eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

Pierre Ainciondo.
Hérelleren arabera (1923: 161), "Il parait avoir fait représenter
Saint Blaise (1928: 71-72) à une date et dans un lieu non spécifiés. Il
vivait encore au commencement du XIXe siècle". Izkribu hori Pariseko
Liburutegi Nazionaleko 175 zenbakiduna da: "L´histoire de St Blaise/Evéque
de la Ville de Sebaste dans la/province D'armenie, traduit en Basque et
Compossé en Vers". Eszena bidezko banakuntza ere erabiltzen du, Saroïhandyk
aipaturiko Roland-en izkribuan bezala; arribantxa, sataneriak eta
antzezoharrak Jean de Paris-en agertzen direnen antzekoak dira, eta
pheredikiak lehena (Le 1ère Prologue) hasieran eta azkena (Dernier
Conclusion) bukaeran dauzka jarrita. Pastoral testu hondarrean, azken
pheredikia baino lehen, izenpea eta abisu bat, antzerki hau eman izan ote
zen zalantza dakarkiguna: Ce tragèdie on peut faire par/Ces acteurs et non
pas de moins/Ainciondo Pierre.
Ainhizeko parroki erregistroak ikusita (4E-13) eta "collection du
greffe"ko 1757-1789 bitarteko agiriak besterik ez ditugularik (tartean asko
falta direla), ez dugu Ainciondoren berririk topatu.
Pastoralgile honek, errepresentazioak eman zituzten baxenafartar
gutxien artekoa (Léon: 16-18 eta Oihartzabal, 1988: 703), Jean de Parisen
trageria eta Saint Blaise-ren historia itzuli egin zituela dio. Azken
pastoral honen izkribu bakarra da berea, eta ezin genezake frogatu beste
eskuzkriburen batetik ez ote zuen kopiatu: euskarara itzulia eta bertsotan
konposatua duela diosku; baina Jean de Parisenaren kasuan "traduit en
basque" besterik ez. Agian, beste izkribu batetik aldatu zituen bertsoak,
izan ere antzeko gertatzen dira laurak, C-D erlazioak zuzen-zuzena
dirudielarik.
Izkribu amaieran dagoen ex-librisean Pierre Çelhay Arüekoaren
izena dugu. Beste daturik gabe, litekeena da Jean-Pierre Saffores
pastoralgilearen bigarren emaztearen aita izatea, 1838 urteko ezkontagirian
zendu bezala agertzen dena (Oihartzabal, 1988: 722), izkribua Jean-Pierreren
anaia Jean-Baptistena baitzen, azalean agertzen den arabera.
Jean Hegiaphal.
35