eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara
26.08.2013 • Views
Share Embed Flag

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
euskara.euskadi.net

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

Oinarri testuari (D izkribuari) jarritako oharr<strong>eta</strong>n adierazten da,<br />

esate baterako, pasarte horiek garaiko katexima herrikoiekin erakusten duten<br />

antza. Bertan ez dugu uste apaizgoaren eragin zuzenik bilatu behar denik.<br />

Itxura guztien arabera, eliz edo liturgi eredu horiek errejentek<br />

herritartuak <strong>eta</strong> errepresentaziorako moldatuak izango lirateke.<br />

Nabarmentzekoa da, bestalde, pertsonaia nagusien heriotzean andreak<br />

jokatzen duen papera; izan ere, Ama Birjiña Dolor<strong>eta</strong>koaren, mater dolorosa<br />

delakoaren bertsio herritarra baita, teatrora moldatua. Beste pastoral<strong>eta</strong>n<br />

nahiz herri literaturan askotan ageri da (ikus, esaterako, Garamendik<br />

Marisantzen pertsonaiaz esandakoak 1990: 610-611; <strong>eta</strong> Azurmendi, 1980: 148).<br />

Liturgiaz <strong>eta</strong> bere funtzio didaktikoaz Txomin Peillenek iruzkin<br />

interesgarria idatzi berri du (1992: 441-443). Hori dela <strong>eta</strong>, Jean de<br />

Parisen D izkribuko apaizaren saioa da aipagarri, ezkongaiak sakramentu<br />

horr<strong>eta</strong>z instruitu beharrik ikusten ez duelarik (863 b.).<br />

* Beste alde batetik, herri hizkera bete-betean azaltzen duten pasarteak<br />

daude, teatro moldean kontaturiko istorio elkarrizk<strong>eta</strong>tuan: batailen<br />

inguruko saioak, pertsonaia komiko edo bigarren mailakoen interbentzio<br />

dialogatuak <strong>eta</strong> horien nahiz besteren monologo apurrak.<br />

Mairuek <strong>eta</strong> geroko beste pertsonaia apaingarri erantsitakoek hizkera<br />

herritarra ahoratzen dute, istorioa bera moldatzen den zati<strong>eta</strong>n agertzen<br />

dena baino askoz hurbilagokoa publikoagandik. Ahozko literaturaren beste<br />

generoen sartzea bezala gertatzen da bertan: errafrauren bat <strong>eta</strong> hizkera<br />

eskatologiko <strong>eta</strong> komikoa (txikito <strong>eta</strong> ditxo<strong>eta</strong>koa, ikus Peillen, Antzerti:<br />

11 zenb.; bestalde, gaia Urkizuk garatua da: 1988).<br />

Infantaren saioan nahiz artxelenean eredu herrikoi libertigarriak<br />

azaltzen dira, mertzenarioen joku <strong>eta</strong> diruzal<strong>eta</strong>suna, <strong>eta</strong> xaribari<strong>eta</strong>n ohi<br />

zeneko neskaren bakarrizk<strong>eta</strong> zantzuak. Inguru berean koka genitzake beste<br />

hizkuntz<strong>eta</strong>ko zatiak: latinezko zenbait liturgiatikoak izanda ere, xaribaritragikomeri<strong>eta</strong>n<br />

ohi diren espresio judizialak, birao estereotipatuak<br />

hizkuntza arrotz dominantean, gaizto <strong>eta</strong> satanen aldetik; edo horien <strong>eta</strong><br />

mairuen espainolezko zatitxoak, behe mailako hizkuntzan, orduko zuberotarren<br />

ust<strong>eta</strong>n.<br />

Azkenik nabarmendu beharrekoa da inguru hon<strong>eta</strong>n, Antzinako<br />

Erregimeneko eredu femeninoa adierazten dutela andre pertsonaiek beren<br />

saio<strong>eta</strong>n. Ageri den Infantarenari, neska enamoratuaren gorabehera<br />

52

logo

productos

Resources

Compañías

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!