13 hipotezoj pri Esperanto (2012) - Plansprachen.ch

nek iliaj lingvoj malaperos sed ekzistos ankoraŭ longe. Oni ne devas subtaksi la potencon de etnaj,
naciaj aŭ gepatraj lingvoj, pri kiuj la popoloj ne volas rezigni – ŝajnas ke la e-istoj emas tion fari kun la
fatala sekvo, ke ili samtempe supertaksas la realajn ŝancojn kaj perspektivojn de “komuna” lingvo.
Se oni volas kritiki la “hegemonion” de la angla lingvo en la mondo en konkretaj situacioj, kion oni ja
certe rajtas fari, oni prefere utiligu raciajn kaj inteligentajn rimedojn de la objektiva, neŭtrala kaj
scienca analizado kaj argumentado (ekzemple laŭ la maniero de R. Phillipson 30 ), se oni volas esti
serioze konsiderata de la “ekstera” faka mondo. 31
5. Esperanto fariĝis samtempe komplico kaj viktimo de la radikala politika maldekstrismo kaj de
la komunismaj ideologio kaj politiko dum la Malvarma Milito.
Povas esti, ke la Eo-movado iusence apartenas al la ‘maldekstre’ orientita spektro de ideologiajpolitikaj-sociaj
movadoj, reprezentante tipe ‘maldekstrajn’ ideoj kaj valorojn kiel justeco, egaleco,
frateco, amikeco, paco, humanismo, neperforto, pli bona mondo, homaj rajtoj ktp.
Nu, la evidenta aparteno de la Eo-movado al la maldekstra politika spektro 32 en si mem ne estus tioma
problemo aŭ kialo por lamenti, riproĉi kaj protesti. Pli tragika cirkonstanco estas, ke post la dua
mondmilito Eo forlasis la originajn Zamenhofajn kaj Hodlerajn ideojn (ekzemple pri politika
neŭtraleco), en Sovetunio jam post 1917, kaj komencis ne nur flirti kaj koketi kun la komunismaj
reĝimoj kaj adapti sin al ili, sub kiuj la renaskiĝinta Eo-movado fariĝis integra parto kaj rekta
instrumento de la ideologia-politika batalo de la Malvarma Milito por esti uzurpita de la komunismaj
partioj kun la devo priservi la propagandon de la sovetia “imperiismo” (kiun tiel nomi estis
kompreneble malpermesite kaj tabue en la koncerna landaro 33 ). La komunistoj bone sciis, ke el lingva
vidpunkto la Eo-movado nenion atingos kaj havos nenian signifon (kaj tial ne estas danĝera), sed ke oni
povas ĝin ideologie-politike ekspluati kaj misuzi kaj kontroli kaj subpremi ties anojn (kio ja ankaŭ reale
okazis en la socialismaj landoj), ĉar ili estas lojalaj al la reĝimo, de kiu ili dependas ĉe la agnosko de
siaj deziroj kaj celoj. 34 Tiel, dum tiu periodo la Eo-movado en la socialismaj landoj fariĝis integra parto
de la komunisma kaj parakomunisma sistemo, kun ĉiuj sekvoj kaj konsekvencoj (inkluzive de la
kontrolado kaj prispionado de e-istoj fare de la sekretaj servoj). Okazis do, ke la e-istoj rekte
prostituciiĝis ĉe la komunistoj, imitante kaj adoptante ilian skizofrenian, paranojan kaj eraran politikanideologian
doktrinon, kiun ili heredis de la leninismo kaj stalinismo (temas ne nur pri sistemismaj
mensogado, falsado, intrigado, manipulado, hipokritado, sed precipe ankaŭ pri la sistemismaj
cenzurado, malpermesado kaj persekutado de kritikantoj kaj personoj kun aliaj opinioj, ktp.). Ankaŭ
ĉiuj e-istoj, kiuj ne kunkantis la melodiojn de la reĝimo kaj ne konformis al la ideoj, atendoj kaj
postuloj de la totalisma ŝtato, spertis diversspecajn diskriminaciojn kaj malavantĝigojn, eĉ
subpremadon kaj persekuton. Do, por eviti problemojn, por la homoj estis pli facile kaj pli oportune
kunkanti la oficialajn melodiojn kaj konduti politike-ideologie konformisme, hipokrite aŭ indiferente.
Tiun lojalan kunkantadon praktikadis dum jardekoj ankaŭ la oficialaj Eo-asocioj de la t.n. socialismaj
landoj, kiuj estis politike-ideologie ‘egalŝaltitaj’. La fatalaj sekvoj de la funkciado de tiu konduto aŭ
sinteno estas sentebla ankoraŭ nun en iuj Landaj Asocioj de la iama orienta bloko, ĉar pluraj aktivuloj
30
Vd. Robert Phillipson: English-Only Europe? Challenging Language Policy. Routledge. London 2003. (Eo-traduko: Ĉu
nur-angla Eŭropo? Defio al lingva politiko. UEA. Rotterdam 2004).
31
La plej aktualan polemikon ĉirkaŭ la angla lingvo vd. https://www.esperanto.de/node/206 kaj
http://www.liberafolio.org/2013/germana-prezidento-volas-angligi-europon.
32
Kvankam ĝis nun oni ne povis pruvi, ke Zamenhof, la fondinto de la Eo-movado, estis ‘maldekstrulo’. Sed la Eo-movado
evidente allogis multajn maldekstr(em)ulojn de plej diversaj koloroj (marksistojn, socialistojn, komunistojn,
socialdemokratojn, anarkiistojn ktp.), moderajn, reakciajn, radikalajn, fanatikajn ktp. La gvidantoj de UEA ŝajne estis plej
ofte maldekstruloj aŭ simpatiis kun tiu ideologia-politika tendenco. Kaj la Eo-aktivuloj en la socialismaj landoj ĉiukaze devis
deklari aŭ deklaris sin socialistoj aŭ komunistoj (eĉ en kazoj en kiuj ili ne estis). Cetere, la menciitaj valoroj estas hodiaŭ
akceptitaj kaj reprezentitaj en principo ankaŭ de kristandemokratoj kaj liberaldemokratoj, kvankam ili ne fanatike-ideologie
propagandas ilin.
33
En ĉi tiu okazo necesas mencii, ke laŭ la ’Nigra Libro de la Komunismo’ (1997) estis kalkulitaj ĉ. 100 milionoj da
pereintoj dum la komunisma periodo (inkluzive de Sovetunio, Ĉinio kaj ceteraj aziaj landoj; sole por Sovetunio estis
kalkulitaj 20 milionoj kaj por Ĉinio 65 milionoj. La komunistoj mem prisilentis tiujn krimojn kaj ciferojn, ĝis kiam dum la
gorbaĉova periodo de glasnosto kaj perestrojko ili povis esti publike traktitaj (dum en Ĉinio tiuj faktoj evidente estas daŭre
tabuaj).
34
Ankaŭ post 1956 la komunismaj landoj povintus daŭrigi la subpremadon kaj malpermesadon de la Eo-movado, kiun ili
faris sub Stalin, sed ial ili ne faris tion (escepte de Rumanio kaj Albanio, kie Eo havis malfacilan ekzistadon aŭ en iu
momento estis eĉ reale malpermesita). Fakte, en GDR ĝis 1965 Esperanto-grupoj restis malpermesitaj. En Bulgario la
pluekziston de la Eo-movado certe helpis la aktiva kontraŭfaŝisma agado, kiun kelkaj e-istoj praktikis en la 20-20aj jaroj. En
Pollando probable dank’ al la personeco de Zamenhof, kiu estis proklamita kiel polo, la Eo-heredaĵo povis esti daŭrigita. En
la aliaj socialismaj landoj mankis tiaj rektaj motivoj kaj konnotacioj. Krom tio, movado fondita de judo, kiu havas rilatojn
kun la kapitalisma mondo, el la vidpunkto de ‘Moskvo’ estis suspektinda afero.
8