20.06.2013 Views

Gramática popular del mixteco del municipio de ... - SIL International

Gramática popular del mixteco del municipio de ... - SIL International

Gramática popular del mixteco del municipio de ... - SIL International

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

4. EL ADJETIVO 37<br />

̱<br />

27 oko̱ usa̱ 20 + 7<br />

28 oko̱ ona̱ 20 + 8<br />

29 oko̱ ii ̱n 20 + 9<br />

30 oko̱ uxi 20 + 10<br />

̱<br />

̱<br />

̱ ̱<br />

̱<br />

31 oko̱ uxi iin 20 + 10 + 1<br />

32 oko̱ uxi uu̱ 20 + 10 + 2<br />

33 oko̱ uxi oni 20 + 10 + 3<br />

34 oko̱ uxi komi̱<br />

20 + 10 + 4<br />

35 oko̱ sao̱n 20 + 15<br />

̱<br />

̱<br />

36 oko̱ sao̱n iin 20 + 15 + 1<br />

37 oko̱ sao̱n uu̱ 20 + 15 + 2<br />

38 oko̱ sao̱n oni 20 + 15 + 3<br />

39 oko̱ sao̱n komi 20 + 15 + 4<br />

40 uu̱ diko (2 × 20)<br />

41 uu̱ diko iin (2 × 20) + 1<br />

50 uu̱ diko uxi ̱ (2 × 20) + 10<br />

55 uu̱ diko sao̱n (2 × 20) + 15<br />

60 oni ̱ diko (3 × 20)<br />

80 komi̱ díko (4 × 20)<br />

99 komi̱ díko sao̱n komi ̱ (4 × 20) + 15 + 4<br />

100 iin sientó (1 × 100)<br />

200 uu̱ sientó (2 × 100)<br />

1000 iin míi ̱l (1 × 1000)<br />

4.3.2. Los números ordinales<br />

Cuando los números se presentan en la posición <strong>de</strong> un adjetivo<br />

calificativo, <strong>de</strong>spués <strong><strong>de</strong>l</strong> sustantivo, indican el or<strong>de</strong>n en una secuencia. En<br />

esta posición son números ordinales.<br />

kuu̱ óni ̱ el tercer día<br />

kuia̱ komi̱ el cuarto año<br />

Para expresar primero, en vez <strong>de</strong> usar iin <strong>de</strong>spués <strong><strong>de</strong>l</strong> sustantivo, se usa la<br />

palabra no̱ó:<br />

‣ Tayií kúú <strong>de</strong>̱e no̱ó xi ̱.<br />

varón es hijo primero ella<br />

Su primer hijo es varón.<br />

Muchas veces se presenta la palabra kúú es entre el sustantivo y el<br />

número ordinal. Por ejemplo:

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!