27.12.2013 Views

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

Organización sanitaria y de la higiene pública en la provincia de ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

los principales fr<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción a combatir por <strong>la</strong>s autorida<strong>de</strong>s <strong>sanitaria</strong>s, qui<strong>en</strong>es<br />

establecieron alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> el<strong>la</strong>s una organización <strong>de</strong> lucha <strong>sanitaria</strong> específica.<br />

La lucha antiv<strong>en</strong>érea<br />

T<strong>en</strong>ía un c<strong>la</strong>ro prece<strong>de</strong>nte <strong>en</strong> <strong>la</strong> reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>tación sobre <strong>la</strong> prostitución iniciada<br />

ya <strong>en</strong> el siglo XIX. Aunque su finalidad era disminuir los estragos <strong>de</strong> <strong>la</strong> sífilis y otras<br />

<strong>en</strong>fermeda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> transmisión sexual, <strong>la</strong>s implicaciones morales y <strong>la</strong> hipocresía social<br />

provocaron un turno <strong>de</strong> prohibiciones y reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>taciones, <strong>en</strong> función <strong>de</strong> <strong>la</strong> i<strong>de</strong>ología<br />

<strong>en</strong> el po<strong>de</strong>r 167 . Los distintos reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>tos int<strong>en</strong>taban el control <strong>de</strong> <strong>la</strong>s prostitutas a<br />

través <strong>de</strong> su inscripción <strong>en</strong> registros policiales que permitían su reconocimi<strong>en</strong>to<br />

médico periódico. Aunque inicialm<strong>en</strong>te estos controles higiénicos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s casas <strong>de</strong><br />

mancebía se asignaron a los ayuntami<strong>en</strong>tos <strong>en</strong> una Real Or<strong>de</strong>n <strong>de</strong> 14 <strong>de</strong> <strong>en</strong>ero <strong>de</strong><br />

1889, finalm<strong>en</strong>te fueron tras<strong>la</strong>dados a <strong>la</strong> autoridad <strong>provincia</strong>l por Real Or<strong>de</strong>n <strong>de</strong> 6 <strong>de</strong><br />

diciembre <strong>de</strong> 1892, si<strong>en</strong>do el cuerpo <strong>de</strong> médicos higi<strong>en</strong>istas el <strong>en</strong>cargado <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

inspección y vigi<strong>la</strong>ncia tanto <strong>de</strong> <strong>la</strong>s prostitutas -anotando <strong>en</strong> una cartil<strong>la</strong> <strong>sanitaria</strong> su<br />

estado <strong>de</strong> salud-, como <strong>de</strong> sus habitaciones, para garantizar que cumplían <strong>la</strong>s<br />

a<strong>de</strong>cuadas condiciones higiénicas 168 .<br />

Con <strong>la</strong> llegada <strong>de</strong>l siglo XX, <strong>la</strong> Instrucción G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Sanidad <strong>de</strong> 1904<br />

mantuvo <strong>la</strong> tute<strong>la</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> organización <strong>de</strong> estos servicios bajo los gobiernos<br />

<strong>provincia</strong>les, y dio pie a que unos años más tar<strong>de</strong>, <strong>la</strong> Real Or<strong>de</strong>n <strong>de</strong> 28 <strong>de</strong> septiembre<br />

<strong>de</strong> 1910 <strong>de</strong>terminase el establecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> un servicio <strong>de</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> prostitución<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong>s capitales <strong>de</strong> <strong>provincia</strong> y pob<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong> importancia, bajo <strong>la</strong> vigi<strong>la</strong>ncia <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

juntas <strong>de</strong> sanidad, creando un cuerpo <strong>de</strong> médicos con actuación gratuita <strong>en</strong><br />

disp<strong>en</strong>sarios <strong>provincia</strong>les.<br />

Finalm<strong>en</strong>te, <strong>la</strong> conocida como “ley Bahamon<strong>de</strong>” estableció <strong>la</strong>s bases para <strong>la</strong><br />

reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> <strong>la</strong> profi<strong>la</strong>xis <strong>pública</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong>s “<strong>en</strong>fermeda<strong>de</strong>s v<strong>en</strong>éreo sifilíticas” 169 ,<br />

atribuy<strong>en</strong>do a los inspectores <strong>provincia</strong>les <strong>de</strong> sanidad <strong>la</strong> jefatura técnica y <strong>la</strong><br />

dirección <strong>de</strong> los servicios sanitarios. Debían actuar coordinando <strong>la</strong> acción <strong>de</strong>l cuerpo<br />

167 Guerreña, J.L. (1995, 1997).<br />

168 Un c<strong>la</strong>ro ejemplo <strong>de</strong>l ejercicio <strong>de</strong>l control sanitario sobre <strong>la</strong> prostitución, organizado <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

sección <strong>de</strong> <strong>higi<strong>en</strong>e</strong> <strong>de</strong>l gobierno civil <strong>de</strong>l Alicante <strong>de</strong> finales <strong>de</strong>l XIX, lo <strong>en</strong>contramos <strong>en</strong> el trabajo<br />

realizado por Guillem, I. y Paternina, Mª.J. (1996).<br />

169 Real Or<strong>de</strong>n <strong>de</strong> 23 <strong>de</strong> marzo <strong>de</strong> 1918.<br />

120

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!