13 hipotezoj pri Esperanto (2012) - Plansprachen.ch

de movadaj neŭtraleco, ideologio kaj politiko. 98 Lia espero, ke aperos novaj, pli interesaj kaj valoraj e-
istoj, kun kiuj eblas utile diskuti kaj racie kunlabori, estis draste trompita. Anstataŭ hipokritado,
pugolekado, flatado, plaĉado kaj oportunismo, la aŭtoro do elektis la malpli agrablan vojon de la
substanca kritikado, kontraŭstarado kaj konfrontado. Por ricevi la liberecon por la krtikado, li devis
persone distanciĝi de ĉio e-ista kaj praktike de ĉiuj e-istoj. Sed ĉar li ŝatas la lingvon Esperanto, li eble
daŭrigos verki en ĉi tiu lingvo. Sed ankaŭ tiu aktiveco senkompate estos ĉesigita, kiam maturiĝos la
konvinko, ke ankaŭ tio perdis sian sencon kaj utilon.
Finredaktita kaj publikigita la 1an de decembro 2012 sur www.planlingvoj.ch, www.zamenhof.ch.
Iomete prilaborita kaj aktualigita en februaro 2013.
La teksto povas esti republikigita en ajnaj revuoj, festlibroj kaj sur retpaĝoj, kun indiko de la origina fonto.
PS La teksto ne estis verkita kiel venĝo aŭ finkalkulo kun unuopaj personoj, sed kun la intenco kritiki
la eraran strategion de la Eo-movado kaj la sensencan Eo-propagandon. La ĉefaj intencoj estas atingi,
ke la pensmaniero de la e-istoj ŝanĝiĝu, ke ilia strategio estu modifita kaj ke la ĝisnuna sektema
maniero en la laboro kaj informado estu forlasita. Ĉi-okaze mi devas tuj diri, ke mi estas sufiĉe
pesimisma rilate tiujn intencojn kaj esperojn, ĉar ŝajnas al mi, ke la Eo-movado estis lanĉita kaj ekzistas
ĝuste por apliki, praktiki kaj vivi tiun sekteman manieron de la agado kaj argumentado kiel ni konas
ĝin ĝis nun. Despli ke mi ne vidas novajn personecojn, kiuj povus ŝanĝi la praktikojn de la e-istoj en la
de mi intencita direkto (fakte la plimulto de la iamaj kritikantoj forlasis la Eo-movadon). Ŝajnas, ke
estas malfacile imagi alitipan Eo-movadon, kaj povas esti, ke alia Eo-movado ne povas ekzisti kaj ne
eblas, kvankam mi opinias, ke la “valoroj“, implicite kaj eksplicite menciitaj en ĉi tiu hipotezaro, povus
esti difinitaj kaj efektivigitaj ankaŭ sur pli racia fundamento. Sed oni devas konscii, ke la e-istoj, kiuj
imagas la praktikadon kaj enkondukon de Eo laŭ mia maniero kaj kiuj argumentas simile kiel mi,
prezentas evidente treege malgrandan malplimulton, dum la t.n. “ĝisostaj finvenkistoj“ ŝajne formas la
grandegan plimulton de la e-istaro, la gvidantaron de UEA kaj de ties Landaj kaj Fakaj Asocioj
(kvankam en tiuj asocioj ekzistas finvenkistoj kun nuancitaj vidpunktoj). Ĉar povas esti, ke la e-istoj
mem ne kredas je la “fina venko“ kaj ke ili kontentiĝas pri la hobia-turisma praktikado de Eo, kiun ili
povas plene realigi kadre de la libertempa plezurmovado, en kiu ĉiuj strangaĵoj kaj absurdaĵoj estas
eblaj kaj permesitaj. Eĉ instrui ion ajn al tiu publiko perdis sian sencon, kaj la klerigaj klopodoj en tiuj
medioj grandskale fiaskis. Tio ŝajnas esti finfine la plej kerna kaj plej esenca problemo de Eo.
La aŭtoro, kiu venis al la konkludo, ke la tuta “finvenkisma” propagando havas neniun sencon kaj
kondukis al neniuj sukceso kaj progreso de Eo, prilaboradis la hipotezaron dum proksimume unu jaro,
kun prilaborado en februaro 2013. La 13 hipotezoj servas al la aŭtoro kiel bazo por pluobservi la
movadon kaj mezuri ĝiajn progresojn aŭ ĝian degeneron. En tiu senco, li relegos ilin post unu jaro por
kontroli, ĉu io ŝanĝiĝis en la Eo-movado. Pri rekomendoj al la adreso de la Eo-movado la aŭtoro
rezignis, ĉar ili estas implice dedukteblaj el la hipotezaro mem. Konkretajn sugestojn li donas en la
sube prezentitaj rezoluci-proponojn. La Eo-movado devas mem eltiri la ĝustajn konkludojn el tiu
kritiko.
Plej lasta rimarko: Post la legado de la supre prezentita teksto iuj legantoj eble opinias, ke estas malvere
kaj malĝuste kion la aŭtoro skribis. Iuj estas verŝajne eĉ senlime konsternitaj pri la opinioj, eldiroj kaj
asertoj, kiujn ili trovis en tiuj hipotezoj. Tio estas tute normala reago. Sed, juĝu mem. Mi estas certa, ke
multajn punktojn supre menciitajn vi neniam pripensis kiel e-isto. Post iom da meditado povas esti, ke
vi venos al similaj opinioj kaj konkludoj. La celo de miaj hipotezoj ne estas ruinigi la validan
mondkoncepton de certaj e-istoj, kiuj ĝis nun sincere kredis tiujn ‘mitojn’, same kiel kredantoj de
religiaj eklezioj kredas mitojn de sia institucio. La celo estas konduki, eble eĉ iusence eduki tiujn e-
istojn al pli sobra, pli realisma kaj pli objektiva konsiderado de la problemoj de la Esperanto-movado
kaj de Eo mem.
* * *
98
La akcepto de tiu vjetnama medalo estis ankaŭ la decida motivo, kial la aŭtoro retiris la manuskripton de sia libro pri
Ferdinand kaj Hector Hodler, kiun li speciale kompilis laŭ mendo de UEA, sed kies eldonon UEA ial daŭre prokrastis, favore
al aliaj eldonaĵoj. La enhavo kaj antaŭparolo al tiu libro estas troveblaj sub
http://www.planlingvoj.ch/Hector_Hodler_lia_vivo_verko_enhavo.pdf.
25