euskalarien nazioarteko jardunaldiak IKER - 1 - Euskaltzaindia

Ma JOSE AZURMENDI - FCO. JOSE OLARTE
TARD); Estudio estructural del euskara de Ondarroa (K. ROTAETXE); edo «Euskal
hitzen jatorri eta itxura dezberdinez» (K. MITXELENA) 10.
Bestalde silabaren maila honetatik hobeki ulertzen da egun euskaran
gertatzen ari den transformakuntza fonikoa (fonetikakoa eta fonologiakoa),
hots, euskara hiztunen artean sortzen ari diren ohitura foniko berriak. Horrengatik
hemen deskribatzen saiatuko garen maila da, nahiz eta eite batzutan
bakarrik izan.
Ezta gehiegiezkoa behin eta berriz esatea, hemen, lengoaia idatziak garrantzi
haundiago eta ezberdinagoa duela euskara kasuan beste zenbait hizkuntzetan
baino, hots, italiera, frantsez, ingeles edo espaineran. Eta euskara
bornean oinarrizko euskara batu baten garratzia beronen ezarpen eta hedapenerako.
Honela ba, ziur aski ezta kasualitatez ematen den garrantzia massmedian
(irrati, prentsa, etab.) zein euskara erabili behar den, edo administralgoan
(udaletako itzultzaileen artean, etab.), edo eskolan (nola idatz?, eta batez
ere nola irakur?). Bestalde, gure artean sortzen duen liluratasun eta mimetismoa
euskara idatzi honek ahozko hizkeraren gain (berau dirudienez beste
hizkuntzetan baino nabarmenago izanik) 11 .
Azkenez, behin eta berriz esan behar genuke lan honetan ordenagailuak
duen garrantzia.
Erabiltze honek, erlatiboki, tradizio luzea dauka moeta ezberdinetako
ikerketa linguistikoetan 12, baina batez ere guk lan honetan bilatzen ditugun
datu moetak lortzeko. Baina esan ahal dugu oraindik ordenagailuaren erabilpena
beste datu eta helburu batzuz gonbaraturik berria dela, hots: gonbaraketa
linguistikoarentzako; erregela eta textuen sortzapen eta transformaketarako;
etab.
Gure artean esan ahal dugu haren erabilpena ia berri-berria dugula.
Baina behar bada gure artean ere beraren erabilpenaren boom bat emango
dela pentsa dezakegu, beste hizkuntza askotan euskararen egoera eta beharrizan
antzekoak dituzten artean gertatu den bezalaxe, alegia, (italeran, frantsesaz
Kanadan, etab.)
10. MOUTARD, N.: «Etude Phonologique...» (1)
ROTAETXE, K: «Estudio estructural...» (1)
N'DIAYE, G.: Structure du dialecte basque de Maya, Mouton, The Hague-Paris, 1970.
MITXELENA, K: «Euskal hitzen..:» (6)
11. Adibide gisara, informatzaile batzuri DEIA egunkariko artikulu bat eman zitzaien
irakurtzeko, non agertzen baitzen hainbat aldiz Oihartzun toponimo izena, eta Egin egunkaritik
beste bat toponimo berberari buruz Oiartzun eran:
«...aurkezten du Oihartzungo « intxixu» taldeak....»
«...aurkeztuko du Oiartzungo Intxixu antzerki taldeak.. », hizketarakoan danek berdin deitzen
bazuten [oyartzun] honela irakurtzen zuten:
«Oihartzungo»: oi-har-tzun-go, [ oiartzungo ].
«Oiartzungo »: o-iar-tzun-go, [oyartzungo].
Atlas 12. linguistikoak burutzea; oinarrizko lengoaiak ezartzea (Oinarrizko lexikoa, sintaxis,
etab.); tratamendu estadistikoa; linguistika arteko eta barnelinguistika arteko gonbareketa.....
482
[4]