eskuizkribuen azterketa eta iturriaren moldamoduak - Euskara

Hemen azaltzen da genero tradizionalaren antzezmoduaren ezaugarri
inportantea: teatro irekia izatea, taulatu inguruko espazioak publiko
artean ere erabiltzen baitziren, segizio, desfile, eraso, eta
abarretarako. Izkribu zaharrenetan antzera gertatuko zen, nahiz eta
berrienek datu eta xehetasun gehiago dakarten. Beraz, kodetze maila
gorena erakusten duten emanaldietako izkribuak daude datu horietaz
hornituago.
Gero, salbajeak izara bota eta teatrora igoko dira (437 b.).
Batailetako ohizko dantza esan dezakegu antzezoharretan aipatu adina
alditan egingo zutela; beti ere, nor blesa, hil edo erortzen zen
zehaztuz.
Izkribu hauetan beraz, ez da inoiz zehazten, Charlemagnen bezala
esate baterako, bataila nork galduko duen adlatiboaren bidez. Pastoralen
antzezpen kodearen aurreko urrats batean gaudelako seinalea ote da hori?
Ez dakigu. Ikus honi buruz, Charlemagne, 289 b. eta setioei buruz, 631.a
(Oihartzabal, 1991: 276-278).
Hortik aurrera, iturrian bezala emana dago zati honen antzezpena,
beti ere zenbait xehetasun alde batera lagata. Esaterako, aipatuko
genituzke: asteko egunak zehaztea; herot frantsesak bi, eta ehun zaldunek
lagunduak izatea iturrian, pastoralean bakarra den artean; eta, azkenik,
pastoralean herota konformatzea espainolek gordetako lekuaz, iturrian ez
bezala.
A izkribuak hala eta guztiz ere, besteetan agertzen ez diren sei
bertso gehitzen ditu, testu oinarritik aparteko emanaldi batean
errezitatuko zirenak (ikus 493 bertsoko osagarriak). Bertan Baruak
herotaren ailegatzea mehatxu bezala interpretatuko du:
espainaco Baroua
A393 Sira franciaco guiconbat
egun baduçu hiri hountan
eta ceitera jin othe den
niagoçu phensamentucan
A394 guerla çoumbaiten declaratcera
133