euskalarien nazioarteko jardunaldiak IKER - 1 - Euskaltzaindia

MOGUELEN LAU GUTUN BERRI PRESTAMERO ARTXIBOAN TRIGUEROSKO...
Aipatu pertsonen /errokada
—Astarloa (lehen gutunean). Izendatu gabe aipatua, Apología de la /engua
bascongada.... liburuaren egilea, Madrile, 1803.
—Bargas (sic) y Ponce (lau gutunetan). Moguelen adiskidea. Beronengana
jotzen du itzulpenagatik. Vargas itsasgizona zenez, Pasaia eta Hondarribiko
portuetako auzietan parte hartua zuen eta gure Herriaz berri ugari
jaco, baita Donostiako Udal Artxibo, Gipuzkoako eta Nafarroako Comptos
delakoaz.
— Flórez. España Sagradaren egile aipatua. (Hirugarren gutunean).
— Guendica, José de (bigarren gutunean). Erret-Elkartekidea, Ibarrangeluarra.
Murgaren arabera, Moguelen lehen itzulpena aztertu eta onartzen du.
—Pérez Quintero, Miguel Ignacio (lau gutunetan aipatua). Triguerosko pitxerraren
berri ematen zen bere La Bethuria vindicada liburuan.
— Poza, Andrés de (lehen gutunean). Euskal jazkeren deskribatzaile aipatzen
da, De la antigua lengua, poblaciones... liburuan, 1587, edo Madrile 1959.
—Traggia, Joaquín (3gn. gutunean). Real Academia de la Historiaren Diccionario
geográfico - histórico de Españaren egilelagun aipatua (II tomoa,
Navarra), Madrile, 1802.
Bib/iografi oharra
Trigrerosko pitxerraz jende ugarik hitz egin du. Hona jakingarri batzu:
1. Zenbait urte geroago, Juan Bautista Errok ukitu zuen gaia bere
Alfabeto de /a lengua primitiva de España y explicación de sus más antiguos
monumentos, inscripciones y medal/as liburuan, Madrile, 1806 (Moguel 1804an
hil zen). Erro Miguel Pérez Quinteroren obratik abiatzen da eta berrizkatzen
du pitxerra orri oso batez. Gaio-putzu batetan aurkitu izan zela dio: honek
egiantza gehiago du, endusketarena baino. Moguel aipatzen du eta beronen
adiskidea, Miguel Elizalde. Beste itzulpen bat ematen du, orobat okerra.
Honelaxe deskribatzen du pitxerra: «de barro de barniz amarillo».
2. Oso interesgarria iruditzen zait Odon Apraiz euskaltzain ohorezkoari
esker jaso ahal izan dudan berri zabala. Gasteizko Ateneo aldizkarian
dago, 23. alena, Abuztua 1915. Bertan, Eduardo de Velascok nota luzea
argitaratu zuen. Erroren itzulpena kritikatzen du eta nafarrerari egoztea.
Beronek honela zioen:
Este es el piche/ harto pequeño para /os Ermes extranjeros.
Luis de Carlos y Zuñiga, Escalonillako erretorearen beste saioaren berri
ematen du.
Baina duda gabe interesgarriena da Eduardo de Velascok esaten digula
Humboldt-ek Erdi Aroko alemantzat eman zuela, itzulpen honekin:
O Jainkoa, zu Jesukristo, urrikal, Ama Birjina, urrikal.
131 131