tria kajero

28 Hiroshi Nagata kaj Renato Corsetti
ili juĝis malpli akcepteblaj ol la unuajn. Do ankaŭ pri la sintagmo-rompantaj
frazoj sperto en esperanto ebligis al lingvanoj alpreni samnivelan kriterion de
akceptebleco. La trovajˆo tial konformiĝas al nia tria hipotezo.
Tamen, okazis diferenco inter la du versioj de frazoj eĉ ĉe la spertuloj kaj
sendepende de la lingvogrupoj. Ni antaŭvidis, ke sendepende de sperto ruslingvanoj
juĝos la du versiojn de frazoj similnivelaj en akceptebleco. Tio ĉi
estas antaŭ ĉio pro tio, ke sintagmo-rompantan disigon permesas la rusa mem,
kaj ke la transformitaj frazoj kun tiu ĉi disigo, laŭ Kalocsay & Waringhien
(1985), estas uzataj de slavoj. Tamen ne troviĝis tia tendenco. La transformitajn
frazojn ili juĝis malpli akcepteblaj ol la bazajn frazojn, sendepende de
sperto. Tiu ĉi trovajˆo estas akirita ankaŭ ĉe la ceteraj tri lingvogrupoj. Ĉiuj
lingvanoj testitaj do rigardis tiajn ĉi sintagmo-rompantajn frazojn ne tiel
akcepteblaj kiel la bazajn frazojn.
Notinda tamen estas la fakto, ke la kvar grupoj de spertuloj ne rifuzis
la interrompiĝon de sintagmo tiugrade, ke ili juĝis la transformitajn frazojn
plej malakcepteble. La mezvaloroj donitaj de la kvar grupoj de spertuloj estis
malpli ol tri sur la 5-poenta skalo. Plue notindas, ke eĉ anglalingvaj kaj perslingvaj
spertuloj donis al la transformitaj frazoj mezvaloron pli aŭ malpli
similan al la aliaj du lingvanoj. La sintakso de la angla kaj la persa ne permesas
la interrompiĝon de tiu ĉi speco. La trovajˆo do indikas, ke sperto en esperanto
ebligis al tiuj ĉi du lingvanoj alpreni sintakson malsaman de tiu de sia lingvo,
la angla kaj la persa. Ankoraŭ plue ni devas mencii, ke la mezvaloro donita
al la transformitaj frazoj de la perslingvaj komencantoj estis malpli ol tri. Tio
ĉi sugestas, ke komencantoj alprenas pli-malpli rapide la sintaksan trajton ne
permeseblan en sia gepatra lingvo.
Ruslingvaj progresantoj juĝis la transformitajn frazojn pli akcepteblaj ol
ruslingvaj komencantoj kaj spertuloj. Kaŭzon por tiu ĉi rezulto ni tamen ne
povas klarigi. Estas nun ne distingeble, ĉu la rezulto devenis de nesufiĉo de
nombro de partoprenantoj (n = 9) aŭ ĉu ĝi spegulas ion signifan rilate al
psikologia procezo.
3.3. Komparo de sintagmo-konservanta kontraŭ sintagmo-rompanta
disigo
Kvankam esperanto permesas tiujn ĉi du specojn de disigo, sintagmo-rompanta
disigo estas pli serioza ol sintagmo-konservanta disigo pro tio, ke la unua
disigo rompas substantivan aŭ verban sintagmon, dum la lasta konservas ilin,
almenaŭ iom grade. Alivorte, en la sintagmo-rompanta disigo sintagmoelementoj
eltiriĝas el la sintagmo kadrita pli profunde en arbstrukturo ol en la
sintagmo-konservanta disigo.
La diferenciga influo de tiu ĉi du specoj de disigo sur juĝadon de akceptebleco
estis klare observita en la nuna esploro. Nome, montriĝis pere de
ambaŭ analizoj partoprenantoj kaj materialoj ke frazoj kun sintagmo-