eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

Gabrieli eskutik heldu eta bere ondotik alde egin ez dezan eskatuz eraztun
bat ematen dio. Geroxeago Jean momentu horretan azalduko ote den galdetzen
dio eta pajeak ezetz erantzun, lehenago haren jendarmeak pasa behar direla.
Ea zer dela eta ez dagoen agertu berri den konpainia horretan, berriz ere
Infantak; bere nagusiaren aurregoardiako bi mila arkulariak direla,
atzegoardiakoak bezainbeste alegia eta ez dakiela armagizonekin batera edo
horien ondoren azalduko ote den. Aragoeko erregek orduan, erabat harrituta
hainbeste jende ikusirik, ea gerraren batera ote doan galdetzen du. Pajeak
ezetz; izan ere, bere estatu edo graduari ("son droit estat") dagokion
suita baita. Jarraian atzegoardiako arkulariek eramandako "six aultres
clerons" agertzen dira.
Anglaterrako erregek orduan, horrelako jendetzaren aurrean
zerbait susmatzen hasia bera, esaten du ea guzti hori ez ote den iruzurra
izango, sartzen direnak agian hiri atzetik gero aterako liratekeela,
berriro ere sartzeko. Portugaleko erregek, posibilitate hori frogatzeko, bi
baroi bidaltzen ditu (Carion eta Eskuako contiac pastoralean), zeintzuk
horrelakorik ez dagoela esanez eta Jean de Parisen armadaren handiak
beldurtuta datozen, eraso egingo ote dien. Pajeak lasaitzen du gorteko
jendea: arrafusik ez bazaio egiten, Jeanek ez du bere indarra inoren kontra
erabiliko.
Handik gerora, Jeanen ohorezko ehun paje agertzen dira, metre
dotelak gidatuak. Infantak hori Jean de Paris bera dela uste izango du;
Gabriel pajeak ordea, haren metretariko bat dela jakinarazten dio,
nagusiaren egoitza behar bezalako egokitasunez prestaturik ote dagoen
aztertzera datorrena. Hurrengo, beste konpainia eder baten laguntzaz, Jean
de Parisen tronpetak datoz. Atzetik kapitaina, "que portoit une grant
banniere de taffetas bleu", mila eta bostehun gizonek lagunduta. Gabriel
pajeak zeintzu diren esaten die gortekoei. Eskutari gorena gero, Jeanen
ezpata harribitxizko maginadun miragarriaren eramaile. Beste seiehun
gizonek jarraitzen diote.
Azkenean, Jean de Paris bera azalduko da eta horrela
seinalatuko dio pajeak Infanta urduriari: "Ma demoiselle, regardez la en
bas, celuy qui porte ung petit baston blanc en sa main et ung colier d'or
au col. Regardez comment il a les cheveulx jaulnes, l'or de son colier ne
luy change point la couleur de ses cheveulx". Infanta, hura ikusita,
emozioari ezin eutsirik kolore gorritu egiten da. Nafarroakoa konturatu
eta, konplizitatez, eskua estutzen dio. Jean jauregiko leiho paretik
pasatzean Infantak "luy tendit ung couvrechief de plaisance que elle avoit
en sa main, en le saluant bien doulcement". Jeanek orduan, zaldia
91