27.02.2014 Views

Sobre determinismo y libre albedrío. Eikasia 16

Sobre determinismo y libre albedrío. Eikasia 16

Sobre determinismo y libre albedrío. Eikasia 16

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Centeno, S.: «Retórica e ideología en la Carta a los romanos de Pablo de Tarso»<br />

es la venganza: yo daré el pago merecido, dice el Señor. Antes al contrario: si tu<br />

enemigo [cqrÒj] tiene hambre, dale de comer; y si tiene sed, dale de beber;<br />

haciéndolo así, amontonarás ascuas sobre su cabeza. No te dejes vencer por el mal;<br />

antes bien, vence al mal con el bien.” 142<br />

Es cierto que también en los Evangelios se le hace decir a Jesús esto mismo de amar<br />

a los enemigos 143 . ¿Pero es ese un mandamiento posible? ¿Es posible que un judío de<br />

aquel tiempo pueda pedir el amor incondicional incluso para sus enemigos? Nosotros<br />

creemos que no. Porque ¿de qué enemigos se está hablando aquí? La moral judía, y<br />

menos la de un palestino de aquella época, no fue nunca universalista. Su moral era más<br />

bien una moral interna e interina y, además, agónica, era una moral propia de una<br />

sociedad en crisis. Una moral interna de fraternidad frente a una moral externa de<br />

notable hostilidad hacia los invasores y sus compinches.<br />

Sólo después, con Pablo de Tarso, que ya era un judío de la diáspora helenizado y<br />

con ideología universalista, es posible pensar, no ya tanto en una moral cuyas normas<br />

tuviesen un carácter atributivo, cuanto en una ética que operase con una “lógica”<br />

distributiva.<br />

Para comprender esto se requiere un análisis terminológico del texto. Y no sólo de<br />

los términos griegos, sino de los usados en la traducción. La clave está en la vaguedad y<br />

ambigüedad de los términos utilizados en la traducción. Ya se sabe: “tradutore,<br />

traditore”. Este análisis terminológico nos puede ayudar a dilucidar cuál era la<br />

ideología primitiva del Nazareno y cuál era el efecto retórico que pretendía Pablo.<br />

Porque Pablo tiene muy en cuenta a quién van dirigidas sus cartas. Sabe que no van<br />

dirigidas a los judíos ortodoxos hierosolimitanos. Claro que los evangelios tampoco,<br />

142 .- “eÙloge‹te toÝj dièkontaj, eÙloge‹te kaˆ m¾ katar©sqe. ca…rein met¦ cairÒntwn, kla…ein<br />

met¦ klaiÒntwn. tÕ aÙtÕ e„j ¢ll»louj fronoàntej, m¾ t¦ Øyhl¦ fronoàntej ¢ll¦ to‹j<br />

tapeino‹j sunapagÒmenoi. m¾ g…nesqe frÒnimoi par' ˜auto‹j. mhdenˆ kakÕn ¢ntˆ kakoà<br />

¢podidÒntej: pronooÚmenoi kal¦ nèpion p£ntwn ¢nqrèpwn: e„ dunatÒn, tÕ x Ømîn met¦<br />

p£ntwn ¢nqrèpwn e„rhneÚontej: m¾ ˜autoÝj kdikoàntej, ¢gaphto…, ¢ll¦ dÒte tÒpon tÍ ÑrgÍ,<br />

gšgraptai g£r, 'Emoˆ kd…khsij, gë ¢ntapodèsw, lšgei kÚrioj. ¢ll¦ ¦n pein´ Ð cqrÒj sou,<br />

yèmize aÙtÒn: ¦n diy´, pÒtize aÙtÒn: toàto g¦r poiîn ¥nqrakaj purÕj swreÚseij pˆ t¾n<br />

kefal¾n aÙtoà. m¾ nikî ØpÕ toà kakoà, ¢ll¦ n…ka n tù ¢gaqù tÕ kakÒn.”<br />

143 .- Mt. 5, 43-44: “'HkoÚsate Óti rršqh, 'Agap»seij tÕn plhs…on sou kaˆ mis»seij tÕn cqrÒn<br />

sou. gë d• lšgw Øm‹n, ¢gap©te toÝj cqroÝj Ømîn kaˆ proseÚcesqe Øp•r tîn diwkÒntwn Øm©j”<br />

= “Habéis oído que se dijo: ‘amarás a tu prójimo y odiarás a tu enemigo’. Mas yo os digo: amad a<br />

vuestros enemigos y rogad por los que os persiguen...”<br />

102<br />

<strong>Eikasia</strong>. Revista de Filosofía, año III, <strong>16</strong> (enero 2008). http://www.revistadefilosofia.org

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!