27.12.2013 Views

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

1.1. P<strong>la</strong>nteami<strong>en</strong>to y objetivos <strong>de</strong> <strong>la</strong> investigación<br />

El análisis <strong>de</strong> <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s que cada sociedad pone <strong>en</strong> marcha para<br />

interv<strong>en</strong>ir sobre el proceso <strong>de</strong> salud-<strong>en</strong>fermedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción, permite <strong>de</strong>finir el<br />

mo<strong>de</strong>lo sanitario que <strong>la</strong> caracteriza <strong>en</strong> un mom<strong>en</strong>to histórico y <strong>en</strong> un espacio<br />

concretos. Des<strong>de</strong> el <strong>en</strong>foque <strong>de</strong> <strong>la</strong> historia social <strong>de</strong> <strong>la</strong> medicina, los sistemas <strong>de</strong> salud<br />

se consi<strong>de</strong>ran un elem<strong>en</strong>to fundam<strong>en</strong>tal <strong>de</strong> <strong>la</strong> dinámica social, <strong>la</strong> resultante <strong>de</strong> una<br />

interre<strong>la</strong>ción mutua <strong>en</strong>tre los sistemas sanitario, social, económico y cultural, que<br />

acaban <strong>de</strong>fini<strong>en</strong>do <strong>la</strong> mayor o m<strong>en</strong>or eficacia <strong>de</strong> los mo<strong>de</strong>los <strong>de</strong> prev<strong>en</strong>ción y<br />

curación <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>en</strong>fermedad.<br />

El l<strong>en</strong>to establecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l estado liberal que tuvo lugar <strong>en</strong> España a lo <strong>la</strong>rgo<br />

<strong>de</strong>l siglo XIX, <strong>de</strong>finió un mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> sociedad estructurado <strong>en</strong> c<strong>la</strong>ses sociales, que<br />

proc<strong>la</strong>maba <strong>en</strong> su i<strong>de</strong>ario <strong>la</strong> igualdad <strong>de</strong> <strong>de</strong>rechos <strong>de</strong> los ciudadanos. La nueva<br />

m<strong>en</strong>talidad conllevó <strong>la</strong> necesidad <strong>de</strong> iniciar nuevas fórmu<strong>la</strong>s para interv<strong>en</strong>ir <strong>en</strong> el<br />

proceso <strong>de</strong> salud-<strong>en</strong>fermedad, con <strong>la</strong> finalidad <strong>de</strong> proporcionar una mayor protección<br />

social fr<strong>en</strong>te al proceso <strong>de</strong> <strong>en</strong>fermar. De este modo, los po<strong>de</strong>res públicos com<strong>en</strong>zaron<br />

progresivam<strong>en</strong>te a asumir responsabilida<strong>de</strong>s <strong>en</strong> el terr<strong>en</strong>o <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong> <strong>pública</strong> y <strong>la</strong><br />

asist<strong>en</strong>cia <strong>sanitaria</strong>, que poco a poco fueron adquiri<strong>en</strong>do el cariz <strong>de</strong> actuación<br />

política, <strong>en</strong> el marco <strong>de</strong>l establecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> lo que hoy se conoce como <strong>la</strong><br />

administración <strong>pública</strong> <strong>sanitaria</strong>.<br />

Las medidas colectivas <strong>de</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong> promovidas por parte <strong>de</strong> los po<strong>de</strong>res<br />

públicos, dieron lugar a un importante <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong> <strong>pública</strong> a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> segunda mitad <strong>de</strong>l siglo XIX y primer tercio <strong>de</strong>l siglo XX, que se p<strong>la</strong>smó <strong>en</strong> su<br />

institucionalización a nivel municipal y <strong>provincia</strong>l. A ello contribuyó <strong>de</strong> manera<br />

importante <strong>la</strong> incorporación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s mo<strong>de</strong>rnas ci<strong>en</strong>cias experim<strong>en</strong>tales, así como el<br />

cambio <strong>en</strong> <strong>la</strong> percepción <strong>de</strong> los riesgos para <strong>la</strong> salud y los <strong>de</strong>rechos <strong>de</strong> los<br />

ciudadanos. La asimi<strong>la</strong>ción <strong>de</strong>l concepto <strong>de</strong> especificidad etiológica ganó terr<strong>en</strong>o,<br />

como producto <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> microbiología, e incorporó <strong>la</strong> nueva concepción<br />

<strong>de</strong>l contagio animado a <strong>la</strong>s i<strong>de</strong>as etiológicas <strong>de</strong> corte ambi<strong>en</strong>talista y químico<br />

imperantes <strong>en</strong> <strong>la</strong> etapa anterior. Esta pau<strong>la</strong>tina transformación <strong>de</strong> los conocimi<strong>en</strong>tos y<br />

métodos <strong>de</strong> investigación, reforzada por una m<strong>en</strong>talidad social favorable, resultaron<br />

elem<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>cisivos para que <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el po<strong>de</strong>r político se vislumbrara <strong>la</strong> investigación<br />

17

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!