eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

ez bezalako aspiratuak ere baditugu hemen: baraskalthu (552), arthe, helthu
eta gertha (555).
Sudurkariak modu anarkiko samarrez azaltzen zaizkigu. Besteetan baino
gehiago nahasiko zaigu grafia ezpainkari aurrean: Combersatçen (LPH38),
Embasadore, thempora (LPh55), baina Conbersatçen (LPh61), honbat (205),
Jnpertinencia (66 eta 87), hanbateky (LPh66). Desagerketa kasuak bai
asimilazioagatik, bai bokal nasala utzita maileguetan batez ere: Jgararen
(444), Linfate (484, 495, 522 eta 533), Setençia (113), aracoua (LPh41),
fanfarou (1), fripou (12 eta 100), Jfernian (9), fi (16), jfidela (132),
Cabarala (711). Baron sudurkaridun etimologikoa antzezoharretarako uzten
dela dirudi, eta barou testu barrurako. Aipagarri gerta liteke aragouaaragouaco
hitza inguru honetan, C eta B izkribuetan horrela idatzia, beste
bietan aragon-aragoueco nagusitzen diren bitartean. Bertako hitzetan ere
joera bera: hulaiçia (321), oxa (611), hebe (488) etab. Bustiari buruz ere
ez zaigu askotan -gn- aukera frantsesa agertuko, normalean -in- nagusitzen
delarik, zenbaitetan bikoiztuta: mahainnian (445 eta 785), Soinnian (765).
Txistukari gorretan beste izkribuetatik aldentzen den /s/-aren presentzia
litzateke azpimarragarri, ukazio adberbioaren posizio proklitikoan: Esleite
Consola Esarapausa (270), Espa-, Estu-, Esk-etab. Kontu honetan, bizkaieraz
bezalako bastar (190) ere badugu (Inchauspek behiala esandakoaren kontra:
Zuazo, 627). Hitz azkenean ere ematen du hobikaria nagusitzen zaiola
horzkariari: Eris (LPh48), araus (59), Espiritus (209), burus buru (413),
eta bokalartean bertan ere bai: gaisa (321), okerbidez jarria seguru asko.
Dena den fonema hauetan izkribu honek erakusten duen nahastearen ahoskera
sailkatzea gaitza da: phouz (97), fitez (28), Jcaz deçen, Çarcen (497),
Chamary (775), Colamente (352), pariz, bourgez, aberaz, Jluçione (597),
paraduçialla (885), nois, araux eta abar luzea. Hobikari ahoskaberako marka
bikoitzik ez eta sabaikaria, besteek bezala, ch.
Ozenak direla eta, plaçer izanen da idazkera normala. Hala ere, grafien
nahasketa da nagusi: cosia (LPh29), Espousatçera (LPh30), malerousa (21),
abisac (66); baina arartecoza (869), abiz (206). Sabaikaria g idazmoduaz
gehienetan: Sugetaz, guntatçen; baina Jalky, Jouan eta honelakoekin batera.
Asimilazio kasuren batean ere agertzen da: Corage Jakisku (28).
Afrikatuetan, /tz/ ç moduan azaltzen da gehienetan, zenbait errealizazio
bitxi gorabehera: Corpitxa (837), bihotxa (700), bahinx (415), Lotxia
(271), Etxakiçu (289), partisçen (LPh31). Hobikaria ere, batzuetan ohizko
arautik aldentzen da: hotz (18), hauze (18), Eracaz, "hots, hautsi, irakas"
esateko, gauza bera haniz, pariz, bourgez eta horrelakoetan. Sabaikariaz
komentatzekorik ez.
70