euskalarien nazioarteko jardunaldiak IKER - 1 - Euskaltzaindia

PEDRO SANCRISTOVAL MURUA
Quinteroren íritziaren berri ematen du, testu gotikoa (wisigotikoa) ezin
dela izan, wisigotikoek latinez idazten zutelako, eta zenbaitentzat zeltikoa
izan daitekela.
Vargasek, dio, buruz buruko bisitan, onartu du bere itzulpena, oharkizun
batzuekin, eta esan diola horrelako lana Apología de... baino garrantzitsuago
dela. Hemen, noski, Astarloa ipini behar dugu, izendatu gabe aipatua, 18.
mendean hain maíz egiten zenez. Geroago, deduzitzen du logikoki euskara
mintzatu zela Triguerosen eta, latin letrez idazten bait zen, erromatarren
etorrera baino zaharragoa dela. Bada azken honentzat beste proba bat:
erromantzea, Euskal Herritik kanpo sortua, euskal hitzez josia dago ere.
Horrela uste du demostratzen dela Euskal Herritik kanpo hitz egiten zela
erromatarrak etorri baino lehen eta gero. Hondarrean, sugeritzen du Elkarteak
erostea pitxerra.
Bigarren gutuna
Murgak Mogueli. Bilbon, Abenduak 16, 1803 (kopia)
Murgak esaten dio Mogueli bere txostena jakinarazi duela Batzarre
Arruntetan. Sugeritzen du Vargas-ek berak har dezan ardura pitxerra erosteko,
zeren Elkarteak ez bait ditu harreman onak Quinterorekin. Murgak
proposatzen du, baldin ordaindu beharko balitz, diru eskaziagatik, monetarioko
txanponen bat saltzea (monetarioaren jabea Arabako Diputazioa da
ere). Azkenean, bere iritzia ematen du transkripzioaz.
Hirugarren gutuna
Moguelek Murgari. Markinan, Abenduak 18, 1803
Aurrekoaren erantzuna da. Baieztatzen du Vergasi eman zaiola enkargua.
Picher hitzaz ari da luzaz, Traggiaren cha-che-chi-cho-chu teoriari kontra
egiten diolarik. Jatorrizko hizkuntzari buruzko bere iritzian lehiatzen da.
Gaitik landa, Alegia batzuen euskalpena aipatzen du: Donostian inprimatzen
ari dira eta gipuzkeraz, Gipuzkoan euskaltzalegoak direlako.
Laugarren gutuna
Moguelek Murgari. Markinan, Urtarrila (1804?)
Vargasek enkargua onartu duela dio. Itzulpen berria ematen du aditzera,
gutunkide gipuzkoar baten laguntzarekin egina:
Un jarro que con trabajo hemos construido en la sujección
de los romanos edo bajo los romanos.
Pitxerraren hizkuntzaz iharduten du luzaz.
130 [2]