27.12.2013 Views

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

5.5. El <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> asist<strong>en</strong>cia médica domiciliaria (1854-1936)<br />

La asist<strong>en</strong>cia domiciliaria, <strong>en</strong> <strong>la</strong> España <strong>de</strong>l Antiguo Régim<strong>en</strong>, estuvo<br />

vincu<strong>la</strong>da a <strong>la</strong>s organizaciones religiosas católicas y a diversas asociaciones<br />

particu<strong>la</strong>res <strong>de</strong> signo caritativo. Hubo <strong>de</strong> llegar el último cuarto <strong>de</strong>l siglo XVIII para<br />

observar los primeros int<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> poner <strong>en</strong> marcha un sistema <strong>de</strong> asist<strong>en</strong>cia<br />

domiciliaria, al<strong>en</strong>tado <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el gobierno c<strong>en</strong>tral, <strong>en</strong> el marco <strong>de</strong> <strong>la</strong> reforma <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

administración local <strong>en</strong>sayada <strong>en</strong> el reinado <strong>de</strong> Carlos III y vincu<strong>la</strong>da a una “política<br />

<strong>de</strong> pobres” c<strong>la</strong>ram<strong>en</strong>te influida por el “cameralismo” alemán 738 . La reforma<br />

contempló <strong>la</strong> creación <strong>en</strong> <strong>la</strong> estructura administrativa <strong>de</strong> <strong>la</strong>s ciuda<strong>de</strong>s, <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>marcaciones territoriales civiles constituidas por los barrios y <strong>la</strong>s alcaldías <strong>de</strong><br />

barrio, a cuyo fr<strong>en</strong>te estaban los alcal<strong>de</strong>s <strong>de</strong> barrio, y bajo cuya tute<strong>la</strong> se diseñó <strong>la</strong> red<br />

<strong>de</strong> asist<strong>en</strong>cia b<strong>en</strong>éfica.<br />

La nueva modalidad asist<strong>en</strong>cial, articu<strong>la</strong>da mediante <strong>la</strong> instauración <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

juntas c<strong>en</strong>trales <strong>de</strong> caridad y <strong>la</strong>s diputaciones <strong>de</strong> barrio, pret<strong>en</strong>día primar el ejercicio<br />

domiciliario <strong>de</strong> <strong>la</strong> asist<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> el marco <strong>de</strong> <strong>la</strong>s nuevas unida<strong>de</strong>s administrativas<br />

urbanas, re<strong>la</strong>tivizando tanto <strong>la</strong>s formas tradicionales <strong>de</strong> asist<strong>en</strong>cia domiciliaria -<br />

parroquias, conv<strong>en</strong>tos y asociaciones caritativas- como el papel <strong>de</strong> <strong>la</strong>s instituciones<br />

<strong>de</strong> régim<strong>en</strong> cerrado <strong>en</strong>carnadas <strong>en</strong> los hospitales y asilos. Pero <strong>en</strong> <strong>la</strong> práctica, <strong>la</strong><br />

actuación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s diputaciones <strong>de</strong> barrio <strong>en</strong> lo re<strong>la</strong>tivo a <strong>la</strong> b<strong>en</strong>efic<strong>en</strong>cia domiciliaria se<br />

redujo a actuaciones concretas fr<strong>en</strong>te a problemas extraordinarios, <strong>de</strong>rivados <strong>de</strong>l<br />

agravami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> vida <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción trabajadora. Ello era<br />

fácilm<strong>en</strong>te compr<strong>en</strong>sible si se ti<strong>en</strong>e <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta <strong>la</strong>s escasas fu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> recursos<br />

financieros con que contaban, reducidas a <strong>la</strong>s aportaciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> iglesia arzobispal y a<br />

<strong>la</strong>s aportaciones <strong>de</strong> particu<strong>la</strong>res, realizadas <strong>en</strong> <strong>la</strong> mayor parte <strong>de</strong> los casos <strong>de</strong> manera<br />

esporádica. Este fracaso <strong>de</strong>l int<strong>en</strong>to <strong>de</strong> puesta <strong>en</strong> marcha <strong>de</strong> un sistema oficial <strong>de</strong><br />

b<strong>en</strong>efic<strong>en</strong>cia domiciliaria, <strong>de</strong>terminó que este tipo <strong>de</strong> actuaciones se mantuvieran<br />

confinadas como lo habían estado <strong>en</strong> su manera tradicional, al ámbito parroquial 739 .<br />

738 La medizinische Polizey o “ci<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> policía”, traduciría lo que actualm<strong>en</strong>te expresaríamos<br />

como ci<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> administración. Ros<strong>en</strong>, G. (1985).<br />

739 Véase el completo análisis <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo histórico <strong>de</strong>l sistema b<strong>en</strong>éfico-asist<strong>en</strong>cial <strong>en</strong> <strong>la</strong> ciudad <strong>de</strong><br />

Val<strong>en</strong>cia, a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong>l siglo XIX, que ofrece Díez Rodríguez (1993) y <strong>en</strong> el que se pon<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

manifiesto tanto los antece<strong>de</strong>ntes <strong>en</strong> el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> b<strong>en</strong>efic<strong>en</strong>cia médica domiciliaria, como el<br />

448

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!