27.12.2013 Views

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

protección <strong>de</strong> <strong>la</strong> infancia, compr<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do a preesco<strong>la</strong>res y esco<strong>la</strong>res, acción<br />

educativa, saneami<strong>en</strong>to y análisis <strong>de</strong> <strong>la</strong>boratorio simples. A<strong>de</strong>más estos c<strong>en</strong>tros<br />

secundarios serían utilizados como c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong> <strong>de</strong>pósito y distribución <strong>de</strong> los institutos<br />

c<strong>en</strong>trales o <strong>provincia</strong>les 96 .<br />

En España, <strong>la</strong> llegada <strong>de</strong> <strong>la</strong> Segunda Re<strong>pública</strong> hizo posible llevar a <strong>la</strong><br />

práctica <strong>la</strong>s reformas organizativas necesarias para poner <strong>en</strong> marcha el p<strong>la</strong>n<br />

propuesto <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> Sociedad <strong>de</strong> Naciones. De esta forma, se pot<strong>en</strong>ciaron los<br />

institutos <strong>provincia</strong>les <strong>de</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong> como órganos <strong>de</strong> dirección <strong>de</strong> <strong>la</strong> política <strong>sanitaria</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>provincia</strong>. Dep<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do <strong>de</strong> ellos, se crearon c<strong>en</strong>tros secundarios <strong>de</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong> para<br />

hacer fr<strong>en</strong>te a aquellos problemas <strong>de</strong> salud que, <strong>de</strong> acuerdo con los estudios<br />

epi<strong>de</strong>miológicos, resultaban más preval<strong>en</strong>tes -tuberculosis, <strong>en</strong>fermeda<strong>de</strong>s v<strong>en</strong>éreas,<br />

mortalidad infantil, paludismo, tracoma-. La creación <strong>de</strong> estos c<strong>en</strong>tros secundarios<br />

hizo posible iniciar <strong>la</strong> ext<strong>en</strong>sión <strong>de</strong>l p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> higi<strong>en</strong>ización al medio rural, pues<br />

actuando como <strong>de</strong>legaciones <strong>de</strong> los institutos <strong>provincia</strong>les, permitieron acercar a su<br />

pob<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia no sólo <strong>la</strong>s medidas profilácticas y terapéuticas necesarias<br />

para hacer fr<strong>en</strong>te a <strong>la</strong> <strong>en</strong>fermedad, sino que a<strong>de</strong>más sumaron una importante tarea <strong>de</strong><br />

educación <strong>sanitaria</strong> y <strong>de</strong> socialización <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong>. El último es<strong>la</strong>bón <strong>de</strong> el<br />

panorama organizativo lo constituyeron los c<strong>en</strong>tros primarios <strong>de</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong>, cuya puesta<br />

<strong>en</strong> marcha pasó por un importante esfuerzo <strong>de</strong> formación y ori<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> los<br />

médicos titu<strong>la</strong>res, <strong>en</strong> los cont<strong>en</strong>idos propios <strong>de</strong> <strong>la</strong> epi<strong>de</strong>miología y <strong>la</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong> 97 .<br />

Algunos ejemplos prácticos <strong>de</strong>l grado <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo adquirido por este mo<strong>de</strong>lo<br />

organizativo, los <strong>en</strong>contramos <strong>en</strong> <strong>la</strong>s <strong>de</strong>scripciones realizadas, <strong>en</strong> primer lugar por el<br />

director <strong>de</strong>l C<strong>en</strong>tro Secundario <strong>de</strong> Higi<strong>en</strong>e <strong>de</strong> Jaca, sobre el mo<strong>de</strong>lo propuesto <strong>en</strong> una<br />

zona <strong>de</strong> montaña emin<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te rural 98 , que complem<strong>en</strong>taba <strong>la</strong> actuación <strong>de</strong> este<br />

c<strong>en</strong>tro secundario con <strong>la</strong> puesta <strong>en</strong> marcha <strong>de</strong> siete c<strong>en</strong>tros primarios. Su inspector<br />

<strong>provincia</strong>l <strong>de</strong> sanidad, explicaba el mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> organización <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>provincia</strong> <strong>de</strong><br />

Córdoba, basado <strong>en</strong> <strong>la</strong> división <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>provincia</strong> <strong>en</strong> tres sectores, <strong>de</strong> los cuales el<br />

c<strong>en</strong>tral era <strong>en</strong> el que estaba ubicado el instituto <strong>provincia</strong>l <strong>de</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong>, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong><br />

96 Gim<strong>en</strong>o <strong>de</strong> San<strong>de</strong>, A. (1933).<br />

97 Tanto <strong>la</strong> Escue<strong>la</strong> Nacional <strong>de</strong> Sanidad como los propios institutos <strong>provincia</strong>les <strong>de</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong>, actuaron<br />

cómo c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong> formación <strong>de</strong> estos profesionales sanitarios, para lo cual recibieron asignaciones<br />

presupuestarias tanto <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Sanidad como <strong>de</strong> <strong>la</strong> Rockefeller Fundation.<br />

98 Pintor, A. (1933).<br />

90

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!