26.08.2013 Views

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ikertu beharko litzatekeen gai hon<strong>eta</strong>z: Zalbide, M. 1990: 218 <strong>eta</strong> jarr.,<br />

<strong>eta</strong> bertan gaiaz eskaintzen duen bibliografia.<br />

Hala ere, ahozko prozeduren garrantzia ez zen murriztuko, <strong>eta</strong><br />

emanaldiak gertatzeko orduan, eszenaratze tradizionalaren kodea segitzen<br />

zuten errejenten argibide<strong>eta</strong>n iraungo zuen, eskuzkribu<strong>eta</strong>n oso neurri<br />

apalean agertzen badira ere. Horren erakusgarri, hona hemen,<br />

astolasterrez J. Casenave-k ohartarazitakoa: "Gure antzerkia lüzaz izan<br />

da egiazko ahozkoa. Ez dü beraz izkiribu<strong>eta</strong>n herexarik ützi. Ene herritar<br />

Hardoi oihanzainak oihanean astolasterren bers<strong>eta</strong>k asmatzen zütüan <strong>eta</strong><br />

langileer erraiten zeien: bati: "hik berset hau emanen dük"; beste bati:<br />

"hik beste hau emanen dük". Hola antzerkia gogoz osotzen züen <strong>eta</strong><br />

ikasten".<br />

Bestalde, genero aldakuntzaren gaira itzuliz, ematen du tradizio<br />

prozedurak ez direla oso berriak. Jean de Parisen moldapena aztertuta<br />

ageri diren jardunbideek, Doutrepont-ek (1939) Ertaroko Gesta Kantuen<br />

prosifikazioan zehaztutakoekin dituzten kointzidentziek behintzat, hori<br />

pentsarazten digute. Zehazten dituen prozedura modifikatzaile<strong>eta</strong>n<br />

(hirutan banatzen ditu: "additions, suppresions et modifications"),<br />

honako hauek izango lirateke, besteak beste, nabarmentzekoak:<br />

* Pertsonaia berriak asmatzea <strong>eta</strong>, beraz, izen nagusi desberdinak<br />

eranstea.<br />

* Elkarrizk<strong>eta</strong> <strong>eta</strong> "discours directs" direlakoak gehitzea. Hemen<br />

legoke, gure kasuan, prosatik teatrora aldatzeko pastoralgileen<br />

teknikaren funtsa, beti ere, iturritik zuzenean moldaturiko pasarte<strong>eta</strong>n:<br />

antzerkiratzen dena, istorioaren hari nagusiaz gainera, nobelako estilo<br />

zuzenezko elkarrizk<strong>eta</strong>k <strong>eta</strong> zeharrestilozko esaldiak dira gehien batean.<br />

Deskripzioari edo besteri dagokiena, dialogora aldatzen zaila dena<br />

alegia, edo ez da agertzen, edo pertsonaiek berbalizatzen dute (batez<br />

ere, gertaera antzezgaitza <strong>eta</strong> istorioan ezinbestekoa bada).<br />

* "Proverbes" <strong>eta</strong> irakasbideak sartzea; pastoral<strong>eta</strong>n, ordea, behin<br />

edo beste baino ez dira agertzen.<br />

* Elementu erlijiosoak erantsi, puztu <strong>eta</strong> garatu. Gure kasuan<br />

ikusi dugunez, gero <strong>eta</strong> gehiago izkributik izkribura.<br />

163

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!