Sobre determinismo y libre albedrío. Eikasia 16
Sobre determinismo y libre albedrío. Eikasia 16
Sobre determinismo y libre albedrío. Eikasia 16
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Centeno, S.: «Retórica e ideología en la Carta a los romanos de Pablo de Tarso»<br />
es la venganza: yo daré el pago merecido, dice el Señor. Antes al contrario: si tu<br />
enemigo [cqrÒj] tiene hambre, dale de comer; y si tiene sed, dale de beber;<br />
haciéndolo así, amontonarás ascuas sobre su cabeza. No te dejes vencer por el mal;<br />
antes bien, vence al mal con el bien.” 142<br />
Es cierto que también en los Evangelios se le hace decir a Jesús esto mismo de amar<br />
a los enemigos 143 . ¿Pero es ese un mandamiento posible? ¿Es posible que un judío de<br />
aquel tiempo pueda pedir el amor incondicional incluso para sus enemigos? Nosotros<br />
creemos que no. Porque ¿de qué enemigos se está hablando aquí? La moral judía, y<br />
menos la de un palestino de aquella época, no fue nunca universalista. Su moral era más<br />
bien una moral interna e interina y, además, agónica, era una moral propia de una<br />
sociedad en crisis. Una moral interna de fraternidad frente a una moral externa de<br />
notable hostilidad hacia los invasores y sus compinches.<br />
Sólo después, con Pablo de Tarso, que ya era un judío de la diáspora helenizado y<br />
con ideología universalista, es posible pensar, no ya tanto en una moral cuyas normas<br />
tuviesen un carácter atributivo, cuanto en una ética que operase con una “lógica”<br />
distributiva.<br />
Para comprender esto se requiere un análisis terminológico del texto. Y no sólo de<br />
los términos griegos, sino de los usados en la traducción. La clave está en la vaguedad y<br />
ambigüedad de los términos utilizados en la traducción. Ya se sabe: “tradutore,<br />
traditore”. Este análisis terminológico nos puede ayudar a dilucidar cuál era la<br />
ideología primitiva del Nazareno y cuál era el efecto retórico que pretendía Pablo.<br />
Porque Pablo tiene muy en cuenta a quién van dirigidas sus cartas. Sabe que no van<br />
dirigidas a los judíos ortodoxos hierosolimitanos. Claro que los evangelios tampoco,<br />
142 .- “eÙloge‹te toÝj dièkontaj, eÙloge‹te kaˆ m¾ katar©sqe. ca…rein met¦ cairÒntwn, kla…ein<br />
met¦ klaiÒntwn. tÕ aÙtÕ e„j ¢ll»louj fronoàntej, m¾ t¦ Øyhl¦ fronoàntej ¢ll¦ to‹j<br />
tapeino‹j sunapagÒmenoi. m¾ g…nesqe frÒnimoi par' ˜auto‹j. mhdenˆ kakÕn ¢ntˆ kakoà<br />
¢podidÒntej: pronooÚmenoi kal¦ nèpion p£ntwn ¢nqrèpwn: e„ dunatÒn, tÕ x Ømîn met¦<br />
p£ntwn ¢nqrèpwn e„rhneÚontej: m¾ ˜autoÝj kdikoàntej, ¢gaphto…, ¢ll¦ dÒte tÒpon tÍ ÑrgÍ,<br />
gšgraptai g£r, 'Emoˆ kd…khsij, gë ¢ntapodèsw, lšgei kÚrioj. ¢ll¦ ¦n pein´ Ð cqrÒj sou,<br />
yèmize aÙtÒn: ¦n diy´, pÒtize aÙtÒn: toàto g¦r poiîn ¥nqrakaj purÕj swreÚseij pˆ t¾n<br />
kefal¾n aÙtoà. m¾ nikî ØpÕ toà kakoà, ¢ll¦ n…ka n tù ¢gaqù tÕ kakÒn.”<br />
143 .- Mt. 5, 43-44: “'HkoÚsate Óti rršqh, 'Agap»seij tÕn plhs…on sou kaˆ mis»seij tÕn cqrÒn<br />
sou. gë d• lšgw Øm‹n, ¢gap©te toÝj cqroÝj Ømîn kaˆ proseÚcesqe Øp•r tîn diwkÒntwn Øm©j”<br />
= “Habéis oído que se dijo: ‘amarás a tu prójimo y odiarás a tu enemigo’. Mas yo os digo: amad a<br />
vuestros enemigos y rogad por los que os persiguen...”<br />
102<br />
<strong>Eikasia</strong>. Revista de Filosofía, año III, <strong>16</strong> (enero 2008). http://www.revistadefilosofia.org