26.08.2013 Views

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Ezkontza, amaierako bataila, Jeanen heriotza, azken predikua <strong>eta</strong> lehenaren<br />

hasierako bertso batzuk falta dira.<br />

Basabürüko azpieuskalkia litzateke izkribuaren idazkerak erakusten<br />

diguna edo, aurkitu zen lekua kontuan hartuta, Arbaillakoa, bertako<br />

azpieuskalkirik mugatzea zaila zaigun arren. Hizkera horren ezaugarririk<br />

aipatu ez bazuen ere, hau zioen Lhandek (1926, XVI or.) Zalgizeko Bertranden<br />

errefrauei buruz ziharduela: "Ils constituent à peu près la variété<br />

dialectale employée dans la fraction souletine de la Grande Arbaille (les<br />

villages de Sauguis, Saint Etienne, Ossas-Suhare, Menditte, Idaux-Mendy,<br />

Gotein-Libarrenx)". Hala ere, esan liteke alde handirik ez zuela izango<br />

Basabürüko hizkerarekin, Yrizarrek <strong>eta</strong> Zuazok azaltzen duten bezala.<br />

BOKALAK<br />

B izkribua (Baionako Euskal Museoko 19. zenb.)<br />

Lehenengoz, aditz flexio laguntzaile subjunktibo<strong>eta</strong>n gertatzen den /a/-ren<br />

erabilpena aipatuko dugu: iqhous daçen (21), eraguin daçan (95), jaquin<br />

daçan (81 <strong>eta</strong> 131). Hersk<strong>eta</strong> orokor samarra da zubererari dagokionez:<br />

orcort, bena, uqhen, eraquouxiren (248), jgareiten (216 <strong>eta</strong> 228) <strong>eta</strong>b.<br />

Batzu<strong>eta</strong>n, hersk<strong>eta</strong> hori arierazko errakuntza itxura duen arren, badirudi<br />

aldatzailearen ahoskeraren ezaugarri bitxia dela, ez baita gutxitan<br />

agertzen: portidu, angloterraco, olhabarequi, Suitorequi. /i/ fonemari<br />

dagokionez, j- <strong>eta</strong> J- dauzkagu hitz hasierarako; bokalartean <strong>eta</strong> azkenean y<br />

<strong>eta</strong> i, noizpait ere hasieran agertzen dena: iaiqui (251 antz.). Belare<br />

erdikoaren hersk<strong>eta</strong>, sistematiko samarra da sudurkari aurrean: counseilu,<br />

guiçoun, countia, ounxa. Borobildua (u, eu) zuberera arruntaren arabera.<br />

DIPTONGOAK<br />

"bait-" proklitikoaren gauzapena arraro gertatzen da, <strong>eta</strong> mendebaldeko<br />

euskalkien aldera garamatzake. Ezaugarri bakarra da ordea <strong>eta</strong> ohizko<br />

ahoskerarekin agertzen da alternantzian: ezpeita (145), beiquira (149)<br />

batetik, <strong>eta</strong> bainai (36), baitut (5), baita (163) <strong>eta</strong> çaitala (26 <strong>eta</strong> 83)<br />

bestetik, azkeneko hori ugariena dela. Beste kasu<strong>eta</strong>n gutxi gorabehera<br />

zuberotar forma jatorrak mantentzen dira: Jfantagueia (79), hoguei (169)<br />

bena <strong>eta</strong>b. Beste izkribu<strong>eta</strong>n agertzen ez den Belhauriqo diptongatua dakar<br />

honek. Horr<strong>eta</strong>z gain, galdera marka diptongatu gabe eransten da noizpait:<br />

ençun duçiea (76), <strong>eta</strong> hirugarren graduko erakusle diptongatu gabea beste<br />

izkribu<strong>eta</strong>n baino ugariagoa da: hec, hequila, h<strong>eta</strong>n, (15) <strong>eta</strong>b.<br />

65

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!