27.12.2013 Views

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

6.1. Constitución y <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> sanidad municipal (1882-1916)<br />

La institucionalización <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong> <strong>pública</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> ciudad <strong>de</strong> Val<strong>en</strong>cia<br />

<strong>de</strong>bemos <strong>en</strong>marcar<strong>la</strong> <strong>en</strong> el contexto <strong>de</strong> <strong>la</strong>s particu<strong>la</strong>res condiciones sociales que vivía<br />

<strong>la</strong> ciudad a finales <strong>de</strong>l siglo XIX, inmersa <strong>en</strong> pl<strong>en</strong>o proceso <strong>de</strong> expansión<br />

<strong>de</strong>mográfica, <strong>en</strong> un proceso <strong>de</strong> industrialización a pequeña esca<strong>la</strong> y con un<br />

proletariado emerg<strong>en</strong>te que aspiraba a mejorar sus condiciones <strong>de</strong> vida, <strong>de</strong> salud y <strong>de</strong><br />

trabajo. Junto a ello, los indicadores sanitarios ponían <strong>en</strong> evi<strong>de</strong>ncia elevadas tasas <strong>de</strong><br />

morbimortalidad, especialm<strong>en</strong>te por <strong>en</strong>fermeda<strong>de</strong>s infecciosas, vincu<strong>la</strong>das <strong>en</strong> gran<br />

parte a <strong>la</strong>s <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>tes medidas <strong>de</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong> individual y colectiva, unas cifras<br />

intolerables <strong>de</strong> mortalidad infantil y unas condiciones <strong>de</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong> y salud muy<br />

<strong>de</strong>fici<strong>en</strong>tes. La situación rec<strong>la</strong>maba <strong>la</strong> interv<strong>en</strong>ción <strong>de</strong>s<strong>de</strong> los po<strong>de</strong>res públicos. En<br />

este <strong>en</strong>torno, el importante proceso <strong>de</strong> recuperación ci<strong>en</strong>tífica que com<strong>en</strong>zó a vivir <strong>la</strong><br />

medicina <strong>en</strong> Val<strong>en</strong>cia durante <strong>la</strong> segunda mitad <strong>de</strong>l ochoci<strong>en</strong>tos, impulsado <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />

instituciones como el Instituto Médico Val<strong>en</strong>ciano y <strong>la</strong> Facultad <strong>de</strong> Medicina, dio<br />

como respuesta a <strong>la</strong>s <strong>de</strong>mandas sociales <strong>la</strong> génesis <strong>de</strong> <strong>la</strong> sanidad municipal. El<br />

esfuerzo y <strong>la</strong> aportación <strong>de</strong> una notable g<strong>en</strong>eración <strong>de</strong> médicos val<strong>en</strong>cianos<br />

vincu<strong>la</strong>dos a estas instituciones, resultó trasc<strong>en</strong><strong>de</strong>ntal para <strong>la</strong> introducción <strong>de</strong>l método<br />

experim<strong>en</strong>tal y <strong>la</strong> pau<strong>la</strong>tina transformación <strong>de</strong> los conocimi<strong>en</strong>tos hacia <strong>la</strong>s i<strong>de</strong>as<br />

propias <strong>de</strong> <strong>la</strong> m<strong>en</strong>talidad higi<strong>en</strong>ista y <strong>de</strong> <strong>la</strong>s medidas <strong>de</strong> prev<strong>en</strong>ción e <strong>higi<strong>en</strong>e</strong> <strong>pública</strong>.<br />

La integración y el apoyo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s nuevas i<strong>de</strong>as <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> corporación municipal, hizo<br />

posible que <strong>la</strong> ciudad <strong>de</strong> Val<strong>en</strong>cia fuera una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s primeras <strong>de</strong> España <strong>en</strong> incorporar<br />

los supuestos <strong>de</strong> <strong>la</strong> medicina <strong>de</strong> <strong>la</strong>boratorio, mediante <strong>la</strong> creación <strong>de</strong>l cuerpo <strong>de</strong><br />

<strong>higi<strong>en</strong>e</strong> y salubridad municipal (1882).<br />

El orig<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> institucionalización <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong> <strong>pública</strong> municipal se situó <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> organización ais<strong>la</strong>da <strong>de</strong> servicios o instituciones básicas, como <strong>la</strong>s casas <strong>de</strong> socorro<br />

(1879) y el <strong>la</strong>boratorio químico municipal (1881), que posteriorm<strong>en</strong>te dieron paso a<br />

<strong>la</strong> constitución <strong>de</strong>l Cuerpo Municipal <strong>de</strong> Higi<strong>en</strong>e y Salubridad Pública <strong>de</strong> Val<strong>en</strong>cia<br />

(1882). Mediante esta fórmu<strong>la</strong> se fueron integrando todos los servicios municipales<br />

<strong>en</strong> un único dispositivo, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el cual se <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>ron <strong>la</strong>s distintas actuaciones <strong>en</strong> el<br />

campo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong> <strong>pública</strong>. En este recorrido, <strong>la</strong>s casas <strong>de</strong> socorro inicialm<strong>en</strong>te se<br />

495

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!