26.08.2013 Views

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Boskarrena D izkribuari dagokiona da. Ainciondo Ainhizekoa zen,<br />

<strong>eta</strong> litekeena da hemeretzigarren mende hasieran berak eman izana. Hala ere,<br />

izkribu horr<strong>eta</strong>n agertzen den data bakarra Pierre Çelhayrena da <strong>eta</strong>,<br />

idazkera berriago <strong>eta</strong> diferentez, pastoralarekin zerikusirik ez duen korritu<br />

kalkulu bati dagokio.<br />

Azkenaren berri ez dugu Urkizuren zerrendan besterik aurkitu.<br />

Zuzenean esan zigunez, Hérellerengandik jaso zituen bere datuak; beraz,<br />

azken honen zerrendan agertzen ez delarik, ez genuke segurutzat joko.<br />

Gainera, lehenengoarekin gertatutako huts bezalako bat emango zatekeela<br />

dirudi, bion daten antza nabarmenak erakusten duenez: 1760-6-25 <strong>eta</strong> 1860-6-<br />

26.<br />

Beste alde batetik, eskueran ditugun hainbat datu, zalantzazko<br />

<strong>eta</strong> froga gabeko samarrak direla ezin ukatu den arren, gauza segurua da<br />

izkribu baten esistentziak antzerkia, behin gutxienez, eman zela frogatzen<br />

duela (izkribu zaharren kasuan batez ere, berriago<strong>eta</strong>n edo mende<br />

hon<strong>eta</strong>ko<strong>eta</strong>n salbuespenak egon daitezke). Gainera, bertan agertzen zaizkigun<br />

letra desberdin <strong>eta</strong> zati erantsiak, izkribuak idatzi zirenetik gerorako<br />

beste emanaldi bat edo batzuen zantzu dira. Guzti hau kontuan harturik <strong>eta</strong><br />

datuen bilk<strong>eta</strong> eginda, honela konkr<strong>eta</strong> genitzake Jean de Paris pastoralaren<br />

emanaldiak:<br />

*XVIII mendean: B izkribukoa, Pierre d'Arhex, Larrañen, 1760an. A<br />

izkribuko bi, errejenta <strong>eta</strong> lekua (agian Basabürü-Arbaill<strong>eta</strong>n, hizkera <strong>eta</strong><br />

aurkituriko lekuagatik) ezezagunak, mende erdi aldera seguruena. C izkribuko<br />

beste bi, errejent moduan Etchebarne, Lahore edota Karrikiri-Bordet<br />

Alozekoa, agian 1777 baino lehen <strong>eta</strong> 1783an, Pettarran, Barkoxe inguruan<br />

seguru aski.<br />

*XIX mendean: D izkribukoa, Ainhizen, 1827 baino lehenago,<br />

Ainciondoren eskutik <strong>eta</strong>, segurtasun osorik gabe, 1857an, agian Larrañen <strong>eta</strong><br />

Jean Pierre Hegiaphal errejent lanean, E izkribuaren egilea.<br />

Azken batean, pastoral oso herrikoia, askotan emana, Zuberoaren<br />

txikian ere, iturriak Frantzia osoan zehar izan zuen bezainbesteko<br />

zabalkuntza izango zuena, biok konformidadean hartuta, noski.<br />

Izkribu<strong>eta</strong>tik ondorioztatzen diren datei erreparatuta, Frantzian<br />

garai hai<strong>eta</strong>n emandako egoera historiko desberdinak zeharo batera datoz<br />

pastoralak adierazten duen mezu ideologikoarekin. Mezu honek ez du inongo<br />

24

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!