euskalarien nazioarteko jardunaldiak IKER - 1 - Euskaltzaindia

Ma. JOSE AZURMENDI - FC0. JOSE OLARTE
Gure artean oso ezaguna dugu euskararen erabileran barietate fonikoaren
aniztasuna, bai ikuspunto geografikotik: euskalkiak eta subeuskalkiak' eta
baita ikuspuntu diakronikotik ere 2. Baina ez ditugu horrenbeste ezagunak,
jeneralki hartuz, euskararen barietate foniko eta linguistikoak beste ikuspuntu
batzutatik, hots, soziolinguistikoa, berau izanik guk lan honetan kontutan
hartuko duguna.
Ezaguna dugu baita, batez ere azken aldiotan, euskara batzeko eman
diren urratsak, gure kasuan, euskararen batasuna deritzana3 .
Dirudienez saiatu eta lortu den finkapen haundiena, euskara idatziarenean
burutu da. Lan honetan euskara idatzian finkatuko gara, zeren dirudienez
berau baita, egun, posibilitate gehien duena batasun mailan; honda oinarrizko
euskara bezala hartuko dugu, geroagoko lan konparatibo batzuetarako.
Bestalde, gure egoera soziolinguistikoa geroago eta menpetasun haundiagora
hurbiltzen ari da (batez ere espainera eta frantsesarenean)4, nola eite
demografikoan (euskara eledun bakarren gisara eremua galtzen ari delako,
eta kasu hoberean, elebitasun eremua hedatzen 5), hala bereziki eite
linguistikoan (hizkuntz maileguen eta interferentzien handitzearengatik, eta
euskararekiko berezitasunei egokitze urrikorrarengatik)6; aipaturiko guztionek
euskararen modernizatze batetara eraman gaitu, eta baita zer eta nola lor
maileguen eremua ere.
Kezka hau aintzinekoa da gure artean, alegia: S. Arana, R. M. Azkue,
Seber Altube, etab. Baina baita oraintsuko kezka ere ba da egun oraindik
1. 1965 arte, begira J. BILBAO ¡aunaren bibliografi ugaria: Bibliografia, Enciclopedia General
Ilustrada del País Vasco, Auñamendi, San Sebastián, 9 volum., 1970-1980.
Oraintsuko lanak:
HOLMER, N. M.: El idioma vasco hablado. Un estudio de dialectología euskérica, Seminario Julio
Urquijo, Diputación Provincial de Guipúzcoa, 1964.
MICHELENA, L.: «Notas fonológicas sobre el salacenco», ASJU, n.° 1, 1967.
MOUTARD, N.: «Etude phonologique sur les Dialectes Basques, I, II, III, FLV, 19 (1975), 20
(1975), 22 (1976).
ALLIERES, J.: «Petit Atlas linguistique basque français «Bourciez», FL, 27 (1977).
ROTAETXE, K.: Estudio estructural del euskara de Ondárroa; Leopoldo Zugaza editor, Durango,
1978.
MITXELENA, 2. K: Fonética histórica vasca, 2. ed. zuzendu eta gehitua. Guipuzkuako Diputazioa
1976.
3. Euskera aldizkaria. Euskaltzaindiaren lan eta agiriak, 1968. etik gaur arte.
SIADEKO: Conflicto lingüístico en Euskadi, Bilbao 1979.
4. AZURMENDI, Ma J.: «Dependencia lingüística », La problemática del bilingüismo en el Estado
Español. Jornadas de Bilingüismo en Zarauz en 1979, I. C. E, Universidad del País Vasco, Leioa,
1980.
5. SIADECO Conflicto lingüístico en Euskadi 3).
MITXELENA, 6.
K: «Euskal hitzen jatorri eta itxura desberdinaz», Euskera, XXIV (2.aldia),
(1978)-2
TXILLARDEGI: Fonetika baturuntz, Euskera XXIV (2.aldia), 1978 (2)
480
[2]