27.12.2013 Views

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Gobernación y los gobiernos civiles, como <strong>de</strong>legaciones <strong>provincia</strong>les <strong>de</strong> éste. En<br />

segundo lugar, mantuvo el nivel consultivo heredado <strong>de</strong>l siglo anterior, y<br />

repres<strong>en</strong>tado por el Real Consejo <strong>de</strong> Sanidad y <strong>la</strong>s juntas <strong>de</strong> sanidad <strong>provincia</strong>les y<br />

municipales. Por último, el tercer nivel y principal aportación, fue <strong>la</strong> creación <strong>de</strong> un<br />

organismo técnico repres<strong>en</strong>tado por <strong>la</strong>s inspecciones <strong>de</strong> sanidad <strong>en</strong> cada uno <strong>de</strong> los<br />

niveles administrativos g<strong>en</strong>eral, <strong>provincia</strong>l y municipal. Hay que seña<strong>la</strong>r, que <strong>la</strong><br />

nueva propuesta organizativa diseñada por <strong>la</strong> Instrucción G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Sanidad, no<br />

disfrutó <strong>de</strong> inmediata efectividad, tomando todavía algún tiempo hasta llegar a<br />

hacerse efectiva 19 .<br />

Vemos, por tanto, que <strong>la</strong> organización <strong>sanitaria</strong> <strong>en</strong> el período que hemos<br />

c<strong>en</strong>trado nuestro trabajo -1855 a 1936-, va a pivotar sobre dos gran<strong>de</strong>s textos<br />

legis<strong>la</strong>tivos: <strong>la</strong> Ley <strong>de</strong> Sanidad <strong>de</strong> 1855, y <strong>la</strong> Instrucción G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Sanidad <strong>de</strong><br />

1904. La primera, supuso <strong>la</strong> ruptura con <strong>la</strong>s estructuras características <strong>de</strong>l Antiguo<br />

Régim<strong>en</strong>, y <strong>la</strong> constitución <strong>de</strong> un sistema sanitario acor<strong>de</strong> con el prototipo <strong>de</strong><br />

m<strong>en</strong>talidad liberal, basado <strong>en</strong> <strong>la</strong> asunción por el estado <strong>de</strong> <strong>de</strong>terminadas actuaciones<br />

<strong>sanitaria</strong>s inespecíficas, <strong>en</strong>caminadas básicam<strong>en</strong>te a combatir el f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>o<br />

epidémico, y <strong>en</strong> el terr<strong>en</strong>o <strong>de</strong> <strong>la</strong> asist<strong>en</strong>cia <strong>sanitaria</strong>, <strong>en</strong> el establecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> un<br />

régim<strong>en</strong> <strong>de</strong> b<strong>en</strong>efic<strong>en</strong>cia para at<strong>en</strong><strong>de</strong>r a los huérfanos pobres y m<strong>en</strong>esterosos, que se<br />

complem<strong>en</strong>taba con el libre ejercicio <strong>de</strong> <strong>la</strong> profesión para <strong>la</strong> asist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l resto <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

pob<strong>la</strong>ción.<br />

Esta bipo<strong>la</strong>ridad <strong>en</strong> <strong>la</strong> asist<strong>en</strong>cia, p<strong>la</strong>nteada más que como obligación, como<br />

resultado <strong>de</strong> <strong>la</strong> caridad hacia los pobres y miserables <strong>en</strong>fermos, hacia <strong>la</strong> impot<strong>en</strong>cia<br />

s<strong>en</strong>il y el <strong>de</strong>samparo infantil, que exigían <strong>la</strong> mano b<strong>en</strong>éfica <strong>de</strong> <strong>la</strong> administración, no<br />

sufrió variación alguna a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> todo el período estudiado. No ocurrió lo mismo<br />

con <strong>la</strong> ori<strong>en</strong>tación dada a los cont<strong>en</strong>idos <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong> <strong>pública</strong>, que sin <strong>de</strong>jar <strong>de</strong><br />

conce<strong>de</strong>r importancia a <strong>la</strong>s epi<strong>de</strong>mias, a partir <strong>de</strong> <strong>la</strong> Instrucción <strong>de</strong> 1904, vio<br />

int<strong>en</strong>sificadas <strong>la</strong>s acciones higiénico-<strong>sanitaria</strong>s al incorporar los postu<strong>la</strong>dos <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

bacteriología y <strong>de</strong> <strong>la</strong> “<strong>higi<strong>en</strong>e</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong>boratorio”. A ello se sumó el creci<strong>en</strong>te interés por<br />

<strong>la</strong> información <strong>sanitaria</strong> obt<strong>en</strong>ida mediante <strong>la</strong> cuantificación <strong>de</strong> los f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>os<br />

re<strong>la</strong>cionados con <strong>la</strong> salud y <strong>la</strong> <strong>en</strong>fermedad, a través <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> estadística<br />

19 Véanse los trabajos <strong>de</strong> Rodríguez Ocaña, E. (1994a) y <strong>de</strong> Martínez Navarro, J.F. (1994).<br />

44

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!