13 hipotezoj pri Esperanto (2012) - Plansprachen.ch

Investi tempon kaj monon en la verkadon kaj produktadon de tiaj libroj apenaŭ plu havas sencon kaj ne
valoras la penon kaj la monon, ĉar ili malbone vendiĝas kaj estas apenaŭ reale atentataj, legataj kaj
diskutataj de la Eo-movadanoj mem. La furorlistoj de Eo-librovendejoj montras, ke la e-istoj ŝajne
preferas aĉeti grandparte malmultekostajn banalaĵojn kaj bagatelaĵojn. 87 Tiel, la Eo-literaturo, al kiu
mankas novaj talentaj kaj interesaj verkistoj, kaj kiu jam nun ŝimas en la keloj de bibliotekaj arkivoj kaj
stokiĝas nevendita en la libroservoj de la Eo-movado por atendi iaman forĵetadon, rapide eksmodiĝos,
degeneros kaj malaperos, formortos. 88 Alia problemo de la Eo-movado estas, ke multaj e-istoj kutime
mem nur malofte utiligas kaj aplikas Eon, krom en kongresoj kaj dum la korespondado.
Esperanton ne detruis unuavice la naiveco, idealismo, utopiismo aŭ la iluzioj de la e-istoj, sed ĝin
ruinigis antaŭ ĉio la unuflanka fanfarona, blufa kaj subjektivisma propagandismo, la informa
primitivismo (sur la nivelo de ‘budoj’, ‘standoj’ kaj ‘flugfolioj’, T-ĉemizoj, glumarkoj, insignoj, verdaj
steloj, stultetaj kantoj ktp.), la kultura sensubstanceco, la ideologia malhonesteco kaj la politika
hipokriteco de la Eo-movado kaj la diletanteco de la Eo-agado, kiu fariĝis grandparte sensenca. Por la
renoviĝo de Eo esence estus bezonataj la rezigno pri la ĝisnunaj propaganda idiotismo, idea sektemo,
fuŝa kaj anarkiema amatoreco, ideologia maldekstremo, politika oportunismo, malhonesteco antaŭ la
historio. Ĉio tio estis kaj estas veneno por la reputacio de Eo kaj interlingvistiko. Ankaŭ la nebula
intermiksado de Eo kun diversaj aliaj kuriozaj ideologioj, politikaj, filozofiaj, sociaj kaj religiaj, devus
esti forlasita por eviti la impreson, ke Eo estas speco de savarmeo aŭ religia sekto, kiu predikas la
pacon, amikecon kaj amon (kiuj en si mem estas belaj valoroj, sed por la apliko de Eo devus ludi, laŭ
mia opinio, en principo neniun rolon, ĉar unuavice Eo estas nur lingvo kaj ne filozofio aŭ ideologio,
krom tio la pacon, amikecon kaj amon predikas jam aliaj por tiuj taskoj pli koncernataj movadoj 89 ).
Kiam Eo estos ‘purigita’ de tiuj ideologiaj elementoj kaj influoj kaj kiam la e-istoj komprenis, ke ili nur
ĝenas la veran progreson de Eo, tiam oni eble povos serioze konsideri Eon kaj diskuti pri ĝi sur nova
fundamento.
Precipe la negativa evoluo de la membro-nombroj estas aparte timiga: Se UEA perdas ĉiujare 200-400
individuajn membrojn, kaj tia opcio estas tute reala, oni devas timi, ke plej malfrue post 10-20 jaroj
UEA restos en principo sen individuaj membroj. Tio validos por la Eo-movado, se ĝi ne kapablos oferti
pli utilajn servojn, pli interesajn ideojn kaj pli allogan programon por la membroj, novaj kaj malnovaj
kaj tiel renovigi sin deinterne. 90 Se UEA (kaj la landaj asocioj) ne sukcesos reale anstataŭi la
malnovajn membrojn kaj realtigi la membro-nombron, tiukaze povas esti, ke la ĝenerala erozio okazos
eĉ pli rapide. En tio cetere estas komplete duarange, kiu estas kaj estos la prezidanto de UEA, – iu dua
Privat, Lapenna aŭ Tonkin probable ne plu aperos. 91 La iom putra sistemo UEA kun ties intelekte
malaltnivela kaj propagandeca informstilo kaj subevoluinta interna diskutkulturo povas bone plufunkcii
tiom longe ke ekzistos la mono por financi ĝin, eĉ se tio havas neniun sencon; tio koncernas precipe la
funkciigon de la Centra Oficejo en Roterdamo, kiu faras la tutan praktikan laboron de UEA (pro kio ĝi
certe meritas ne nur kritikon, sed ankaŭ laŭdon kaj dankon) per salajritaj dungitoj (kiujn, kiel konate, la
Eo-movado ĝenerale ne povas permesi al si, ĉar mankas sufiĉaj monrimedoj). Sanaj financoj esence
dependos de la membro- kaj kongres-kotizoj, kiuj malpliiĝos, se la membraro kaj partoprenantaro
ŝrumpos. Ŝajnas, ke UEA timas reformojn kiel la diablo timas la konsekritan akvon, ekzemple por
redukti diversajn administrajn dimensiojn kaj balastajn strukturojn, 92 por gajni pli da kapacitoj sur la
kampoj de la altnivelaj kaj profesiecaj informado, organizado kaj eldonado. Kuraĝaj reform-paŝoj estus
bonvenaj! 93
87
Vd. ekzemple http://www.uea.org/dokumentoj/komunikoj/gaz137.htm kaj http://katalogo.uea.org/index.php?st=list. La
„furorlistoj“ de la sekvaj jaroj, kiuj estis publikigitaj en presitaj revuoj, montris similajn trajtojn. UEA kontestadas tiun
impreson per la klarigo, ke tiuj furolistoj respegulos nur parton de la vendoj dum difinita momento, ekzemple en UK, kaj ke
dumjare la klientoj aĉetas ankaŭ aliajn kaj ne nur “bagatelajn” librojn.
88
Estas bele, ke oni ciferecigis tiujn verkojn listigitajn ekzemple sur http://i-espero.info/elsutaro/esperantaj-libroj#books, sed
kiu emas legi tiujn malnovajn tekstojn? Aliflanke mankas la plimulto de la moderna literaturo en Eo-traduko.
89
Restas la problemo solvi kion fari kun la Fakaj Asocioj de la Eo-movado pri religio, filozofio, ktp. Prefere ili utiligu Eon
nur por privataj celoj.
90
Eĉ Tonkin ŝajne jam seniluziiĝis kaj trovis necese mallaŭdi la “konsterne tradician kongresan programon” de la hanoja UK
(La Ondo de Esperanto 2/2013, p. 16).
91
La cignokanton pri UEA Tonkin prezentis per sia prelego en Roterdamo en novembro 2012. Kun Fettes kiel prezidanto
ekzistas la danĝero, ke UEA povus fariĝi komplete sensignifa organizaĵo. Pri la dilemo rilate la elekton de nova prezidanto
vd. http://www.liberafolio.org/2012/fettes-ebla-sekva-prezidanto-de-uea kaj http://sezonoj.ru/2013/01/kz-2.
92
Mi pensas unuavice al la administrado de la enorma kvanto de UEA-kontoj kaj la tenadon de Landaj kaj Fakaj Asocioj.
93
Konsiderindajn proponojn por reformoj de UEA faris ankaŭ Nikola Rašić.
23