26.08.2013 Views

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

E1: ereguia. Fanfarou isan. eresouma. bisia.<br />

Emanaldiaren hasiera bertatik, izkribu honen bitxikeria nabarmenena<br />

azaltzen zaigu. /t/ <strong>eta</strong> /k/ fonemen arteko trukak<strong>eta</strong>, aurretik aipatutako<br />

idazkera (<strong>eta</strong> ahoskera) desohizkoaren beste ezaugarri bat bezala gertatzen<br />

da. Elkarren arteko balio morfematikoen aldak<strong>eta</strong> emango da beraz, jarraiko<br />

adibideotan ikusten den bezala: gut 67 b., Ezkhutut 84 b., biçity 425 <strong>eta</strong><br />

763 bb., orotarac 190 b., Berat 36 b., Etçakic 387 b., anglatererac 831 b.<br />

baicit 359 b. Izkribu horr<strong>eta</strong>n agertzen den ebakera arraro honen bila<br />

eginiko gainbegiratu batean, aipatuez aparteko hogeitabost adibide aurkitu<br />

dut. Bertso hon<strong>eta</strong>n bertan ikusten den bezala, adizkera alokutibo<strong>eta</strong>n maiz<br />

agertuko zaizkigu, batail<strong>eta</strong>n <strong>eta</strong> erronka saio<strong>eta</strong>n alegia, joera hori<br />

orokorra ez bada ere.<br />

Honelakorik ez da izkribu<strong>eta</strong>n normalean aurkitzen, baina 1.3. atalean<br />

aipatzen dugun St. Jean Baptiste-n esaterako agertzen da. Saint Julien-en,<br />

bestalde, 98 orrialdeko antzezoharrean hau irakurtzen da: pharty<br />

Jarniritit. Dena den, kasu bakarra izanik <strong>eta</strong> bertako testuan dauden<br />

errakuntzak ugari direla jakinik, ezin gertaera beretzat jo. Hala ere,<br />

"Othoitçe <strong>eta</strong> cantica espiritualac Çubero herrico" liburutxoan (Pau, 1734),<br />

antzerako alternantzia gertatzen da bizpahiru alditan, aditz forma konkretu<br />

batzu<strong>eta</strong>n batez ere: helçakitçat/helçakitçac 98 or., behatu citceitçac 81,<br />

Içan çakitçac ezti 56, balia çakintçat 37, apheçat/apheçac 7, inikitaciac<br />

52. Liburutxo honek bestalde, antz apur bat azaltzen digu zenbait pastoral<br />

izkributako idazkerarekin.<br />

Nola esplika genezake gertaera hau? Itxura guztien arabera aldatzaile edo<br />

inprimatzaileek arierazko asimilazio okerrak egingo zituzten; izan ere,<br />

ematen diren testuinguruak arr<strong>eta</strong>z aztertuta, gehien<strong>eta</strong>n agertzen da<br />

herskari sabaikariaren inguruan horzkaria, <strong>eta</strong> alderantziz. A. Eguzkitzak<br />

esan zigunez, ohizko errakuntza moduan interpr<strong>eta</strong> genezake ahozko<br />

hizkuntzan, <strong>eta</strong> horrela frogatu ahal izan dugu zenbait euskara<br />

ikaslerengan. Dena den, Etchebarne edo C izkribua aldatu zuenaren idiolekto<br />

bitxi <strong>eta</strong> nahasiaren beste ezaugarri bat gehiago da, txistukarien<br />

errealizazioari, beste era batzu<strong>eta</strong>ko asimilazioei <strong>eta</strong> hitz motel itxura<br />

ematen dioten errepikapenei lotuta ageri dena.<br />

(2)<br />

prauberaçy. Hirugarren lerroan, amourekatj gainjarria. Ebitaraçy. Azken<br />

lerroa: deus Eman (oker) Espaignaty.<br />

E: Ser. esarlia. nahis. prauverasi. ebiterasi. Deuz enila.<br />

(3)<br />

dutut. Espaignako <strong>eta</strong> trufatçen gainjarriak daude, azpikoa ulertzen ez<br />

delarik.<br />

E: bigarren lerroa: Ehaié eregue esagutsen. jaraiquitsen. ordenansez<br />

trufatsen.<br />

391

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!