eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

adierazitako ereduarekin zeharo bat datoz, Normandiako dukeaz
aritzean esan dugun bezala.
JEAN DE PARISEN MAIRUAK
Allicor: A izkribuan lehenago eta, izena zertxobait aldatuaz, Cn
eta Dn gero. Desfilearen segizioa arintzekoa.
Lankara: aurrekoaren berdin, baina Ck eta Dk erantsia. Aiziondok
ematen die testu gehiena. Zalantzarik gabe, ikuslegoaren oso
gustokoak izango ziren bion bertso barregarriak. Ez dira iturrian
agertzen.
SATAN
Deabru nagusia da. Gaiztoen aldea bete eta obra politzeko
pertsonaia (Hegiaphalen arabera, ikus Urkizu, 1984a: 9). Bere mithil
edo morroiek lagunduta agertzen da Dn: Jupiter eta Bulgifer. C
izkribuan satanik ez dago, baina errege infidelen jainko (C396 b.)
edo mithil (C425) bezala, Lucifer aipatzen da.
Satanen zeregin handiena dantzatzea da. Obran zehar, D izkribuaren
arabera, hogei dantza saio daude zenbakituta. Hauek eszena joku
ugariagoak eragiten zizkieten beste pertsonaiei (jalkitze eta
erretiratzeak gehienbat), eszena hutsik egiten baitzuten dantza.
Pertsonaia honen interbentzio mintzatuak batailetan daude gehien
batean eta oso laburrak dira. Dena den, arribantxaren ondoren
Satanac infidelekin oro/Jin Çaldiz eta/Minça antzezoharra dago.
Bertan bertsorik agertzen ez den arren, mende honetako pastoraletan
ikusi dugunez, obra hasi baino lehen satanek bertso batzuk esaten
dituzte. Agian Dko emanaldian antzera gertatuko zen.
Bestalde, aipatzekoa da pastoral honetan Sataneriak bi izkribu
berrienetan baino ez agertzea. Itxura guztien arabera, Oihartzabalek
Charlemagne-ri buruzko lanean dioena egiaztatzen da; alegia, satanak
XVIII. mende bukaeran (generoaren finkapena burutzen denean)
eransten direla emanaldi gehienetan, pastoral hagiografikoetatik-edo
hartuak. Gidor Bilbaok (1991) eginiko Edipa trageriaren azterketan
154