âRealización de los derechos del niño en la primera infanciaâ
âRealización de los derechos del niño en la primera infanciaâ
âRealización de los derechos del niño en la primera infanciaâ
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
V. La Conv<strong>en</strong>ción sobre <strong>los</strong> Derechos <strong>de</strong>l Niño <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong>s Naciones Unidas<br />
La Conv<strong>en</strong>ción sobre <strong>los</strong> Derechos <strong>de</strong>l Niño <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas, que fue aprobada por <strong>la</strong><br />
Asamblea G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas el 20 <strong>de</strong> noviembre <strong>de</strong> 1989 y <strong>en</strong>tró <strong>en</strong> vigor el 2<br />
<strong>de</strong> septiembre <strong>de</strong> 1990, repres<strong>en</strong>tó <strong>la</strong> coronación <strong>de</strong> más <strong>de</strong> 60 años <strong>de</strong> lucha para obt<strong>en</strong>er el<br />
reconocimi<strong>en</strong>to internacional <strong>de</strong> <strong>los</strong> <strong>de</strong>rechos <strong>de</strong>l niño.<br />
El primer punto culminante <strong>en</strong> estos esfuerzos fue alcanzado <strong>en</strong> 1923, cuando Eg<strong>la</strong>ntyne<br />
Jebb, fundadora <strong>de</strong> Save the Childr<strong>en</strong>, pres<strong>en</strong>tó una <strong>de</strong>c<strong>la</strong>ración preliminar que luego fue<br />
aprobada por <strong>la</strong> Liga <strong>de</strong> Naciones, precursora <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas, el 26 <strong>de</strong> septiembre<br />
<strong>de</strong> 1924. Ésta, que fue <strong>la</strong> <strong>primera</strong> Dec<strong>la</strong>ración <strong>de</strong> <strong>los</strong> Derechos <strong>de</strong>l Niño, <strong>la</strong> <strong>de</strong>nominada<br />
“Dec<strong>la</strong>ración <strong>de</strong> Ginebra”, cont<strong>en</strong>ía ap<strong>en</strong>as cinco breves artícu<strong>los</strong>. Los artícu<strong>los</strong> cubrían el<br />
<strong>de</strong>sarrollo y <strong>la</strong> subsist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l niño, <strong>la</strong> protección contra <strong>la</strong> explotación y pocos temas más. A<br />
pesar <strong>de</strong>l título <strong>de</strong>l docum<strong>en</strong>to, sin embargo, <strong>los</strong> artícu<strong>los</strong> no se proponían como <strong>de</strong>finiciones<br />
<strong>de</strong> <strong>los</strong> <strong>de</strong>rechos <strong>de</strong>l niño, sino más bi<strong>en</strong> como <strong>de</strong>beres a cargo <strong>de</strong> <strong>los</strong> “hombres y mujeres <strong>de</strong><br />
todas <strong>la</strong>s naciones”. En este s<strong>en</strong>tido, el artículo 2 es típico, aunque tal vez use un tono más<br />
elocu<strong>en</strong>te que <strong>los</strong> <strong>de</strong>más:<br />
“El niño hambri<strong>en</strong>to <strong>de</strong>be ser nutrido; el niño <strong>en</strong>fermo <strong>de</strong>be ser at<strong>en</strong>dido; el niño atrasado<br />
<strong>de</strong>be ser ayudado; el niño <strong>de</strong>lincu<strong>en</strong>te <strong>de</strong>be ser rescatado; y el niño huérfano y el niño<br />
abandonado <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ser amparados y socorridos”. 97<br />
Llegaron <strong>la</strong> <strong>de</strong>presión económica y <strong>la</strong> guerra mundial; <strong>la</strong> Liga <strong>de</strong> Naciones <strong>de</strong>sapareció<br />
y luego, <strong>en</strong> 1948, tres años <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> fundación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas, se puso <strong>en</strong><br />
circu<strong>la</strong>ción una segunda Dec<strong>la</strong>ración <strong>de</strong> <strong>los</strong> Derechos <strong>de</strong>l Niño. Consistía <strong>en</strong> <strong>los</strong> cinco<br />
artícu<strong>los</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>primera</strong> Dec<strong>la</strong>ración, con pocas modificaciones, seguidos <strong>de</strong> dos artícu<strong>los</strong><br />
más: <strong>los</strong> nuevos artícu<strong>los</strong> eran el número 1, que hab<strong>la</strong>ba <strong>de</strong> <strong>la</strong> raza, <strong>la</strong> nacionalidad y<br />
<strong>la</strong> religión, y el número 2, que m<strong>en</strong>cionaba <strong>la</strong> necesidad <strong>de</strong> respetar “<strong>la</strong> familia como<br />
<strong>en</strong>tidad”. 98<br />
En ese mismo año, 1948, también fue aprobada por <strong>la</strong> Asamblea G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones<br />
Unidas <strong>la</strong> Dec<strong>la</strong>ración Universal <strong>de</strong> Derechos Humanos. Para nuestros fines son <strong>de</strong> particu<strong>la</strong>r<br />
interés <strong>los</strong> artícu<strong>los</strong> 25 (2), que establece que “La maternidad y <strong>la</strong> infancia ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>de</strong>recho a<br />
cuidados y asist<strong>en</strong>cia especiales”, y el artículo 26, que <strong>en</strong>uncia el <strong>de</strong>recho a <strong>la</strong> educación. 99<br />
Una tercera y más <strong>de</strong>tal<strong>la</strong>da Dec<strong>la</strong>ración <strong>de</strong> <strong>los</strong> Derechos <strong>de</strong>l Niño fue aprobada por <strong>la</strong><br />
Asamblea G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas <strong>en</strong> 1959. Sin duda alguna bajo <strong>la</strong> influ<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Dec<strong>la</strong>ración Universal <strong>de</strong> Derechos Humanos, ésta fue <strong>la</strong> <strong>primera</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tres <strong>de</strong>c<strong>la</strong>raciones<br />
que <strong>en</strong>cuadró sus artícu<strong>los</strong>, que <strong>de</strong>finía “principios” (eran 10), como “<strong>de</strong>rechos” <strong>de</strong>l niño.<br />
97 crin (Child Rights Information Network), “Dec<strong>la</strong>ration of the Rights of the Child, 1923”, Red <strong>de</strong> Información<br />
sobre <strong>los</strong> Derechos <strong>de</strong>l Niño: www.crin.org/resources/infoDetail.asp?ID=1306&f<strong>la</strong>g=legal.<br />
98 crin (Child Rights Information Network), “Dec<strong>la</strong>ration of the Rights of the Child, 1948”, Red <strong>de</strong> Información<br />
sobre <strong>los</strong> Derechos <strong>de</strong>l Niño: www.crin.org/resources/infoDetail.asp?ID=1309&f<strong>la</strong>g=legal.<br />
99 Naciones Unidas (1948), “Universal Dec<strong>la</strong>ration of Human Rights”, resolución <strong>de</strong> <strong>la</strong> Asamblea G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
Naciones Unidas, 217 A (III), 10 <strong>de</strong> diciembre, Oficina <strong>de</strong>l Alto Comisionado <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas para <strong>los</strong><br />
Derechos Humanos: www.unhchr.ch/udhr/in<strong>de</strong>x.htm (<strong>en</strong> español: “Dec<strong>la</strong>ración Universal <strong>de</strong> Derechos Humanos”,<br />
www.unhchr.ch/udhr/<strong>la</strong>ng/spn.htm).<br />
181