15.06.2014 Views

“Realización de los derechos del niño en la primera infancia”

“Realización de los derechos del niño en la primera infancia”

“Realización de los derechos del niño en la primera infancia”

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Tel.: (+39) 055.20.330, Fax: (+39) 055.24.48.17, correo electrónico: flor<strong>en</strong>ce@unicef.org,<br />

sitio web: www.unicef-icdc.org.<br />

. . . La Conv<strong>en</strong>ción sobre <strong>los</strong> Derechos <strong>de</strong>l Niño introduce, por <strong>primera</strong> vez <strong>en</strong> un tratado<br />

internacional <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> <strong>de</strong>rechos humanos, el concepto <strong>de</strong> “evolución <strong>de</strong> <strong>la</strong>s faculta<strong>de</strong>s”<br />

<strong>de</strong>l niño. El artículo 5 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Conv<strong>en</strong>ción estipu<strong>la</strong> que <strong>la</strong> dirección y ori<strong>en</strong>tación impartidas por<br />

<strong>los</strong> padres u otras personas <strong>en</strong>cargadas legalm<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l niño <strong>de</strong>b<strong>en</strong> tomar <strong>en</strong> consi<strong>de</strong>ración <strong>la</strong><br />

capacidad <strong>de</strong>l mismo <strong>de</strong> ejercer sus <strong>de</strong>rechos por cu<strong>en</strong>ta propia.<br />

Este principio, nuevo <strong>en</strong> el <strong>de</strong>recho internacional, ti<strong>en</strong>e notables implicaciones para <strong>los</strong><br />

<strong>de</strong>rechos humanos <strong>de</strong>l niño. Establece que, a medida que <strong>los</strong> niños adquier<strong>en</strong> compet<strong>en</strong>cias<br />

cada vez mayores, disminuye su necesidad <strong>de</strong> dirección y ori<strong>en</strong>tación y aum<strong>en</strong>ta su<br />

capacidad <strong>de</strong> asumir responsabilida<strong>de</strong>s, tomando <strong>de</strong>cisiones que afectan su vida. La<br />

Conv<strong>en</strong>ción reconoce que <strong>los</strong> niños que viv<strong>en</strong> <strong>en</strong> ambi<strong>en</strong>tes y culturas difer<strong>en</strong>tes y que,<br />

por consigui<strong>en</strong>te, se <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>tan con viv<strong>en</strong>cias diversas, adquirirán compet<strong>en</strong>cias a distintas<br />

eda<strong>de</strong>s, y su adquisición <strong>de</strong> compet<strong>en</strong>cias variará <strong>en</strong> función <strong>de</strong> <strong>la</strong>s circunstancias. También<br />

constata el hecho <strong>de</strong> que <strong>la</strong>s faculta<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l niño pue<strong>de</strong>n diferir según <strong>la</strong> naturaleza <strong>de</strong> <strong>los</strong><br />

<strong>de</strong>rechos ejercidos. Por <strong>en</strong><strong>de</strong>, <strong>los</strong> niños necesitan varios niveles <strong>de</strong> protección, participación<br />

y oportunida<strong>de</strong>s, a fin <strong>de</strong> tomar <strong>de</strong>cisiones autónomam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>los</strong> difer<strong>en</strong>tes contextos que<br />

<strong>los</strong> ro<strong>de</strong>an y <strong>en</strong> <strong>los</strong> distintos ámbitos. . . .<br />

El concepto <strong>de</strong> faculta<strong>de</strong>s <strong>en</strong> evolución ocupa un lugar c<strong>en</strong>tral <strong>en</strong> el equilibrio que <strong>la</strong><br />

Conv<strong>en</strong>ción establece <strong>en</strong>tre el reconocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>los</strong> niños como protagonistas activos <strong>de</strong><br />

su propia vida, con <strong>la</strong> prerrogativa <strong>de</strong> ser escuchados y respetados y <strong>de</strong> que se les conceda<br />

una autonomía cada vez mayor <strong>en</strong> el ejercicio <strong>de</strong> sus <strong>de</strong>rechos, y <strong>la</strong> necesidad que ti<strong>en</strong><strong>en</strong>,<br />

al mismo tiempo, <strong>de</strong> recibir protección <strong>en</strong> función <strong>de</strong> su re<strong>la</strong>tiva inmadurez y m<strong>en</strong>or edad.<br />

Este concepto constituye <strong>la</strong> base <strong>de</strong> un apropiado respeto <strong>de</strong> <strong>la</strong> conducta in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te<br />

<strong>de</strong> <strong>los</strong> niños, sin exponer<strong>los</strong> prematuram<strong>en</strong>te a <strong>la</strong>s pl<strong>en</strong>as responsabilida<strong>de</strong>s normalm<strong>en</strong>te<br />

asociadas con <strong>la</strong> edad adulta. Es importante darse cu<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> que el aspecto <strong>en</strong> el cual<br />

influy<strong>en</strong> <strong>la</strong>s faculta<strong>de</strong>s <strong>en</strong> evolución <strong>de</strong> <strong>los</strong> niños no es el respeto <strong>de</strong> <strong>los</strong> <strong>de</strong>rechos <strong>en</strong> sí: todos<br />

<strong>los</strong> <strong>de</strong>rechos <strong>de</strong> <strong>la</strong> Conv<strong>en</strong>ción sobre <strong>los</strong> Derechos <strong>de</strong>l Niño son válidos para cualquier<br />

niño, in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te <strong>de</strong> sus faculta<strong>de</strong>s. Lo que está <strong>en</strong> discusión es <strong>en</strong> qué radica <strong>la</strong><br />

responsabilidad necesaria para el ejercicio <strong>de</strong> tales <strong>de</strong>rechos.<br />

El equilibrio <strong>en</strong>tre <strong>los</strong> <strong>de</strong>rechos <strong>de</strong>l niño y <strong>los</strong> <strong>de</strong> sus padres<br />

La Conv<strong>en</strong>ción aña<strong>de</strong> una dim<strong>en</strong>sión <strong>de</strong> vital importancia al estatus <strong>de</strong>l niño <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

familia. El artículo 5 <strong>de</strong>staca que el Estado <strong>de</strong>be respetar <strong>los</strong> <strong>de</strong>rechos y responsabilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />

<strong>los</strong> padres u otras personas <strong>en</strong>cargadas <strong>de</strong>l cuidado <strong>de</strong>l niño “<strong>de</strong> impartirle, <strong>en</strong> consonancia con<br />

<strong>la</strong> evolución <strong>de</strong> sus faculta<strong>de</strong>s, dirección y ori<strong>en</strong>tación apropiadas para que el niño ejerza sus<br />

<strong>de</strong>rechos”. Dicho <strong>de</strong> otro modo, <strong>los</strong> <strong>de</strong>rechos y responsabilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>los</strong> padres no son ilimitados.<br />

Al introducir <strong>la</strong> pa<strong>la</strong>bra “apropiadas”, el artículo 5 elimina <strong>la</strong> posibilidad <strong>de</strong> que <strong>los</strong> padres u otras<br />

personas responsables <strong>de</strong>l cuidado <strong>de</strong>l niño t<strong>en</strong>gan carta b<strong>la</strong>nca para impartir (o no impartir)<br />

cualquier tipo <strong>de</strong> ori<strong>en</strong>tación o apoyo que consi<strong>de</strong>r<strong>en</strong> oportuno. De <strong>la</strong> misma manera, el artículo<br />

18 impone a <strong>los</strong> padres ciertos límites <strong>en</strong> lo que respecta a <strong>la</strong> crianza y el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong>l niño,<br />

haci<strong>en</strong>do hincapié <strong>en</strong> que “su preocupación fundam<strong>en</strong>tal será el interés superior <strong>de</strong>l niño”.<br />

IV. Materiales <strong>de</strong> carácter g<strong>en</strong>eral sobre <strong>la</strong> <strong>primera</strong> infancia<br />

171

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!