eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara
26.08.2013 • Views
Share Embed Flag

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
euskara.euskadi.net

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

aldak<strong>eta</strong> historiko <strong>eta</strong> soziologikoek <strong>eta</strong> komunitate nekazariak<br />

planteaturiko eskabideek baldintzatuta, moldatzen <strong>eta</strong> eraberritzen<br />

dituzte teatro emankizunak.<br />

Bestalde, hain berandura arte gord<strong>eta</strong>ko prozedura horr<strong>eta</strong>n ederki<br />

antzeman daiteke herri literatur ekoizpen<strong>eta</strong>n gertatzen den genero<br />

aldakuntza edo nahastea. Alde hon<strong>eta</strong>n, argitasun handiz esplikatu zituen<br />

J. A. Cid-ek Peru Gurea baladaren hedakuntza <strong>eta</strong> bilakaera, Ertaroko<br />

ipuin germaniar batetik, XVI-XVII mende<strong>eta</strong>ko feria teatroan barrena<br />

pasata, erromantze, balada edo kantu itxura gerora hartzen duen arte,<br />

Euskal Herrian ez ezik, Espainian, Frantzian, <strong>eta</strong> abarr<strong>eta</strong>n. Pastoral<br />

zaharr<strong>eta</strong>n ere, 2.1. atalean ikusi bezala, jardupide nagusiak istorioen<br />

itzulpena <strong>eta</strong> teatrozko moldapena dira, ikuskizunak gozatuko dituen herri<br />

edo komunitatearen espresabidera ekarriak.<br />

Moldatze lan horr<strong>eta</strong>n errejentek erabilitako tresnak ahozko<br />

literaturan ohizko gertatzen diren adierazpideak dira, izkribu<strong>eta</strong>ko<br />

hizkuntza aztertzean (1.5.1. atala) <strong>eta</strong> erantsitako pertsonai<strong>eta</strong>n, zati<br />

komiko<strong>eta</strong>n edo errefrau apurr<strong>eta</strong>n egiaztatzen den bezala. Beraz, halako<br />

neurri batean besterik ez izanagatik, genero nahask<strong>eta</strong> antzematen da<br />

teatro tragikoan.<br />

Izan ere, ezaguna denez, herri literatur ekoizpen<strong>eta</strong>n konstante<br />

bat bezala hartu beharra dago genero nahask<strong>eta</strong> hori. Adibide bat edo<br />

beste jarrita, hor dauzkagu bertsolaritza bera (Azurmendi, 1980) <strong>eta</strong><br />

narratiba (Euskaltzaindiak 1992ko martxoan Donostian antolatutako Herri<br />

Literatura Jardunaldi<strong>eta</strong>n ere, ideia berbera azaldu zuten hainbat<br />

ikerlarik). Azken batean, "alegiak, kantuak, ipuinak, izkirimiriak,<br />

kontakizunak, artazurik<strong>eta</strong>ko ixtorioek hala nola errefrauek badute denek<br />

zerikustekorik mundu zabalago batekin, hots herri literaturarekin, edota<br />

Lekuonak, Ahozko Literatura deitu zuenarekin" (Urkizu, 1992: 84).<br />

"Herri Teatroa ere ahaztu gabe", erantsiko genioke Lekuonak<br />

esandakoari. Izan ere, ohitura dramatiko tradizionalez moldatzen<br />

baitituzte errejentek frantsesezko istorioak. Liturgi usainez<br />

lurrindutako emanaldiak, agian Eliza Katolikoak XVII. mendetik aurrera<br />

garaturiko herri eskolatze politikak, ez berez sortuak, baina bai,<br />

zeharka bada ere, bultzatuak. Inguru horr<strong>eta</strong>n koka genitzake A.<br />

Belapeyre-ren kateximaz batera argitaraturiko dokumentuak, errejenten<br />

(kasu hon<strong>eta</strong>n, katekesi maisuen) beharraz <strong>eta</strong> ezarpenaz ari direla<br />

(Davant-en edizioko 40-51 orrialde<strong>eta</strong>n daude); pastoral izkribuen<br />

ugaltzea, XVIII. mende erditik aurrera, nekazarien edo "menditarren"<br />

alfab<strong>eta</strong>tze edo kulturizatze garai batean ematen baita. Ikus gehiago<br />

162

logo

productos

Resources

Compañías

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!