eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara
26.08.2013 • Views
Share Embed Flag

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
euskara.euskadi.net

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

apportant en quelque sorte à celle-ci la confirmation et le<br />

prestige de la chose écrite".<br />

Aipu honek, liburuak inguru analfabeto<strong>eta</strong>n nola hedatuko<br />

ziren erakusten digu. Bestalde, entzulegoaren ahozko literaturaz egon<br />

litekeen identifikazioa klaru ez dagoen arren, esan dezakegu antzinetik<br />

agertutako ipuin harrigarrien egitura colportage-ko kontaer<strong>eta</strong>n mantentzen<br />

dela (ik. M. Etxeberria, "Euskaldunen ipuin harrigarriak").<br />

COLPORTAGE-A ETA KONTRARREFORMA: literatur mota hau,<br />

bestalde, garaiko ideologien garraiatzaile garbia da. Inprimatzaileen<br />

gorabeherak Erreformaren zabalkundeak baldintzatuko ditu XV. <strong>eta</strong> XVI.<br />

mende<strong>eta</strong>n; gerora, XVII.enean zehar Kontrarreformaren eraginak<br />

baldintzatuko dituen bezala. Hemen kokatu beharko litzateke colportage-ko<br />

liburuen hasiera.<br />

Mendearen erdi aldera, XVI.aren azkenetik aurrera liburugile<br />

<strong>eta</strong> saltzaileek orri solte moduko paperak sortuz iraun ondoren, Hogeitamar<br />

Urteen Gerraren ondoko bakea jazo zen. Une hartan inprimatzaile jendea<br />

sakabanatu <strong>eta</strong> langabetuta bizi zen, ordura arte ateratako liburu mota<br />

modaz kanpo geratu baitzen. Erreforma katolikoak ordea, ekoizpen berriak<br />

eraginez, inprimatzaileei loraldi bat ekarriko die. Tituluen artean,<br />

erlijio zabalkunderakoak nagusi diren bitartean (gremio<strong>eta</strong>ko patroien<br />

omenezko santu bizitzen antzerki emanaldiak ere barnesarturik),<br />

konstatatzen da ugaria dela irudimenezko literatura, iturri desberdin<strong>eta</strong>ko<br />

ipuinekin batera.<br />

Troyes-tarrek, horr<strong>eta</strong>rako, aurreko mendeko inprimatzaile<br />

paristarrek ateratako testuak hartzen dituzte, gure Jean de Parisen<br />

historiarekin gertatu bezala: Oudot-ek 1613an, Bonfons paristarrak eginiko<br />

edizioa erabiliko du bere bertsioa osatzeko, Jean de Parisi liburutegi<br />

urdinerako sarbidea emanez. Honek ere testu aldatzeak dakazkio nobelari,<br />

gerora nabarmenagotuko direnak, bai irakurle mota desberdinei, bai egoerak<br />

ezarritako baldintzei egokitzeko. Esate baterako, XVIII.ean nobelak jasaten<br />

duen aldak<strong>eta</strong>, Kontrarreformak ere, besteak beste, eragingo zuen, errege<br />

zentsurak sailkatu nahi izan baitzuen, 1709an, "parmi les livres qui ne<br />

peuvent être approuvés que moyennant de grandes corrections" (Brochon,<br />

1954: 53).<br />

Aldak<strong>eta</strong> hori<strong>eta</strong>z iritsiko dira, bada, liburu merkeak nekazal<br />

gune<strong>eta</strong>ra. Baina herri<strong>eta</strong>ko gutxiengo letratuek irakurriko dituzte: "de<br />

77

logo

productos

Resources

Compañías

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!