28.02.2014 Views

lucrecio,_clinamen_y.. - Web del Profesor

lucrecio,_clinamen_y.. - Web del Profesor

lucrecio,_clinamen_y.. - Web del Profesor

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

no todo acto volitivo iba acompañado de una desviación en los átomos <strong>del</strong> alma; el<br />

<strong>clinamen</strong> era sólo un evento ocasional que rompía la cadena causal entre el συστασισç de<br />

nuestra mente al nacer y el estado ‘engendrado’ (το απογεγεννημενον) que determina<br />

nuestros actos. Su papel en el epicureísmo está limitado a producir una ruptura formal con<br />

el determinismo y no tiene un efecto real en el resultado de las acciones particulares. El<br />

pasaje principal que él usó para sustentar su punto de vista es L. IV 877-890, done Lucrecio<br />

explica «qui fiat uti passus proferre queamus | cum volumus»; el proceso es, dice Lucrecio:<br />

dico animo nostro primum simulacra meandi<br />

accidere atque animum pulsare, ut diximus ante.<br />

inde voluntas fit; neque enim facere incipit ullam<br />

rem quisquam, (quam) mens providit quid velit ante.<br />

id quod providet, illius rei constat imago.<br />

ergo animus cum sese ita commovet ut velit ire<br />

inque gredi, ferit extemplo quæ in corpore toto<br />

per membra atque artus animai dissita vis est.<br />

et facilest factu, quoniam coniuncta tenetur.<br />

inde ea proporro corpus ferit ...<br />

Furley subraya acertadamente el parecido entre este recuento y el que da Aristóteles en De<br />

motu animalium 700 b 4 et seq. También allí el proceso comienza con una φαντασια de la<br />

percepción sensorial o <strong>del</strong> pensamiento, la cual afecta directamente los miembros <strong>del</strong><br />

cuerpo:<br />

αρχη μεν ουν, ωσπερ ειρηται, τηç xινησεωç<br />

το εν τωι πραxτωι διωξτον xαι φευxτον’<br />

εξ αναγxηç δ’ αxολουθει τηι νοησει xαι τηι φαντασιαι αυτων θερμοτηç<br />

xαι φυξιç. το μεν γαρ λυπηρον φευxτον, το δ’ ηδυ διωxτον, εστι δε λυπηρα xαι ηδεα<br />

παντα σξεδον μετα φυξεωç τινοç xαι θερμοτητοç ... (701 b 3 et seq.)<br />

Así se constituye una cadena causal:<br />

τα μεν γαρ οργανιxα μερη παρασxευαζει επιτηδειωç τα παθη, η δ’ ορεξιç τα παθη,<br />

την δ∏ φαντασια∏ αυτη δε γινεται η δια νοησεωç η δι’ αισθησεωç (702 a 17 et<br />

seq.).<br />

Para Furley, ambos recuentos lo son esencialmente de estímulos y respuestas; la acción se<br />

sigue automáticamente de la percepción y la naturaleza de la acción es determinada por<br />

nuestra constitución, por el tipo de persona que somos. De acuerdo con esto, él analiza el<br />

pasaje <strong>del</strong> Libro Cuatro de De rerum natura <strong>del</strong> siguiente modo: 32<br />

‘(1) Simulacra meandi deben golpear nuestras mentes, entre los innumerables otros<br />

simulacra que siempre se encuentran en el aire más allá (abroad = en el extranjero, más allá<br />

de las fronteras) (881-885).<br />

(2) La mente debe ser enfocada, por así decir, en caminar, de modo que estos<br />

simulacra formen una imagen mientras otros no lo hacen (882-886). 33<br />

32 Op. cit., p. 214 et seq.<br />

33 Hay una errata 802-806 en el texto de Furley.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!