19.06.2013 Views

KARDABERAZ BILDUMA - 2 9 - Euskerazaintza

KARDABERAZ BILDUMA - 2 9 - Euskerazaintza

KARDABERAZ BILDUMA - 2 9 - Euskerazaintza

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

96 MANUEL DE LEKUONA. ODRAS COMPLETAS<br />

duten arren— ala ere bi bukaera alkarrengandik bestelakoak darabilzkite:<br />

Domine eta ez Dominus, Kyrie eta ez Kyrios. Desinencia de vocativo<br />

deritzaio bukaera bereiz orri, desinencia de vocativo, vocativo-bukaera,<br />

dei-bukaera. Eta orixe da latiñez caso vocativoaren berexgarria. Erderáz,<br />

ordea, ez bait-dago olakorik.<br />

EDER GALANT ORI.<br />

Vocativoa, deikia, zer dan ikusi degun ezkero, ikustagun orain zer<br />

lege darabillan gure Euskerak vocativo oni, deiki oni buruz.<br />

Adigarri bat ipiñiko dizutet begien aurrean lenengo. Guztiok ezagutzen<br />

dezuten koplatxo bat:<br />

Maria, nora zoaz,<br />

eder galant ori?<br />

Ona emen euskera jatorrezko deiki, vocativo bat. Koplatxo au, itz<br />

lauz beste onela litzake: "Maria, eder galant ori, nora zoaz?".<br />

Erderaz nola esango genduke kopla onek diona? nola biurtuko genduke<br />

erderara? Hermosa, esbelta María, £a dónde vas?<br />

Ona emen deiki vocativo bat. Nola egiña? Eder galantari, ORI bat<br />

ipiñita. Eder galant ORI.<br />

Ori orrek erderaz ez du biurpenik, ez du traduziorik. ORI, itz sail<br />

ortan ez da bestetan bezela demostrativo de proximidad (ots, Ori, igual<br />

a ese): beste zerbait da baizik. Orregatik ez da erderara biurtzen ESA<br />

hermosa, esbelta esanaz, hermosa, esbelta baizik. Latiñez, ordea, lenengo<br />

declinazioak vocativo bereizik baleuka, vocativoan, vocativo-forman ipiñiko<br />

litzake; ots, emakumea dan bezala (lenengo declinaziokoa dan bezela)<br />

gizaseme balitz (bigarren declinaziokoa balitz), formose litzake ta<br />

ez formosus, vocativo-forman alegia. Euskeraz, berriz, olakoetan ORI<br />

bat erasten degu. ORI orixe da euskerazko vocativoaren, deikiaren bereizgarri<br />

jatorra.<br />

Orra bada nola egiten dituan gure Euskerak bere vocativoak, bere<br />

deikiak. Naiz eta ez guztiak eta beti. Bañan egin, bai.<br />

Deitzeko zeregiña duan itzari, deitzeko dan itzari, deikiari, vocativoari,<br />

latiñak desinencia de vocativo erasten dion bezela, Euskerak ORI<br />

bat erasten dio. Auxe da ontako gurelegea. Lege jatorra.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!