26.08.2013 Views

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

EKOIZPENA MUGATZEA: corpusa zehaztean sortzen da lehenengoa.<br />

Esan liteke inprimatzeko moduak definitzen duela, baina ezer gutxi argituko<br />

digu horrek, hiru mend<strong>eta</strong>n zehar agertzen diren ehundaka titulu daudela<br />

kontuan hartzen badugu. Horien artean, gaiak <strong>eta</strong> generoak ez ezik,<br />

argitalpen motak ere oso desberdin gertatzen dira elkarren artean. Bertan,<br />

almanakak (egutegi edo urtekariak), ipuin harrigarri edo miresgarriak,<br />

magia, astrologi <strong>eta</strong> sorgin liburuak, erlijiozkoak (tartean, kantika<br />

espiritualak, katexima laburrak, santu bizitzak <strong>eta</strong>b.), hezik<strong>eta</strong> liburuak<br />

ere (civilités edo urbanidadekoak), lanbide jakinen gaineko tratatuak,<br />

romanak, sasi historiazko nobelak, kantuak, antzerkiak <strong>eta</strong>b. sartzen dira,<br />

orrialde gutxi batzuk dituzten<strong>eta</strong>tik luzeago<strong>eta</strong>ra, baina gehien-gehien<strong>eta</strong>n<br />

labur samarrak. Argitaratu diren antologiak begiratu besterik ez dago,<br />

obrak sailkatzeko arazoez konturatzeko (Nisard, Bollème 1971 <strong>eta</strong> 1975, <strong>eta</strong><br />

Mandrou 1975).<br />

Produkzio handia da aztertzekoa, larehun bat izenburu<br />

diferente, almanakak alde batera. Bertarako bide bezala bi iturri erabili<br />

ohi dituzte historiagileek: aleak berak <strong>eta</strong> liburugile nahiz saltzaileen<br />

katalogo <strong>eta</strong> inbentarioak (Marais, 1980: 87; <strong>eta</strong> Martin, 1975: 246-247).<br />

AUTORE JAKIN GABEZIA: inprimatzaileek testuak mende<strong>eta</strong>n zehar<br />

aldatu <strong>eta</strong> laburtuz atera dituztelarik <strong>eta</strong>, gehien batean, egile ezezagunen<br />

obrak izanik (gutxi batzuk baitira autore jakinen moldapenak), ez dago<br />

estilo propio edo berezkoa bertan aurkitzerik. Inprimatzaileek, liburua<br />

moldatu <strong>eta</strong> birmoldatzen dutenek, egile papera hartzen dute neurri batean,<br />

merkatu berriak zabalduz <strong>eta</strong> obrak publiko edo egoera berrira egokituz,<br />

Kontrarreformaren zabalkuntzaz batera sortu <strong>eta</strong> indartzen baita<br />

Bibliothèque bleue-a.<br />

LIBURUEN ZABALPIDEAK: Frantziako hainbat eskualderi buruzko<br />

informazioa badago. Baina, gure herrian noiz <strong>eta</strong> nola hasi ziren liburu<br />

horiek zabaltzen? Inprentaren hedapenari dagokiola, interesgarria dirudi<br />

XVIII. mendearen erdia izateak tipografoak Midi-ra sartzen diren garaia,<br />

liburu bilduma osoa nekazari lurralde<strong>eta</strong>ra inguratzekoa.<br />

Garai horr<strong>eta</strong>n bestalde, distantzia luzeko colportage-a<br />

nabarmentzen da (Martin, 1975: 261-265). Liburu banatzaile hauen ibilbideak<br />

ikuskatu dituztenen artean, ez da agertzen Frantziako hegomendebaldea<br />

(Ferrand, 1963) <strong>eta</strong> esan genezake, moldiztegi gutxi egon zela bertan, beste<br />

aldeekin konparatuta. Darmon-i kasu eginez gero (1972: 47-56), mende bat<br />

geroago udako ibilerak egiten zituzten <strong>eta</strong> industria apala zen.<br />

75

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!