterior para realizar caracterización viral.<br />
‣No se dispone <strong>de</strong> una red <strong>de</strong> frio para el manejo <strong>de</strong>l<br />
antirrábico canino<br />
biológico
Trabajando para hacer que la rabia<br />
sea historia <strong>en</strong> <strong>Honduras</strong>!