26.11.2014 Views

RM en la Enfermedad de Crohn Crónica

RM en la Enfermedad de Crohn Crónica

RM en la Enfermedad de Crohn Crónica

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>RM</strong> EN EL<br />

DIAGNÓSTICO DE<br />

LA ENFE<strong>RM</strong>EDAD<br />

DE CROHN<br />

Isabel P<strong>en</strong>a, María Ve<strong>la</strong>sco, Mónica Caba, Beatriz Bandrés,<br />

Alejandro Tejerina y Lour<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l Campo Val


GUIÓN<br />

Objetivos<br />

Revisión <strong>de</strong>l tema<br />

Conclusiones<br />

Bibliografía


OBJETIVOS<br />

Describir los hal<strong>la</strong>zgos <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>Enfermedad</strong> <strong>de</strong> <strong>Crohn</strong><br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> Enterografía por <strong>RM</strong><br />

Destacar <strong>la</strong>s v<strong>en</strong>tajas <strong>de</strong> esta técnica <strong>de</strong> imag<strong>en</strong> con<br />

respecto a <strong>la</strong>s técnicas preexist<strong>en</strong>tes<br />

Mostrar el protocolo utilizado <strong>en</strong> nuestro c<strong>en</strong>tro<br />

Ilustrar los hal<strong>la</strong>zgos con casos recogidos <strong>en</strong> los 2<br />

últimos años <strong>en</strong> nuestro c<strong>en</strong>tro


REVISIÓN DEL TEMA


ENFE<strong>RM</strong>EDAD DE CROHN<br />

Pue<strong>de</strong> afectar a todo el tubo digestivo<br />

Produce <strong>en</strong>grosami<strong>en</strong>to parietal: 3 capas (mucosa,<br />

submucosa y muscu<strong>la</strong>r)<br />

Afectación segm<strong>en</strong>taria <strong>de</strong>l intestino<br />

Ulceras profundas, est<strong>en</strong>osis, fístu<strong>la</strong>s, abscesos<br />

<strong>Enfermedad</strong> crónica con brotes <strong>de</strong> actividad


Dx <strong>Enfermedad</strong> <strong>de</strong> <strong>Crohn</strong>: Importancia<br />

Localización <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>en</strong>fermedad<br />

Ext<strong>en</strong>sión <strong>de</strong> <strong>la</strong> afectación<br />

Actividad <strong>de</strong> <strong>la</strong>s lesiones<br />

Pronóstico<br />

Tratami<strong>en</strong>to


EL “RETO” DEL ESTUDIO DEL INTESTINO DELGADO<br />

En <strong>la</strong> <strong>Enfermedad</strong> <strong>de</strong> <strong>Crohn</strong>, el intestino <strong>de</strong>lgado se afecta <strong>en</strong> un 70%. Existe<br />

una gran dificultad <strong>en</strong> el diagnóstico <strong>de</strong> afectación <strong>de</strong>l intestino <strong>de</strong>lgado <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

E. <strong>de</strong> <strong>Crohn</strong>. Hasta ahora <strong>la</strong>s técnicas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s que disponíamos eran <strong>la</strong><br />

<strong>en</strong>doscopia, con un 20% <strong>de</strong> <strong>en</strong>c<strong>la</strong>vami<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>la</strong>s áreas est<strong>en</strong>óticas, y el<br />

tránsito baritado, que sólo proporciona signos indirectos <strong>de</strong> afectación por <strong>la</strong><br />

<strong>en</strong>fermedad.<br />

LOCALIZACIÓN<br />

ACTIVIDAD


Dx <strong>Enfermedad</strong> <strong>de</strong> <strong>Crohn</strong>: Estado actual<br />

Clínica y exploración<br />

Analítica: WBC, tasa <strong>de</strong> sedim<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> los<br />

eritrocitos , PCR y orosomucoi<strong>de</strong><br />

Endoscopia: Difícil acceso, valoración <strong>de</strong> <strong>la</strong> mucosa<br />

Tránsito baritado: Estudio indirecto<br />

TC: Radiación, paci<strong>en</strong>tes jóv<strong>en</strong>es<br />

<strong>RM</strong>


Dx <strong>Enfermedad</strong> <strong>de</strong> <strong>Crohn</strong>: Estado actual<br />

<br />

<br />

<br />

No existe una prueba <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia o “Gold Standard” para<br />

valorar <strong>la</strong> actividad <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>en</strong>fermedad.<br />

En el mom<strong>en</strong>to actual <strong>la</strong> actividad se <strong>de</strong>termina integrando<br />

<strong>la</strong> clínica y exploración física, <strong>la</strong> analítica, <strong>la</strong> <strong>en</strong>doscopia<br />

(cuando es posible) y <strong>la</strong>s técnicas <strong>de</strong> imag<strong>en</strong>.<br />

Los marcadores <strong>de</strong> <strong>la</strong>boratorio han <strong>de</strong>mostrado una alta<br />

s<strong>en</strong>sibilidad <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>tección <strong>de</strong> los ev<strong>en</strong>tos agudos <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>en</strong>fermedad. La técnicas <strong>de</strong> imag<strong>en</strong> se utilizan para ratificar<br />

los hal<strong>la</strong>zgos <strong>de</strong> <strong>la</strong>boratorio.


<strong>RM</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>Enfermedad</strong> <strong>de</strong> <strong>Crohn</strong>: V<strong>en</strong>tajas<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Valora cambios <strong>de</strong> todos los estratos murales, no sólo <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

mucosa<br />

Determina <strong>la</strong>s áreas <strong>de</strong> est<strong>en</strong>osis <strong>de</strong> Intestino <strong>de</strong>lgado:<br />

gracias a <strong>la</strong> utilización <strong>de</strong> contraste oral: “<strong>RM</strong> Enterografía”<br />

Permite <strong>de</strong>tectar <strong>la</strong> exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> fístu<strong>la</strong>s y abscesos<br />

Valora <strong>la</strong> <strong>en</strong>fermedad perianal<br />

Es una técnica que no emite radiaciones ionizantes,<br />

importante <strong>en</strong> esta patología que afecta sobre todo a<br />

paci<strong>en</strong>tes jóv<strong>en</strong>es


<strong>RM</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>Enfermedad</strong> <strong>de</strong> <strong>Crohn</strong>: Actividad<br />

La <strong>RM</strong> sería útil <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>tección <strong>de</strong> <strong>la</strong> actividad <strong>de</strong><br />

los segm<strong>en</strong>tos inf<strong>la</strong>mados <strong>de</strong> intestino <strong>de</strong>lgado por<br />

su capacidad <strong>de</strong> <strong>de</strong>tectar el <strong>en</strong>grosami<strong>en</strong>to y el<br />

aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> captación mural intestinal, con o sin <strong>la</strong><br />

pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> alteraciones<br />

extraintestinales


PROTOCOLO<br />

Dist<strong>en</strong>sión intestinal con contraste oral<br />

Secu<strong>en</strong>cias pot<strong>en</strong>ciadas <strong>en</strong> T2: FIESTA (Fast Imaging<br />

Employing Steady-state Acquisition = Imag<strong>en</strong> rápida mediante<br />

adquisición <strong>de</strong> estado uniforme) <strong>en</strong> p<strong>la</strong>no coronal y axial.<br />

Secu<strong>en</strong>cias pot<strong>en</strong>ciadas <strong>en</strong> T1: Eco <strong>de</strong> gradi<strong>en</strong>te T1<br />

<strong>en</strong> p<strong>la</strong>no coronal<br />

Secu<strong>en</strong>cias tras gadolinio iv: Estudio dinámico <strong>en</strong><br />

varias fases


Dist<strong>en</strong>sión intestinal : Preparación <strong>de</strong>l intestino <strong>de</strong>lgado con<br />

una solución <strong>de</strong> 1400-1800ml <strong>de</strong> contraste oral no absorbible,<br />

iso-osmótico: polietil<strong>en</strong>glicol<br />

Buscapina antes <strong>de</strong>l estudio para minimizar los movimi<strong>en</strong>tos<br />

intestinales.<br />

Secu<strong>en</strong>cias pot<strong>en</strong>ciadas <strong>en</strong> T2 <strong>en</strong> p<strong>la</strong>no coronal y axial <strong>en</strong> <strong>la</strong>s que se observa una a<strong>de</strong>cuada<br />

dist<strong>en</strong>sión <strong>de</strong> <strong>la</strong>s asas <strong>de</strong> intestino <strong>de</strong>lgado


HALLAZGOS<br />

I. E. CROHN AGUDA = ACTIVA<br />

II. COMPLICACIONES EN LA E. DE CROHN AGUDA<br />

III. E. CROHN CRÓNICA


<strong>RM</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>Enfermedad</strong> <strong>de</strong> <strong>Crohn</strong> Aguda<br />

Grosor parietal ≥ 4mm<br />

Señal <strong>de</strong> <strong>la</strong> pared: Patrón <strong>en</strong> capas con<br />

hiperint<strong>en</strong>sidad <strong>en</strong> T2 <strong>de</strong> <strong>la</strong> submucosa<br />

Realce mural int<strong>en</strong>so difuso o <strong>en</strong> capas<br />

Aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> vascu<strong>la</strong>rización <strong>de</strong>l<br />

mes<strong>en</strong>terio<br />

Dynamic Contrast-Enhanced MRI of the Bowel Wall for Assessm<strong>en</strong>t of Disease Activity in <strong>Crohn</strong>’s Disease<br />

AJR 2006; 186:1384–1392<br />

MR Imaging Evaluation of the Activity of <strong>Crohn</strong>’s Disease. AJR 2001;177:1325–13


CAMBIOS AGUDOS<br />

A<br />

C<br />

En <strong>la</strong> secu<strong>en</strong>cia coronal T2 (Fig. A) se<br />

id<strong>en</strong>tifica un <strong>en</strong>grosami<strong>en</strong>to mural<br />

circunfer<strong>en</strong>cial <strong>de</strong>l ciego y <strong>de</strong> <strong>la</strong> porción<br />

distal <strong>de</strong>l ileon mostrando una señal<br />

ligeram<strong>en</strong>te hiperint<strong>en</strong>sa con respecto<br />

al músculo, <strong>en</strong> re<strong>la</strong>ción con e<strong>de</strong>ma<br />

mural. Tras <strong>la</strong> administración <strong>de</strong><br />

contraste intrav<strong>en</strong>oso se observa una<br />

int<strong>en</strong>sa captación <strong>de</strong> los segm<strong>en</strong>tos<br />

afectados (Fig. B coronal T1 y Fig. C<br />

coronal T1 postcontraste)<br />

B


CAMBIOS AGUDOS-SUBAGUDOS<br />

serosa<br />

mucos<br />

a<br />

A<br />

B<br />

Engrosami<strong>en</strong>to mural circunfer<strong>en</strong>cial <strong>de</strong> un segm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> ileon distal con patrón<br />

<strong>de</strong> señal ligeram<strong>en</strong>te hiperint<strong>en</strong>so con respecto al músculo <strong>en</strong> <strong>la</strong>s secu<strong>en</strong>cias T2<br />

(FIG. A). En <strong>la</strong> secu<strong>en</strong>cia coronal T1 postcontraste (Fig. B) se id<strong>en</strong>tifica un<br />

patrón <strong>de</strong> captación <strong>de</strong> contraste <strong>en</strong> capas (ampliación <strong>de</strong> <strong>la</strong> figura B) <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

mucosa y <strong>de</strong> <strong>la</strong> serosa e hipervascu<strong>la</strong>rización <strong>de</strong>l mes<strong>en</strong>terio (flecha b<strong>la</strong>nca)


CAMBIOS AGUDOS-SUBAGUDOS<br />

A B C<br />

Engrosami<strong>en</strong>to mural circunfer<strong>en</strong>cial <strong>de</strong>l ciego y <strong>de</strong> ileon distal con patrón <strong>de</strong><br />

señal ligeram<strong>en</strong>te hiperint<strong>en</strong>so con respecto al músculo <strong>en</strong> <strong>la</strong>s secu<strong>en</strong>cias T2<br />

(FIG. A). En <strong>la</strong> secu<strong>en</strong>cia coronal T1 postcontraste (Fig. C) se id<strong>en</strong>tifica una<br />

captación int<strong>en</strong>sa <strong>de</strong> contraste <strong>en</strong> <strong>la</strong> pared <strong>en</strong>grosada y una marcada<br />

hipervascu<strong>la</strong>rización <strong>de</strong>l mes<strong>en</strong>terio (flecha azul). La Fig. B correspon<strong>de</strong> a una<br />

secu<strong>en</strong>cia T1 coronal.


CAMBIOS AGUDOS-SUBAGUDOS<br />

A<br />

B C D<br />

Engrosami<strong>en</strong>to mural <strong>de</strong>l ileon distal con patrón <strong>de</strong> señal ligeram<strong>en</strong>te<br />

hiperint<strong>en</strong>so con respecto al músculo <strong>en</strong> <strong>la</strong>s secu<strong>en</strong>cias T2 (Fig.A) se id<strong>en</strong>tifica<br />

una captación progresiva <strong>de</strong> contraste con un patrón <strong>en</strong> capas (Fig B-D). En <strong>la</strong><br />

Fig. C se observa captación <strong>de</strong> <strong>la</strong> mucosa (flecha b<strong>la</strong>nca) y <strong>en</strong> <strong>la</strong> Fig. D a<strong>de</strong>más<br />

existe captación más tardía <strong>de</strong> <strong>la</strong> serosa (flecha azul)


CAMBIOS AGUDOS-SUBAGUDOS<br />

Imág<strong>en</strong>es <strong>de</strong> colonoscopia<br />

<strong>la</strong>rga realizada <strong>en</strong> nuestro<br />

c<strong>en</strong>tro al paci<strong>en</strong>te anterior. Se<br />

progresa hasta ciego y se<br />

atraviesa <strong>la</strong> válvu<strong>la</strong> ileocecal<br />

id<strong>en</strong>tificando el ileon terminal,<br />

que pres<strong>en</strong>ta una mucosa <strong>de</strong><br />

aspecto inf<strong>la</strong>matorio con<br />

úlceras p<strong>la</strong>nas (flecha b<strong>la</strong>nca)<br />

cubiertas <strong>de</strong> fibrina (flecha<br />

azul), con mucosa respetada:<br />

“patrón <strong>en</strong> empedrado” <strong>de</strong><br />

aspecto inf<strong>la</strong>matorio,<br />

compatible con ileitis por<br />

<strong>Enfermedad</strong> <strong>de</strong> <strong>Crohn</strong>


CAMBIOS AGUDOS-SUBAGUDOS<br />

B<br />

A<br />

C<br />

Entero<strong>RM</strong> <strong>en</strong> paci<strong>en</strong>te con colectomía <strong>de</strong>recha e iliotransversostomía por <strong>en</strong>fermedad <strong>de</strong><br />

<strong>Crohn</strong>. Se id<strong>en</strong>tifica un <strong>en</strong>grosami<strong>en</strong>to mural circunfer<strong>en</strong>cial <strong>de</strong>l ileon <strong>en</strong> <strong>la</strong> zona <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

anastomosis <strong>en</strong> <strong>la</strong>s secu<strong>en</strong>cias T2 (Fig. A y B, flechas azules), con int<strong>en</strong>sa captación <strong>de</strong> civ<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> pared y aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> vascu<strong>la</strong>rización mes<strong>en</strong>térica <strong>en</strong> <strong>la</strong> secu<strong>en</strong>cia T1 postcontraste<br />

(Fig. C, flecha b<strong>la</strong>nca). Estos hal<strong>la</strong>zgos son compatibles con recidiva aguda <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>en</strong>fermedad <strong>en</strong> el área <strong>de</strong> <strong>la</strong> anastomosis quirúrgica.


HALLAZGOS: <strong>Enfermedad</strong> <strong>de</strong> <strong>Crohn</strong> Aguda<br />

III. COMPLICACIONES<br />

Fístu<strong>la</strong>s:<br />

<strong>en</strong>terocutáneas, <strong>en</strong>tero<strong>en</strong>téricas, <strong>en</strong>terovesicales<br />

Abscesos-colecciones<br />

<strong>Enfermedad</strong> perianal


COMPLICACIONES: FÍSTULAS<br />

A<br />

A B C<br />

Se muestran una serie <strong>de</strong> imág<strong>en</strong>es <strong>de</strong> <strong>RM</strong> T2 <strong>en</strong> p<strong>la</strong>no coronal <strong>en</strong> <strong>la</strong>s que<br />

se visualizan varias asas <strong>de</strong> intestino <strong>de</strong>lgado que converg<strong>en</strong> y se<br />

comunican <strong>en</strong>tre sí: fístu<strong>la</strong> <strong>en</strong>tero<strong>en</strong>téricas y con <strong>la</strong> cúpu<strong>la</strong> vesical: fístu<strong>la</strong><br />

<strong>en</strong>terovesical.


COMPLICACIONES: FÍSTULAS<br />

Se muestra una imag<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>RM</strong>, secu<strong>en</strong>cia pot<strong>en</strong>ciada <strong>en</strong> T2, don<strong>de</strong> se<br />

muestra una comunicación <strong>en</strong>tre varios segm<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> asas <strong>de</strong> intestino<br />

<strong>de</strong>lgado que pres<strong>en</strong>tan un <strong>en</strong>grosami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> su pared. Se trata <strong>de</strong> una<br />

fístu<strong>la</strong> <strong>en</strong>tero<strong>en</strong>térica.


COMPLICACIONES: FÍSTULAS<br />

A B C<br />

D<br />

E<br />

F<br />

Se muestran una serie <strong>de</strong> imág<strong>en</strong>es <strong>de</strong> <strong>RM</strong> T1 postcontraste, <strong>en</strong> <strong>la</strong>s que se<br />

visualizan varias asas <strong>de</strong> intestino <strong>de</strong>lgado que converg<strong>en</strong> y se comunican<br />

<strong>en</strong>tre sí: fístu<strong>la</strong> interasas (flecha b<strong>la</strong>nca) y con <strong>la</strong> vejiga: fístu<strong>la</strong><br />

<strong>en</strong>terovesical (flecha azul), <strong>la</strong> cual se rell<strong>en</strong>a <strong>de</strong> contraste intrav<strong>en</strong>oso.


COMPLICACIONES: FÍSTULAS<br />

A<br />

B<br />

C<br />

D<br />

E<br />

F<br />

Se muestran una serie <strong>de</strong> imág<strong>en</strong>es <strong>de</strong> <strong>RM</strong> T1 postcontraste, <strong>en</strong> <strong>la</strong>s que se<br />

visualizan varias asas <strong>de</strong> intestino <strong>de</strong>lgado con <strong>en</strong>grosami<strong>en</strong>to e hipercaptación<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> pared, que converg<strong>en</strong> y se comunican <strong>en</strong>tre sí: fístu<strong>la</strong> <strong>en</strong>tero<strong>en</strong>térica<br />

(flecha azul). Una <strong>de</strong> el<strong>la</strong>s a<strong>de</strong>más, fistuliza a <strong>la</strong> piel <strong>de</strong>l ombligo (flecha<br />

b<strong>la</strong>nca): fístu<strong>la</strong> <strong>en</strong>terocutánea


COMPLICACIONES: ABSCESOS<br />

A B C<br />

D<br />

E<br />

F<br />

Se muestran una serie <strong>de</strong> imág<strong>en</strong>es <strong>de</strong> TC abdominal postcontraste intrav<strong>en</strong>oso <strong>en</strong> <strong>la</strong>s que<br />

se visualiza un <strong>en</strong>grosami<strong>en</strong>to e hipercaptación mural <strong>de</strong>l colon <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>d<strong>en</strong>te, ciego, ileon y<br />

sigma con fistulización <strong>en</strong>tre el<strong>la</strong>s, gran trabecu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong> grasa mes<strong>en</strong>térica y formación<br />

<strong>de</strong> abscesos (flechas moradas). En el interior <strong>de</strong>l músculo iliopsoas se id<strong>en</strong>tifican varias<br />

colecciones líquidas con burbujas aéreas compatibles con abscesos (flecha b<strong>la</strong>nca). Este<br />

p<strong>la</strong>strón inf<strong>la</strong>matorio comprime el uréter distal y condiciona una importante hidronefrosis<br />

<strong>de</strong>recha (flecha azul).


COMPLICACIONES: ABSCESOS<br />

En <strong>la</strong> imag<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>RM</strong> pot<strong>en</strong>ciada <strong>en</strong> T2<br />

<strong>en</strong> el p<strong>la</strong>no coronal <strong>de</strong>l paci<strong>en</strong>te<br />

anterior se pon<strong>en</strong> <strong>de</strong> manifiesto los<br />

hal<strong>la</strong>zgos id<strong>en</strong>tificados <strong>en</strong> el estudio<br />

<strong>de</strong> TC aunque más at<strong>en</strong>uados :<br />

Aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> grosor e hiperseñal <strong>de</strong>l<br />

músculo iliopsoas (flecha b<strong>la</strong>nca),<br />

aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> grosor <strong>de</strong> <strong>la</strong> pared y<br />

fístu<strong>la</strong>s <strong>en</strong>tre el ciego (flecha<br />

morada), el ileon y el sigma, e<br />

hidronefrosis <strong>de</strong>recha (flecha azul)<br />

por atrapami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l uréter distal <strong>en</strong><br />

el p<strong>la</strong>strón inf<strong>la</strong>matorio.


COMPLICACIONES: ABSCESOS<br />

A<br />

B<br />

En <strong>la</strong>s imág<strong>en</strong>es se id<strong>en</strong>tifica un <strong>en</strong>grosami<strong>en</strong>to mural <strong>de</strong> un segm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> ileon (flechas<br />

azules) cuya pared es discretam<strong>en</strong>te hiperint<strong>en</strong>sa <strong>en</strong> <strong>la</strong>s secu<strong>en</strong>cias T2 (Fig. A) y pres<strong>en</strong>ta<br />

una marcada captación difusa <strong>en</strong> <strong>la</strong> secu<strong>en</strong>cia T1 postcontraste (Fig. B). Inmediatam<strong>en</strong>te<br />

inferior a este segm<strong>en</strong>to intestinal, <strong>en</strong> contacto con éste, y por <strong>en</strong>cima <strong>de</strong> <strong>la</strong> cúpu<strong>la</strong> vesical,<br />

se id<strong>en</strong>tifica una colección líquida <strong>de</strong>limitada por una pared bi<strong>en</strong> <strong>de</strong>finida e hipercaptante<br />

(flechas b<strong>la</strong>ncas) compatible con absceso.


COMPLICACIONES: E. PERIANAL<br />

A B C<br />

D E F<br />

En <strong>la</strong>s imág<strong>en</strong>es seriadas <strong>de</strong> <strong>RM</strong> <strong>de</strong> recto pot<strong>en</strong>ciadas <strong>en</strong> T2 <strong>en</strong> p<strong>la</strong>no axial, se id<strong>en</strong>tifica un<br />

trayecto fistuloso (flechas b<strong>la</strong>ncas) que se exti<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> pared anterior <strong>de</strong>l recto hasta el<br />

escroto izquierdo, el cual pres<strong>en</strong>ta cont<strong>en</strong>ido líquido <strong>en</strong> su interior y marcados cambios<br />

inf<strong>la</strong>matorios <strong>de</strong> <strong>la</strong>s túnicas testicu<strong>la</strong>res (flecha azul).


COMPLICACIONES: DISCITIS<br />

A<br />

B<br />

<strong>RM</strong> abdominal correspondi<strong>en</strong>te a un paci<strong>en</strong>te que mostraba cambios agudos <strong>en</strong> el<br />

ileon distal por <strong>Enfermedad</strong> <strong>de</strong> <strong>Crohn</strong>. Incid<strong>en</strong>talm<strong>en</strong>te se id<strong>en</strong>tifica un aum<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> señal <strong>de</strong> <strong>la</strong> médu<strong>la</strong> ósea adyac<strong>en</strong>te a los p<strong>la</strong>tillos vertebrales <strong>de</strong> los cuerpos<br />

vertebrales D10 y D11 <strong>en</strong> <strong>la</strong> secu<strong>en</strong>cia coronal T2 (Fig.A, flechas b<strong>la</strong>ncas) y una<br />

hipercaptación <strong>de</strong>l disco intersomático con una pequeña masa <strong>de</strong> partes b<strong>la</strong>ndas<br />

prevertebral <strong>en</strong> <strong>la</strong> secu<strong>en</strong>cias T1 postcontraste (Fig. B, flecha azul), hal<strong>la</strong>zgos<br />

compatibles con espondilodiscitis <strong>en</strong> el contexto <strong>de</strong> su <strong>en</strong>fermedad.


<strong>RM</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>Enfermedad</strong> <strong>de</strong> <strong>Crohn</strong> <strong>Crónica</strong><br />

Engrosami<strong>en</strong>to mural: “Signo <strong>de</strong>l Halo graso”<br />

Hipercaptación mural homogénea: alt. capi<strong>la</strong>r crónica<br />

Aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> grasa mes<strong>en</strong>térica<br />

Dynamic Contrast-Enhanced MRI of the Bowel Wall for Assessm<strong>en</strong>t of Disease Activity in <strong>Crohn</strong>’s Disease<br />

AJR 2006; 186:1384–1392<br />

MR Imaging Evaluation of the Activity of <strong>Crohn</strong>’s Disease. AJR 2001;177:1325–13


CAMBIOS CRÓNICOS<br />

V<br />

S<br />

A<br />

A<br />

HALO GRASO<br />

Crónico<br />

B<br />

HALO GRIS<br />

Agudo-subagudo<br />

En <strong>la</strong> Fig. A y <strong>en</strong> su ampliación, se id<strong>en</strong>tifica un <strong>en</strong>grosami<strong>en</strong>to mural<br />

circunfer<strong>en</strong>cial a exp<strong>en</strong>sas <strong>de</strong> una sustitución <strong>de</strong> <strong>la</strong> submucosa por grasa, que<br />

<strong>en</strong> esta secu<strong>en</strong>cia T2 con saturación grasa se muestra hipoint<strong>en</strong>sa. Este hal<strong>la</strong>zgo<br />

correspon<strong>de</strong> a cambios crónicos por <strong>la</strong> E. <strong>de</strong> <strong>Crohn</strong>, <strong>en</strong> contraposición con los<br />

cambios agudos, <strong>en</strong> los que <strong>en</strong> <strong>la</strong> submucosa existe e<strong>de</strong>ma que se muestra<br />

discretam<strong>en</strong>te hiperint<strong>en</strong>so <strong>en</strong> estas mismas secu<strong>en</strong>cias T2 (Fig. B).


CAMBIOS CRÓNICOS<br />

A<br />

B<br />

Engrosami<strong>en</strong>to mural crónico <strong>de</strong> un<br />

segm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> sigma que pres<strong>en</strong>ta<br />

una ocupación <strong>de</strong> <strong>la</strong> submucosa por<br />

grasa, hipoint<strong>en</strong>sa <strong>en</strong> <strong>la</strong>s secu<strong>en</strong>cias<br />

con saturación grasa (Fig. A T1<br />

postcontraste con saturación grasa),<br />

hiperint<strong>en</strong>sa <strong>en</strong> <strong>la</strong>s secu<strong>en</strong>cias sin<br />

saturación grasa (Fig. B T1) e<br />

hipod<strong>en</strong>sa <strong>en</strong> <strong>la</strong> TC (Fig. Tc axial con<br />

contraste iv)<br />

C


CAMBIOS CRÓNICOS<br />

Imag<strong>en</strong> T1 postcontraste intrav<strong>en</strong>oso <strong>en</strong> p<strong>la</strong>no axial <strong>en</strong> el que se<br />

id<strong>en</strong>tifica un realce mural <strong>de</strong>l ileon distal (flecha) <strong>en</strong> un paci<strong>en</strong>te con<br />

ileitis crónica por <strong>Enfermedad</strong> <strong>de</strong> <strong>Crohn</strong> <strong>de</strong>bido a una alteración crónica<br />

<strong>de</strong> los capi<strong>la</strong>res <strong>de</strong> <strong>la</strong> pared. .


CAMBIOS CRÓNICOS<br />

B<br />

A<br />

C<br />

D<br />

Se muestran una serie <strong>de</strong> imág<strong>en</strong>es <strong>de</strong> <strong>RM</strong>,<br />

secu<strong>en</strong>cias axiales (Fig. B y D) y coronales (Fig. A y<br />

C) pot<strong>en</strong>ciadas <strong>en</strong> T2. Cambios crónicos <strong>en</strong> el colon<br />

asc<strong>en</strong>d<strong>en</strong>te y transverso <strong>en</strong> paci<strong>en</strong>te con colectomía<br />

izquierda por <strong>Enfermedad</strong> <strong>de</strong> <strong>Crohn</strong>. Se id<strong>en</strong>tifica una<br />

pérdida <strong>de</strong> <strong>la</strong> haustración normal <strong>de</strong>l colon (Fig. A,<br />

diagrama azul) con áreas <strong>de</strong> est<strong>en</strong>osis (Fig. A y C,<br />

flechas b<strong>la</strong>ncas) y sacu<strong>la</strong>ciones (Fig. B, flecha azul).<br />

Como complicación, se id<strong>en</strong>tifica una fístu<strong>la</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

colostomía con extravasasción <strong>de</strong>l contraste oral al<br />

tejido celu<strong>la</strong>r subcutáneo (Fig. D, flecha morada).


CONCLUSIONES<br />

La Enterografía por <strong>RM</strong> se reve<strong>la</strong> como una técnica<br />

útil <strong>en</strong> <strong>la</strong> valoración <strong>de</strong> <strong>la</strong> afectación <strong>de</strong>l intestino<br />

<strong>de</strong>lgado y grueso <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>Enfermedad</strong> <strong>de</strong> <strong>Crohn</strong>,<br />

pudi<strong>en</strong>do ayudar <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

ext<strong>en</strong>sión y <strong>de</strong>l grado <strong>de</strong> actividad <strong>de</strong> <strong>la</strong> misma,<br />

aspectos importantes <strong>en</strong> el pronóstico y<br />

p<strong>la</strong>nteami<strong>en</strong>to terapeútico.


BIBLIOGRAFÍA<br />

Jasper Florie, Martin N. J. M. Wasser, Kasia Arts-Cieslik, Erik M. Akkerman Peter D.<br />

Siersema Jaap Stoker, Florie J, Wasser MNJM. Dynamic Contrast-Enhanced MRI of the<br />

Bowel Wall for Assessm<strong>en</strong>t of Disease Activity in <strong>Crohn</strong>’s Disease AJR 2006; 186:1384–<br />

1392<br />

<br />

<br />

D. M. Koh, Y. Miao, R. J. S. Chinn, Z. Amin, R. Zeeg<strong>en</strong>, D. Westaby, J. C. Healy. Received<br />

September 25, 2000; accepted after revision July 3, 2001. Departm<strong>en</strong>t of Radiology,<br />

Chelsea and Westminster. MR Imaging Evaluation of the Activity of <strong>Crohn</strong>’s Disease. AJR<br />

2001;177:1325–13.<br />

Hassan A., Siddiki,Jeff L. Fidler, Joel G. Fletcher, Sharon S. Burton, James E. Huprich,<br />

David M. Hough, C. Daniel Johnson, David H. Bruining, Edward V. Loftus, Jr.William J.<br />

Sandborn, Darrell S. Pardi, Jayawant N. Mandrekar. Prospective Comparison of State-ofthe-Art<br />

MR Enterography and CT Enterography in Small-Bowel <strong>Crohn</strong>’s Disease.<br />

Jasper Florie, Martin N. J. M. Wasser, Kasia Arts-Cieslik, Erik M. Akkerman Peter D.<br />

Siersema, Jaap Stoker, Florie J, Wasser MNJM. MR Enteroclysis of Inf<strong>la</strong>mmatory Small-<br />

Bowel Diseases. AJR 2006; 187:522–531<br />

<br />

Carmel G. Cronin, Derek G. Lohan, Joseph M. Murphy. MRI Small-Bowel Follow-Through:<br />

Prone Versus Supine Pati<strong>en</strong>t Positioning for Best Small-Bowel Dist<strong>en</strong>tion and Lesion<br />

Detection. AJR 2008; 191:502–506

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!