eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

eraz baliaturik, aurkezten duen itxura normala dela, atzera eta aurrera
ibilitakoarena, antzezoharretan igartzen diren aldaketak direla medio.
Ak modu koherenteagoan ematen ditu antzezoharrak, eta Bk ere bai.
Azken honen berezitasuna bara beti agertzea da, aktoreen interbentzio
ororen amaieran. Izkribu hori ordea, Ak baino informazio pixkat gutxiago
ematen digu, antzezohar edo akotazioetan. D da horietan ugari eta
zehatzena, eta Ek, gerora, Ckoak laburtuko ditu, inoiz hitz bakar batez,
bertso lerroetan bertan parentesi artean idatzita.
Antzezoharretan azalduko da, noski, pastorala osatzen duten eszena
joku guztien bilduma. Hori dela eta, aztergai bezala papereratzen zaigun
lehen elementua, bi aldeen, gorri eta urdinen, on eta gaiztoen arteko
aurrez aurrekoa da.
Pastorala ardazten duen elementu funtsezkoagorik ez baitaiteke
hori baino, ikus dezagun nola agertzen den gure izkribuetan.
Lekuzko aditzondoek egiten diote erreferentzia normalean: ezker,
eskuin, alde batialat eta bestialat, erditik, aitzina, hari buruz,
trebes, etab. Guzti horiek noski, antzoki edo taulatuari eta bere
inguruari dagozkien terminoekin batera. Inguru espazial horretan mugituko
dira pertsonaiak eta banaka, taldeka ("anglesak, frantsesak, espainolak,
artxelak, konteak, Les Rois et ces gens...") edo pertsonai izen bat
emanda eta haren ingurukoak aipatuz ("bere suitareki, laguneki,
gardeki...") izendatzen dira.
Pertsonai talde hauek batailetako eszena jokuetan jartzen dira
aurrez aurre. Une horretan erabiliko dituzte errejentek bi aldeon ohizko
izenak: salbajeak, infidelak batetik; eta khiristiak bestetik. C izkribua
da izen hauetan bitxiena; izan ere, bertan aurkitu dugu behin besterik
agertzen ez den turc terminoa (ikus 442 bertsoaren antzezoharra), eta
Ainciondok 409 bertsoan khiristi ohizkoaz aldatzen duen jarraiko arraro
hau:
gu deitcen guira thakonet
Salvagin Ereguiac
Badira Bay kiskimauac (gainjarr.: kisminouat)
oro goure lotxa direnat (gainjarr.: Beitira)
156