eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

Izkribu guzti horien datuak aztertuta, esan genezake Etxebarne,
esku artean ditugun datuen arabera, XVIII mendeko pastoralgile garrantzitsu
bat izan zela. Saint Jean Baptiste-n agertzen den ex-librisaren arabera,
badirudi, horretaz aparte, Jacob eta Jean de Paris ere berak kopiatu
zituela. Clovis eta Ste. Héllène-ren letra antzekoa den arren, ezin genuke
ziurta bere eskuaz idatziak ote diren. Dena den bere euskara oso bitxia da,
aipatutakoez gainera, asko baitira gure izkribuan azaltzen diren hutsak,
silaba errepikatzeak eta fonemen asimilazioak. Batzuetan hitz motel itxura
duen idazkera hori harrigarriago gertatzen da, bere herrian hainbesteko
itzala izan zuen laborariarengan, orain ikusiko den bezala.
Pabeko Artxibategiko agirietara jota, Sarrikotako parrokiakoetan
ez dugu haren berririk aurkitu, bertan, 4E azpisaileko 316 zenbakipean,
herri horretako 1765eko, 1767ko eta 1776-1791 bitarteko bataio eta
ezkontagiriak dauden arren. Hala eta guztiz ere, 1.D.1. zenbakipeko
erregistroan, 1790etik Errepublikako II. urteko Germinalera bitarteko udal
bilkuren aktak dauzkagu (Déliberations municipales). Hauetan askotan
agertzen zaigu Bernard Etchebarne, gure pastoralaren C izkribuan azaltzen
den sinaduraren guztiz antzekoa daukana, eta garai haietan herrian garrantzi
handia izan zuena.
Esandako agiri horren hasieratik aurrera 1790eko Otsailaren 6an
udal hauteskundeak gertatzen hasten dira herrian: "Constitutions de la
municipalité en vertu des lettres patentes du roy en décembre 1789 sur un
décret de l'assamblée nationale". Hautagaien zerrendan azaltzen da lehenengo
aldiz, eta emaitzetan herriko prokuradore kargua (procureur de la commune)
galtzen duen arren (Alchurrut izenekoa aukeratzen dute 44 sufragioz,
Etchebarnek 5 besterik lortzen ez duelarik), notable bezala ateratzen da
gure pastoralgilea 22 botoz. Martxoaren hamabian hautatuek zin egiten dute
beren kargua: "... on pretté Serment, en main de la Commune, de maintenir de
tout leur pouvoir la constitution du Royaume, d'etre fidelles a la nation,
ala loy et au Roy, et de bien remplir les fonctions de tout quoy acte
octroyé aux ds membres de la municipalité..." (17 or.). Zortzi hautatuk
(tartean gure Etchebarnek) eta hogei hiritarrek sinatzen dute, idazten
zekitenek alegia.
Hortik aurrera udal edo herri kontseiluaren biltzar askotan
agertzen da, behin "Etchebarne fils", bere semeak ordezkatzen duelarik.
1791ko urtarrilaren 27an ordea ez da herri kontseiluko asanbladan
agertuko. Bertan "il à eté dit Par le sieur Alchurrut Procureur Sindic de la
31